Vikan - 22.11.1979, Blaðsíða 10

STUTT SÖGUÁGRIP
Ef við lítum stuttlega yfir
sögu Lundúna þá spannar hún
rúmlega 19 aldir því járnaldar-
menn settust að á bökkum
Thames á undan Rómverjum þó
þeir mynduðu aldrei neinn eigin-
legan byggðarkjarna. Rómverj-
ar voru fljótir að sjá kosti þessa
staðar, ána mátti bæði nota sem
landamæri og þjóðbraut og
London varð því fljótlega mikil
verslunarmiðstöð og hafnar-
borg.
Enn má sjá leifar af virkis-
veggjum þeim sem Rómverjar
byggðu í kringum borg sína. Þeir
gerðu hana þó ekki að stjórn-
arsetri en notuðu hana eingöngu
sem hafnarborg. Þeir lifðu þarna
miklu menningarlífi, byggðu
fagrar byggingar og í byrjun 1.
aldar e. Kr. varð London höfuð-
borg landsins.
Rómverjar yfirgáfu England
á 5. öld. Saxar tóku við og eyði-
lögðu næstum öll spor eftir
rómverska menningu. Borgin
lagðist þó aldrei alveg í eyði og
smám saman byggðist þarna
upp ný borg.
Á tímum Alfreðs mikla var
London vel víggirt þó að hún
væri ekki stjórnarsetur. Það var
ekki fyrr en Normanar komu til
sögunnar að hún varð miðdepill
allra stjórnarstarfa, þar sem þing
og hæstiréttur höfðu aðsetur sitt
í Westminster. Þar var líka hin
konunglega ríkisfjárhirsla.
Vilhjálmur sigurvegari lét
byggja hinn fræga og illræmda
Lundúnaturn (The Tower of
London). Hann var síðan
notaður sem höll og fangelsi allt
fram á daga James I. Eina upp-
runalega byggingin, sem stendur
enn frá tímum Normana, er
Hvití turninn. Hann saman-
stendur af 13 turnum sem hver
hefur sína sögu að geyma. Þarna
gefur enn að líta menjar eftir
fallöxi þá sem gerði svo margar
sögufrægar persónur höfðinu
styttri. Sir Walter Raleigh sat 13
ár í Blóðturninum, sem dregur
nafn sitt af því að þar lét
Ríkharður III myrða tvo
frændur sína. Á veggjum Salt-
turnsins og Beauchampturnsins
má enn sjá sorgleg skilaboð
krotuð á veggina af föngum sem
venjulega áttu ekki afturkvæmt
frá þessum dapurlega stað.
Krúnugimsteinarnir eru
geymdir í Wakefieldturni.
OxfordstroeL
Á næstu 400 árum blómgað-
ist verslun og menntun mjög,
Chaucer skrifar hinar frægu
Kantaraborgarsögur og London
verður miðstöð prentlistar.
Borgin breyttist mjög á
tímum Tudoranna, sem réðu
ríkjum frá 1485-1603. England
varð heimsveldi og eftir að
klaustur lögðust niður var
löndum þeirra skipt til ræktunar
og landbúnaður blómgaðist
mjög. Konunglegar hallir eru
byggðar á bökkum Thames:
Greenwich, Westminster,
Whitehall, St. James, Hampton
Court, Richmond og Windsor.
Seinna var svo landsvæðum
þeim sem fylgdu þessum höllum
breytt í þá almenningsgarða sem
svo mjög prýða Lundúnaborg.
Verslun og menning hélt
áfram að blómgast undir stjórn
Stuartanna þrátt fyrir borgara-
styrjöld og stjórnarbreytingar.
Byrjað var að skipuleggja heilu
10 Vikan 47. tbl.