Vikan - 06.11.1980, Blaðsíða 38

Smásaga
I litlum bæ eins og Careyville er
leyndarmál ekki lengi leyndarmál. Og
þegar leyndarmálið varðar meiri háttar
peningaupphæð sem geymd er i húsi
gamallar konu breytir þaðekki miklu þó
það væri auglýst á veggspjaldi.
Allir i Careyville voru vissir um að
Sarah Motley feldi peninga einhvers
staðar i gamla niðurnidda húsinu sem
hún hafði búið ein i síðan maður hennar
lést fyrir nokkrum árum.
Josiah Motley hafði fyrir fjörutíu
árum tapað álitlegri fjárupphæð i banka-
hruninu, sem varð á kreppuárunum.
Eftir það hafði hann aldrei dulið andúð
sína á bönkum.
Vitanlega voru bæjarbúar mjög ósam-
mála um hve stórri fjárupphæð honum
hafði lánast að ná saman eftir efnahags
öngþveitið. Ágiskanir voru-allt frá
nokkrum hundruðum dala í gömlum
seðlum og upp I fullan poka af gullmynt
um að verðmæti hálf milljón dala.
Flestir voru þó á þeirri skoðun að
upphæðin væri í kringum tuttugu og
fimm þúsund dalir. Enginn vissi hvaðan
þessi tala kom. en það var eins og Sarah
sjálf hefði nefnt hana við eitthvert tæki-
færi. Hún var reyndar orðin niutiu og
þriggja ára gömul og það kom fyrir að
hún sagði eitthvað óvarlegt.
En eitt voru allir bæjarbúar sammála
um. Sama hve há upphæðin var ætti
Sarah Motley ekki að geyma peningana
heima hjá sér. Það var siður en svo
gáfulegt.
Sérstakar áhyggjur hafði séra Paul
Kilbourn, prestur I kirkjunni sem Sarah
tilheyrði. Þvi hann vissi að barnalegt
traust hennar til bæjarbúa var á eins
traustum grunni reist og eitt sinn hafði
verið. Þetta bæjarsamfélag fékk sinn
skammt af ránum og ofbeldisverkum
eins og hvert annað. Ef hún var raun-
verulega með peninga i húsinu óskaði
hann þess að þeir yrðu fluttir á öruggari
stað. Það var ekki aðeins hennar vegna.
Hann hafði líka aðra góða ástæðu: Það
sem hún léti eftir sig átti kirkjan að erfa.
Það hafði Josiah Motley alla vega sagt
rétt fyrir andlát sítt.
En presturinn vildi helst ekki hræða
líftóruna úr Söruh með því að vara hana
við þjófum sem kæmu kannski að
næturlagi til þess að ræna hana. Honum
fannst að hann ætti frekar að reyna að
telja liana á að leggja peningana ein
hvers staðar þar sem þeir ávöxtuðusl.
Hann varð á einn eða annan hátt að
gera henni skiljanlegt að peningarnir
væru öruggir I banka. sama hvað maður
hennar hefði haft um það mál að segja.
Presturinn hafði heimsótt Söruh að
minnsta kosti einu sinni i viku síðan
maður hennar dó. en hann hafði aldrei
minnst á hið hulda fé. En dag nokkurn I
desember ákvað hann að færa það I tal
við hana.
„Það er nokkuð sem ég hef lengi
kviðið að nefna við þig. Sarah," sagði
hann. „því ég er ekki hrifinn af þvi að
skipta mér af einkamálum sóknarbarna
minna. En það er á allra vitorði hér i
bænum að Josiah hafi geymt álitlega
fjárupphæð hér i húsinu og að þú, eftir
hans dag, hafir haldið áfram varðveislu
þessa fjár."
Þau sátu I eldhúsinu, en þar eyddi
Sarah mestum tima sinum I ruggustól
við gömlu járneldavélina, sem var eina
upphitun hússins.
Hún kinkaði kolli.
„Josiah hataði banka,” sagði hún.
„Við misstum aleiguna þegar Roosevelt
lokaði bönkunum. Josiah sagði þá að
hann myndi aldrei framar treysta
neinum banka fyrir peningum sinum."
„Ég skil vel hvernig honum hefur
liðið,” sagði presturinn. „En féð ætti
að ávaxtast I stað þess að liggja hér
óhreyft."
„Ég þarfnast ekki meiri peninga,"
sagði Sarah. „Ég lifi á lifeyrinum. Þessir
peningar eru bara til að nota I neyð. Ef
ég yrði veik." Hún gretti sig og ruggaði
sér hraðar.
Presturinn stóð upp og lagði höndina
hughreystandi á öxl hennar. „Nú verð
ég að fara. Sarah," sagði hann. „En ég lít
fljótlega inn til þin aftur. Hugsaðu um
það sem ég sagði. Það eru meira en
fjörutíu ár síðan bankahrunið varð. Það
eru núna komin lög sem vernda mann.
og yfirvöldin bera ábyrgð á banka-
stofnunum. Ég veit að Josiah treysti best
á reiðufé, en bankainnistæða er alveg
örugg nú orðið. Litla bankabókin sem
maður fær er í rauninni alveg það sama
og reiðufé, Sarah.”
Hún starði á vegginn með tómleika í
vatnsbláum augunum. Hafði hún
nokkuð heyrt hvað hann var að segja.
eða hafði hún látið hugann reika meðan
hann talaði? Presturinn var ekki viss.
Hann hristi höfuðið og fór.
Wilbur Krell stansaði fyrir utan
dyrnar að skrifstofu prestsins þegar
hann hreyrði raddir að innan. Wilbur
hafði unnið að viðhaldi kirkjunnar i
næstum eitt ár, eða allt frá þeim degi er
hann ráfaði inn I bæinn og birtist
svangur I kirkjunni. Presturinn hafði
boðið honum svolitla borgun fyrir að
vinna að löngu timabærum viðgerðum á
prestsbústaðnum og þegar þessi sterki
verkamaður hafði sinnt hinu erfiða
starfi eins og það væri honum barna-
leikur hafði presturinn boðið honum að
gera hið sama við kirkjuna. Launin voru
ekki til að státa af. en Wilbur tók þó
starfinu. Þó hann væri gefinn fyrir til-
breytingu hafði hann haldið áfram þar
til fyrir viku. Þá hafði hann sagt upp. í
dag ætlaði hann að hætta.
Önnur röddin á skrifstofunni var
prestsins. Hina þekkti Wilbur sem rödd
John Bartons. Barton var safnaðar
formaður.
„Ég skil að þú hafir óttast að hræða
gömlu konuna," sagði Barton. „En við
verðum að hugsa um kirkjuna. Þegar
Smásaga
eftir
Fred S. Tobey
Það er ekki nógu gott þegar
gömul kona
trúir orðum guðsmannsins
bókstaflega.
ÞAÐ
SAMA
OG
REIÐUFÉ
46 Vikan4*. tbl,