Vikan - 06.09.1979, Blaðsíða 5

urinn færari um að taka ábyrgð og hann
skilur betur samræmi á milli þess að fá rétt-
indi og taka ábyrgð.
Þegar unglingurinn sveiflast á milli þess
að vilja sjálfur bera ábyrgð og varpa henni
yfir á foreldra er staðan oft erfið fyrir báða
aðila — ekki sist foreldrana.
Unglingsárin eru erfið bæði
fyrir unglinga og fullorðna
Það er staðreynd að unglingsárin eru
erfitt tímabil í ævi hvers manns. Hingað til
hefur þó ekki verið tekið nægjanlegt tillit til
þessa. Flestir muna t.d. að þeir fengu ekki
mikið að vita í skóla um hvernig er að vera
unglingur. Það er eins með unglingsárin
og margt annað i lífi mannsins. Það er
ekki talað um það sem getur verið óþægi-
legt.
Auk algengra, hversdagslegra smámála
eins og rifritda og valdastreitu á milli full-
orðinna og unglinga, geta komið upp alvar-
legri mál. Hræðslan við að unglingarnir
„lendi” í einhverju. Hvað á að gera þegar
þeir hafa lent í einhverju? Hræðslan við
kynferðislíf unglinga, hræðslan við áfengis-
neyslu þeirra, ofbeldi og hugsanlega eitur-
lyfjaneyslu. Hvað varstu að gera? Með
ráðið sér sjálf og orðið sjálfstæð. Þetta
hefur verið nefnt tvískinnungur og getur
hann stafað af mörgu t.d. að foreldrar ótt-
ast undir niðri að börnin geti ekki staðið
sig, þeir telja sig þekkja veikleika barna
sinna og halda að það sé betra að vernda
þá. Einnig geta foreldrar óttast að þeir missi
vald, þeir vita yfir hverju þeir ráða en ekki
hvað þeir fá.
Unglingar geta þvi fengið margföld skila-
boð um hvernig þeir eiga eða eiga ekki að
vera og haga sér. Það er erfið staða. Að
mega vera barn í dag en fullorðinn á
morgun, barn hinn daginn og fullorðinn
annan daginn er erfitt, þvi að það er aldrei
hægt að vita við hverju má búast. Að mega
vera úti til kl. 12 eitt kvöldið en svo sé lagt
blátt bann við öllum útiferðum af því að
komið var heim kl. eitt getur verið erfitt að
skilja fyrir ungling. Ekki síst af því að for-
eldrar og unglingar tala sjaldnast um þessi
mál sín á milli. Unglingarnir vita því oft
ekki af hverju boð og bönn foreldranna
breytast. Þeir skilja ekki af hverju eitt er
leyft í dag og bannað á morgun.
Unglingar vita oft ekki að foreldrar
þeirra eru fullir af hræðslu innst inni. Þeir
vita ekki að það er þessi hræðsla sem oft
kemur út í boðum, bönnum og stjórnun. Ef
unglingar og fullorðnir gætu talað um þessi
mál af hreinskilni myndi árekstrum á milli
þeirra fækka. En það er svo erfitt að tala
saman...
Ósamræmi í hegðun
unglinga
Það er hinsvegar ekki einungis hegðun
foreldra sem getur verið full ósamræmis.
Það tilheyrir lika unglingsárunum sjálfum
að vera stundum ósamkvæmur sjálfum sér.
Unglingar vilja oft að þeir séu meðhöndl-
aðir sem fullorðnir, en því næst vilja þeir
láta meðhöndla sig sem börn. Þeir breyta
líka oft hegðun sinni. Stundum reyna þeir
að stæla fullorðna og haga sér eins og þeir,
en síðan vilja þeir að foreldrarnir taki alla
ábyrgð og taka aftur upp hegðun barns.
Barnið eða unglir.gurinn vill því oft bæði
hafa réttindi barna og fullorðinna. Þetta er
að vísu algengast i byrjun gelgjuskeiðstíma-
bilsins, á seinni hlutanum verður ungling-
hverjum varstu? Hvar voruð þið? Hvaða
unglingur kannast ekki við slíkar spurn-
ingar.
Allir unglingar lenda í smáárekstrum á
gelgjuskeiðinu. Margir komast í gegnum
þetta tímabil án stórfelldra skakkafalla.
Sumir fara hinsvegar illa út úr unglingsár-
unum. Hver svo sem reynslan hefur verið
líta menn gjarnan á þetta tímabil unglings-
áranna sem alveg sérstakan kafla ævi
sinnar, en þeir gleyma honum hinsvegar
furðu fljótt þegar þeirra eigin börn verða
unglingar.
36. tbl. Vikan 5