Vikan - 12.06.1980, Blaðsíða 51

að reyna að stöðva þennan sjálfsmorðs-
faraldur. Köllun hans sem hann kallaði
..örvæntingu" varð Ijós.
Varah hefur gert sér grein fyrir hinum
einstöku sálfræðilegu þáttum eða
ástæðum sem liggja að baki sjálfs-
eyðingarinnar: skortur á einlægri trú eða
heimspeki, skortur á aðlögunarhæfileik
í kynferðismálum og geðveilur. „En sú
ástæðan sem þó er algengust," segir
hann. „er einmanaleikinn. sárgrætileg-
asta böl sem þjáir mannkynið."
Varah kaus símann sem liflínu hinna
örvæntingarfullu, þvi hvergi í Lund-
únum er maður langt frá sima. En til
þess að geta fært huggun hvenær sólar-
hringsins sem er, var honum Ijóst, að
hann yrði að vera laus við venjuleg
skyldustörf prestsins.
Þegar honum var boðið að gerast
prestur við St. Stephan Walbrook
kirkjuna sem orðið hafði fyrir sprengju i
stríðinu, tók hann að sér þessa litlu sókn
með aðeins 25 sóknarbörnum.
I nóvember 1953. fyrsta daginn sem
hann var þar sóknarprestur, var hann að
ryðja til i veggjarústum I skrúðhúsinu
þegar hann fann þar síma, sem þótt
etnkennilegt megi virðast hafði sloppið
óskemmdur úr loftárásinni. Hann
hringði nú i hann til þess að biðja um
nýtt símanúmer. Hann vildi hafa númer
sem myndi hljóma í eyrum allra og
enginn gleyma, líkt og hættusimanúmer
Lundúnabúa 999, sem nær jafnt til
lögreglu, slökkviliðs og læknishjálpar
borgarinnar.
Hann spurði símstöðina hvort mögu
legt væri að fá símanúmeri þessu breytt í
Mansion House 9000. Símamaður
spurði: „Hvert er númer símans sem þér
hringið I?” Varah strauk þá rykið af
númersplötu síma síns og hann ætlaði
ekki að trúa sinum eigin augum. Það var
Mansion House 9000!
Síðar sagði hann svo frá: „Ég skildi
það sem tákn þess að guð óskaði að ég
héldi áfram að vinna að hugsjón minni.”
Nú hefur hann í þjónustu sinni
aðstoðarprest, þjóðfélagsfræðing með
sálfræðimenntun og skrifstofufólk, en
þyngsta byrðin í starfinu hvilir þó á
sjálfboðaliðunum. Þurfi þeir sem til
hans leita læknishjálp eða aðstoð sér-
fræðings sér hann viðkomanda fyrir
henni. „En fyrir hvern einn sem þarf á
aðstoð sérfræðings að halda eru sex sem
hægt er að bjarga frá þvi að ganga fyrir
ætternisstapa með félagsskap einum og
samúð," segir þessi ágæti maður.
Samverjarnir sýna vináttu sina með
ýmsum hætti. Það getur legið i því að
fara með einmana manni í kvikmynda-
hús við og við, eða skipuleggja nokkurra
vikna dvöl í sveit á heimili einhvers sjálf-
boðaliðans, ef viðkomandi hefur verið
veikur. En oftast er um að ræða reglu-
legar heimsóknir. Þannig er til dæmis að
taka ungur skrifstofumaður hjá
kauphallarmiðlara sérstakur vinur
gamals uppgjafa-leikara sem þjáist af
gigt og endurminningum, og varla getur
dregið fram lífið sögum fátæktar. Ungi
maðurinn lýsir þessu svo: „Stundum
lesum við atriði úr leikritum saman og
hann segir mér frá hinum góðu, gömlu
frægðartímum sinum á leiksviðinu. En
alltaf segir hann við mig um leið og við
kveðjumst: „Það er fallegt af þér að
koma, drengur minn. Ég get reiknað
með þvi að sjá þig aftur í næstu viku, er
það ekki?"
Sjálfboðaliðar Varah eru reiðubúnir
að fara hvert sem er og gera hvað sem er
til þess að bjarga fólki i örvæntingu.
Rigningardag einn var samverja
einum falið að hitta „viðskiptavin” á
götuhorni. Tveim klukkustundum siðar
hringdi siminn hjá Varah. Það var
„viðskiptavinurinn” sem ekki sagðist
hafa haft manndóm i sér til þess að
mæta á stefnumótinu, en vildi nú
endilega ráðast í það að hitta
samverjann. Væri hægt að fá annað
stefnumót?
„Farið þér bara út á götuhornið,”
sagði Varah, „stúlkan sem ég sendi
bíður yðar ennþá." Það reyndist orð að
sönnu. Og stúlkunni sem óskaði hjálpar
var þannig sýnt að enginn myndi
bregðast henni.
Varah hefur fundið á bak við mörg
örvæntingartilfelli hræðilega sektar-
kennd sem liggur I leynum, en tifar þó
eins og tímasprengja. Venjulega hafa
menn miklað vandamálið fyrir sér úr
öllu hófi.
Þannig var Georg samviskusamur
verkamaður. Sökum þess að hann
skuldaði meira en árstekjum hans nam
vegna hirðuleysislegra veðmála fannst
honum skömm sin óbærileg. 1 stað þess
að trúa konunni sinni fyrir þessu,
geymdi hann það með sjálfum sér og
kvaldi sig með hugsunum um það. Að
lokum þoldi hann þetta hugarástand
ekki lengur og ákvað að fyrirfara sér.
Hann stakk höfðinu inn í gasofninn, en
þá hvarflaði það að honum, að börnin
hans þrjú kynnu að koma að líki hans.
Klukkan þrjú um nóttina hringdi hann
til samverjanna.
Sjálfboðaliði fór með hann til
sálfræðings sem sýndi honum fram á, að
veðmál hans sýndu ekki mikla
ábyrgðartilfinningu, en það væri þó
engan veginn neinn glæpur. Eiginkona
hans reyndist miklu skilningsbetri á
málið en hann hafði látið sig dreyma
um. Og enn I dag eru þau að nurla
saman af litlum tekjum sínum upp I
skuldina.
Varah segir: „Venjulega er andar-
takið sem maður freistast til sjálfsmorðs
svo stutt, að rétt orð sagt á réttum tíma
getur bægt freistingunni á bug. Það er
sannfæring min, að félagsskapur eins og
okkar sem stofnaður yrði víða um heim
gæti næstum útrýmt sjáfsmorðsfaraldr-
inum."
Tiu borgir á Bretlandi og fjórar
útborgir Lundúna hafa þegar stofnað
sams konar félög. Á meginlandinu hafa
lútherstrúarmenn stofnað svipuð félög,
t.d. I Vestur-Berlin og Stokkhólmi. Hið
sama hafa gert kaþólsk félagasamtök í
Vínarborg, Frankfurt, Rotterdam og
vafalaust viðar. Til dæmis að taka starfa
a.m.k. tvöslík félög í New York.
Hvað um Reykjavík?
Eins og hjá séra Edward Varah er
siminn hjartað í þessum liknarlíkama
sem aldrei bregst. Orðin „get ég hjálpað
yður?” hljóma nú með hverjum degi á
fleiri tungumálum í þessari sérstöku
fögru merkingu sem enski presturinn
séra Edward Varah hefur gefiðþeim. □
24. tbl. Vikan Si