Vikan - 06.11.1980, Blaðsíða 44

Framhaldssage
leita sér að nýjum stígvélum. Ég gaf
honum ekki einu sinni færi á að bjóða
góðan daginn. Ég stökk á hann fram-
undan hurðinni og drap hann með einu
höggi af öxinni. Hann reikaði til.
slagaði.virtist tregur að deyja. Ég Stö
hann aftur.
Nú tók ég byssuna. Við drógum hann
líka inn i skápinn.
Samtímis þessu drápu aðrir menn i
flokki Barski Þjóðverja á saumastol
unni, húsgagnasmiðastofunni og á rak-
arastofunni. Við vorum ákaflega'
heppnir. Hermennimir komu inn á
strjálingi, einn og tveir í senn, og þeir
voru höggnir niður áður en þeir gátu
komið upp nokkru hljóði.
Loks réðust Barski og litill hópur
manna sem nú voru vopnaðir byssuni á
vopnabúrið, drápu sex verði og opnuðu
byssugeymsluna. Þar fundum við þá og
birgðum okkur upp af byssum og skot
færum.
Um þetta leyti höfðu næstum eitt
hundrað fangar safnast saman á skála
svæðinu.
Barski útbýtti byssum til mannanna.
Konurnar fengu axir, kústsköft, skóflur.
Við myndum drepa á allan þann hátt
sem viðgætum.
Einhvers staðar gall við viðvörunar
merki.
Verðirnir komu til skjalanna — við
sáum Þjóðverjana og úkrainsku hjálpar
mennina þeirra hlaupa út, vopnaða.
ringlaða, æpandi fyrirmæli.
Við leituðum skjóls á bak við skálana.
Barski setti mig yfir hóp tólf manna
eða svo, sumra vopnaðra. annarra sem
voru fúsir að berjast og deyja með
skóflur og hrifur í höndum sér.
Hópur SS-manna kom hlaupandi eftir
aðalgötunni á skálasvæðinu og ég gaf
fyrirmæli um að skjóta. Við drápum þá
alla —sjö eða átta manns. Hinir hóp
arnir héldu sig frá, voru ekki reiðubúnir
að ráðastáokkur.
Barski hugðist ráðast á vopnabúr búð
anna áður en við flýðum. búa allan hóp
okkar vopnum og gera okkur þannig að
litlum herflokki.
Nokkrir hópar hlupu fram og héldu
sig fast að húsveggjunum meðan þeir
reyndu að komast að vopnabúrinu. En
þegar við nálguðumst það var tekið að
skjóta úr vélbyssunni efst á vatnsgeymi
búðanna og tugir okkar manna féllu.
Barski stöðvaði foringja hópanna fyrir
aftan matsalinn i búðunum.
..Vonlaust," sagði hann. „Við verðum
að gleyma vopnabúrinu. Aðhliðinu.”
Nú hafði hópur slegist i för með okkur
— næstum sex hundruð gyðingar.
frelsisþyrstir og fúsir að mæta -þýskum
byssum á hlaupunum að hliðinu, þó
sjálfir væru þeir óvopnaðir. Allt fremur
en að geispa golunni i gasklefum
Sobibor.
Ég elti Barski. Vanya var fyrir öðrum
hópi. Við skýldum okkur bak við vatns-
tunnur og skúra og skutum þaðan á
verðina við aðalhliðið og drápum þá
alla.
Æðisgenginn flótti hófst. Allir
gyðingarnir sex hundruð hlupu sem
fætur toguðu að hiiðinu. Nokkrir
fleygðu grjóti í verðip^ og reyndu að
blinda þá meðsandi.
Ég heyrði Barski hrópa til þeirra að
átta Úkraínumenn. Ejörutíu Úkrainu-
menn til viðbótar lögðu á flótta fremur
en að þurfa að svara til saka hjá Þjóð-
verjum. Og tveim dögum eftir flótta
okkar mælti Himmler svo fyrir að
Sobibor yrði lagt i eyði. Við gerðum
skepnuna órólega, skutum morðingjan-
um mikla skelk í bringu.
--M-*-=>*-**■-*-ft-^-¥—*■——w—“-**=-r
hlaupa ekki til vinstri — þar hefðu verið
lagðar jarðsprengjur og þyrfti að komasl
i gegnum tvöfaldan gaddavir. Þetta var
hræðileg sjón. Sprengjurnar tóku að
springa. fjölmargir tættust i sundur.
Barski valdi okkar leið fyrir aftan
foringjaskálann, þar sem engum
sprengjum hafði verið komið fyrir. Skot
tóku að hvina umhverfis okkur. En
Barski hafði á réttu að standa. Svæðið
var ekki aðeins laust við sprengjur
heldur var gaddavirinn einfaldur og við
klifruðum yfir hann.
Skotin smullu stanslaust allt i
kringum okkur. Menn féllu. Konur
hrösuðu. Ég hugsaði um Helenu þar
sem hún dó i skóginum. Og ég hljóp
áfram. Hundrað metra.. .. tvö hundruð
metra. . . .
Þegar kvöldaði námum við staðar við
læk.
Það voru ekki nema fáeinir í hópnum
okkar. En við vonuðum að aðrir hefðu
sloppið heilu og höldnu úr dauðabúðun
um.
Stúlkan Luba. i hjálparsveitum Rauða
hersins. staulaðist inn i hópinn miðjan
þegar dimmdi. Hún var alblóðug. særð á
handlegg og hendi. Hún settist niður og
grét lengi áður en hún gat sagt okkur
uppalla sögu.
Já. sex hundruð gyðingar höfðu
hlaupið að hliðinu. Fjögur hundruð.
flestir óvopnaðir, komust alla leiðina i
skóginn og á akrana umhverfis búð-
irnar. En meira en helmingur þeirra
fórst. Jarðsprengjur. SS-leitarsveitir og
lögregla, flugvélar. Nokkur þúsund
fasistar voru sendir að elta flóttamenn-
ina frá Sobibor. Og síðar komumst við
að þvi að pólskir fasistahópar í skóginum
drápu þá sem sluppu frá SS. Þetta var
gömul saga i minum eyrum.
Við vorum um það bil sextíu með
Barski. Við vorum betur vopnaðir. í
þjálfun og seigari. Við ætluðum að
reyna að finna skæruliðahóp Sovét-
manna.
Mörgum árum síðar komst ég að þvi
að við drápum tiu SS-menn og þrjátiu og
Barski sagði að hann og félagar hans
færu austur á bóginn til að reyna að
finna flokk frá Rauða hernum. Fregnir
hermdu að Rússarnir væru í þann
veginn að ná Kiev aftur. Barski vildi
vera með i leiknum.
Kiev. Ég hugsaði um Helenu og
hvernig við stálum brauði og földum
okkur fyrir Þjóðverjum. Hvernig Hans
Helms sveik okkur og var siðan drepinn.
Og hvemig við flúðum úr halarófu
dauðadæmdra gyðinga og sáum fjölda-
morðin við Babi Yar úr fjarlægð.
Tómarúmið innra með mér tók að
na'ga mig líkt og svíðandi og hægur
eldur. Mig langaði til þess að hún væri
aftur hjá mér, æti með mér fátæklega
málsverði, svæfi hjá mér á heyloftum og
i hlöðum. 'En ég myndi aldrei sjá hana
framar. Ég efaðist um að ég gæti nokkru
sinni elskað aftur. nokkru sinni gefist
konu.
Barski bauð mér að slást i hópinn en
ég sagðist vilja vera einn á ferð. Hann
varaði mig við. að ég væri i hættu um að
nást. að með þvi að stefna í vestur færi
ég i átt til víglína Þjóðverja. Ég sagði að
mér stæði á sama. Ef ég dæi þá dæi ég og
auk þess hefðu þeir ekki náð mér enn.
„Gangi þér vel, stráksi.” sagði hann.
Og hann faðmaði mig.
„Má ég halda byssunni?" spurði ég.
„Auðvitað. Þú hefur unnið fyrir
henni.”
Ég gekk burt og fór meðfram lækn
um. Ég sá andlit Helenu i hverju tré.
hverju laufblaði.
Karl bróðir minn lifði ekki velurinn
af. Hann hafði verið fluttur til Aus
chwitz ásamt hópi annarra Teresien
stadt-fanga og átti að aflifast með gasi.
Einhvern veginn—kannski hafði frést
að hann væri hæfileikamikill listamaður
og hugsanlega nothæfur — var honum
hlíft við þvi að deyja þegar i stað.
Að hann skyldi lifa svona lengi var
trúlega mest að þakka gæsku manns sem
hét Hirsch Weinberg. en hann sagði mér
frá siðustu dögum Karls. Þetta var sami
Weinberg og hafði verið á saumastof-
unni með Karli í Buchenwald fimm
árum áður. eftir handtökurnar sem
fylgdu í kjölfar kristalsnæturinnar.
Dag nokkurn tók Weinberg eftir há
vaxna ogrenglulegamanninum sem faldi
hendurnar undir jakkanum. Hann rýndi
i andlit hans og bar á hann kennsl.
„Ég þekki þig,” sagði Weinberg.
„Weiss.. .. listamaðurinn... ”
Þeir voru i sama skála og Weinberg
gætti hans. reyndi að finna honum eitt-
hvað að gera, laumaði til hans brauð-
bitum.
„Manstu ekkert. Weiss?" spurði
Weinberg. „Daginn sem við lentum i
átökum út af brauðinu? Þegar þeir
hengdu okkur á trén?"
Karl kinkaði kolli. Hann brosti meira
aðsegja.
„Auðvitað manstu það." sagði r
skraddarinn. „Þú áttir kristna konu.
Hún smyglaði til þín bréfum.”
Karl kinkaði kolli.
Weinberg sagði honum það sem hafði
gerst. Ýmsar fréttir bárust til búðanna.
Rauði herinn var kominn til Hvita-Rúss-
lands. Þó að enn væri verið að senda
gyðinga hvaðanæva úr Evrópu til Aus-
chwitz var eitthvað á seyði. Það hafði
dofnað yfir aftökuúrvalinu. Hoess var
sagður i ónáð hjá yfirboðurum sinum.
0. það voru alls kyns göðar fréltir.
Italia hafði lýst striði á hendur
Þjóðverjum, Smolensk var á valdi
Rússa, innrás bandamanna var yfir-
vofandi.
Karl var lágróma enda búinn að missa
röddina að mestu. „Faðir minn.. . .
hér.... mamma....”
Það kom i hlut Weinbergs að segja
honum frá því að foreldrar minir hefðu
báðir verið teknir af lífi fyrir ári. Þau
voru i hópi milljónanna tveggja sem
lögðu ofnunum til fóður. Weinberg
hafði hitt föður minn i eitt skipti; honum
geðjaðist vel að honum eins og öllum
öðrum.
Karl gat ekki.grátið. Hann hlustaði.
kinkaði kolli, bað um vatn.
(Það er einkennilegt en ég átti líka
erfitt um grát lengi eftir að Helena dó.
Hvað kom fyrir okkur? Hafði illska
þeirra sem ofsóttu okkur og skortur
þeirra á mannúðeinhver áhrif á okkur?'
Svo sá Weinberg hendur Karls.
„Guð minn góður. Hvað gerðu þeir við
þær?”
Hann skoðaði knýttar og brotnar
hendurnar sem líktust klóm. strauk þær.
„Refsing." sagði Karl. „Fyrir
myndir."
„Heyrðu mig. Weiss. við höfum
þraukað hingað til. Ekki gefast upp.
Einhvern tima verðum við frjálsir."
„Blað." sagði Karl. „Blýant........
kol...."
Weinberg leitaði um skálann og fann
stórt grátt pappaspjald og koksmola i
ofninum. Hann reisti Karl við i rúminu
og lét hann fá þetta.
52 Vlkan 45. tbl.