Vikan - 06.12.1979, Blaðsíða 77

og sækja um þetta prestakall. Hann féllst á þetta og
fór gangandi af stað til Skálholts, fátæklegur til fara,
enda talinn óásjálegur á ytra borði, þótt mikill væri
vexti, þá var hann luralegur, stirðlegur og húðdökkur.
Þegar i Skálholt var komið hitti hann þar fyrir
heimamenn og þegar hann kvaðst vilja finna biskup
skopuðust þeir að honum en sögðu þó biskupi til hans
og var honum fylgt til hans.
Hann bar upp erindi sitt en biskup innti hann þá
eftir því hvort hann treystist til að prédika nokkurn
veginn svo í lagi væri og þegar Hallgrímur jánkaði þvi
tók biskup vel erindi hans.
Þeir biskup og Hallgrímur töluðu svo lengi saman
að heimamenn furðaði stórum að biskup skyldi virða
svo fátæklega búinn mann jafnmikils og jafnvel setja
hann til borðs með sér. Þó óx undrun þeirra enn meir
þegar þeir fréttu af erindi hans og hvernig því var
tekið af biskupi og töldu þetta heilagrillu biskups.
En það er skemmst frá því að segja að biskup vigði
Hallgrím prestsvígslu til Hvalsness 1644 og flutti
Hallgrimur þá vígsluræðu með svo miklu andríki og
hjartnæmi að þá setti hljóða sem áður höfðu skopast
að honum. Og hinn ágæti Brynjólfur biskup lét þetta
ekki nægja heldur gaf Hallgrími stórgjafir, hest með
reiðtygjum, alklæðnaðog prestshempu.
Þannig kom hann aftur til þeirra Miðnessmanna og
þótti þeim sumum, einkum Torfa Erlendssyni, sér litil
virðing gerð með þessu en þessu varð ekki haggað.
Hvalsnessprestakalli gegndi Hallgrímur svo í sjö ár
en fékk þá Saurbæ á Hvalfjarðarströnd (1651), sem
var allgott meðalprestakall, enda var hann umskipt-
unum mjög feginn því bæði var hann eftir þetta betur
metinn og hagur hans batnaði til muna, svo kalla
mátti að honum vegnaði vel síðan.
Telja ýmsir að Árni Gíslason að Hólmi. sem áður
hafði reynst honum svo vel og var skörungur og
mikils metinn, nafi stutt köllun hans við baurbæinga
og sóknarmenn þar.
Þarna átti séra Hallgrímur lengstum viðburðalitla
ævi. Þó gerðist það þann 15. ágúst 1662 að bærinn að
Saurbæ brann með öllu sem þar var inni en
mannbjörg varð utan förumaður einn sem þar brann
inni. Þar beið séra Hallgrimur mikið tjón. En hann
var þegar hér var komið orðinn mjög vel látinn af
sóknarmönnum og víðar enda mikilsvirtur sökum
gáfna og kveðskapar. Honum var því bættur skaðinn
með samskotum og staðurinn endurhýstur sama
haust.
En skömmu eftir þetta tók hann að kenna illkynj-
aðs sjúkdóms, sem reyndist vera holdsveiki.
Magnaöist hún svo að hann varð 1667 að taka sér
aðstoðarprest og fékk honum hálfan staðinn en bjó
sjálfur á hinum helmingnum. Sá prestur andaðist
sama ár og fékk séra Hallgrimur sér þá annan
aðstoðarprest með sömu kjörum. En svo fór tveim
árum siðar að séra Hallgrimur treystist ekki lengur til
að halda prestskap og gaf upp staðinn við aðstoðar-
prest sinn, að áskildum nokkrum kirkjujörðum sér til
handa. Fluttist hann þá frá Saurbæ að Kalastöðum en
1671 þaðan og að Ferstiklu til Eyjólfs sonar síns, og
þar andaðist hann 27. október 1674, en hann var
jarðsettur fyrir kirkjudyrum í Saurbæ 31. sama
mánaðar. Þegar tekið var að hringja kirkjuklukkunni
til viðtöku hans, þá brast klukkan.
Guðríður kona hans lifði hann og andaðist 18.
desember 1682. En um hana hefur séra Jakob Jóns-
son, eins og kunnugt er, skrifað leikritið Tyrkja-
Guddu, sem sýnt var í Þjóðleikhúsinu.
Um hirrn stórmerka skáldskap séra Hallgrims verður
ekki rætt hér í þessari stuttu grein. Það væri efni i
miklu lengra mál. Séra Hallgrímur Pétursson hefur
verið talinn allra islenskra skálda andríkastur og
hugðu margir að hann hlyti að vera guði mjög þekkur
fyrir sálma sina og guðsótta.
Þegar hann yfirgaf þetta jarðlíf þóttust menn sjá
tvo hvita fugla líða í loft upp af húsi þvi sem hann
andaðist í. Fuglarnir báru skál á milli sín. 1 henni var
lítið en bjart ljós og liðu fuglarnir með það upp til
himna.
1 afarfögru Ijóði sem skáldið Matthías Jochumsson
orti um þennan skáldbróður sinn er meðal annars að
finna þessi erindi:
Hér er guðlegt skáld, er svo vel söng,
aðsólin skein í gegnum dauðans göng.
Hér er ljós, er lýsti aldir tvær. —
Ljós, hví ertu þessum manni fjær?
Hér er skáld með drottins dýrðarljóð,
djúp, — svo djúp sem líf i heilli þjóð, —
blíð, — svo blíð. að heljarhúmið svart,
hvar sem stendur verður engilbjart.
Sjáið skáld, er söngum Kristí Vvöl.
Köld sem jökull starir ásýnd föl.
Standið fjarri: Allt er orðið I .jótt,
eilift, heilagl, fast og kyrrt og rótt.
Signað höfuð sorgarþyrna ber. —
Sjá, nú þekkist hann sem dáinn er.
Oftast fyrst á þc-.o.im þyrnikrans
þekkir fólkið tign síns besta manns.
Heill þér, guðs vin, heill með böl og raun!
Herrann sjálfur var þín sigurlaun.
Guðs manns líf er sjaldan happ né hrós,
heldur tár og blóðug þyrnirós.
Trúarskáld, þér titrar helg og klökk
tveggja alda gróin ástarþökk.
Niðjar íslands munu minnast þin,
meðan sól á kaldan jökul skín.
49. tbl. Vikan 77