Vikan - 06.12.1979, Blaðsíða 32
Halldór Pétursson, sjálfsmynd 1953.
Þetta er ein þekktasta jólasveinamynd
Halldórs. Þama eru þeir allir 13 á leið til
byggða. En hvað ætli sé í pokunum?
J ólas veinarnir
hans Halldórs
Péturssonar
Jólasveinarnir búa í fjöllunum og sagt er að Grýla og Leppalúði
séu foreldrar þeirra. Ýmsum sögum fer af útliti þeirra en þegar
fram líða stundir þá má líklegt teljast að sú mynd sem Halldór
heitinn Pétursson dró upp af þeim verði hvað lífseigust í hugum
barna og annarra sem láta sig jólasveina einhverju skipta.
Halldór Pétursson var afkastamikill
teiknari og sjást þess merki víða. Eftir hann
liggja teikningar, málverk o.fl. I svo miklum
mæli að það væri rannsóknarefni fyrir
fræðinga að flokka það og skrá. Sagt er að
hann hafi ekki þurft öll þau tæki og tól sem
nútírna teiknarar geta ekki án verið. —
Halldór settist niður með ákveðna
hugmynd í kollinum og ef honum tókst
ekki að festa hana á blað jafnharðan þá var
hún ekki jiess virði að við hana væri
fengist.
Halldór fékkst við að teikna allt niilli
himins og jarðar, og meðal þess voru jóla-
sveinamyndirnar sem við sjáum hér á
síðunum. Þær voru gerðar af ýmsu tilefni,
sumar áttu að fara á jólakort, aðrar voru til
skrauts og enn aðrar gerði hann einfaldlega
sér til gantans. Ekki vitum við hvar Halldór
fékk hugmyndir sinar að útliti jólasvein-
anna, en um það fer fleirum en tvennum
sögum. Svo ekki sé minnst á útlit foreldra
joeirra, Grýlu og Leppalúða.
Að vísu er ekki hægt að segja að Grýla sé
allt of frýnileg á mynd Halldórs en þó
kemst útlit hennar þar ekki í hálfkvisti við
eftirfarandi lýsingu sem til er af henni:
Grýla er vitaskuld ófríð og illileg, hvert
hinna þriggja höfða hennar er eins stórt og
á miðaldra kú, augun sem eldsglóðir, kinn-
beinin kolgrá og kjafturinn eins og á tík.
Hún hefur hátt hrútsnef, þrútið og blátt og
í átján hlykkjum. Hún á að hafa haft hárstrý,
kolsvart og kleprótt sem nær ofan fyrir
kjaft, en tvær skögultennur ná ofan fyrir
höku. Hin samvöxnu sex eyru ná ofan á
læri og eru sauðgrá, hökuskeggið er útbíað i
nit, hendumar kolsvartar og stórar eins
og kálfskrof. Ærið er hún rassbreið, með
háa lærleggi, en ekki myndi hún þykja
ökklamjór svanni né kálfarnir neitt augna-
gaman.
Eins og allir vita þá var Leppalúði karl
Grýlu, en hitt vita e.t.v. færri að hann var
þriðji eiginmaður hennar. Ekki þótti hann
jafnmikill bógur og Grýla en þó voru þau
gift i heil 5000 ár. Sagt er að þau hafi átt
feiknin öll af börnum og jieirra á meðal
voru jólasveinarnir. Sögur segja að Grýla
hafi átt jólasveinana áður en hún giftist
Leppalúða en aðrar heimildir herma að
jólasveinarnir eigi ekkert skylt við þau
hjónin. En hvað um joað? Jólasveinanna er
getið í kvæði eftir séra Stefán Ólafsson í Valla-
nesi frá 17. öld. Telur Stefán Grýlu og
Leppalúða vera foreldra þeirra. Lýsingin á
Grýlu er úr kvæði Stefáns.
32 Vikan 49- tbl.