Vikan - 19.02.1981, Síða 42

Siguijön Halgason hvlllr sig f dagsins
önn og tvœr kúbanskar stúlkur vildu
endilaga vera með é myndinni.
boði til þingmanns og samkvæmt
skoðanakönnunum var forsetaefni
flokks hans sigurstranglegast.
Skömmu eftir að niðurstöður
skoðanakannananna lágu fyrir framdi
Fulgencio Batista, sem spáð var afhroði
i kosningum, valdarán með aðstoð
hersins i Havana.
Kastró og félagar hans urðu fyrir
gífurlegum vonbrigðum. Þeir ákváðu að
hnekkja valdaráni Batista með uppreisn
enda var kveðið svo á i stjórnarskrá
Kúbu, sem gilt hafði frá 1940, að
uppreisn væri heimil ef harðstjóri myndi
ræna völdum.
Ákveðið var að láta til skarar skríða í
heimahéraði Kastrós, Oriente, með
vopnaðri árás á aðalstöðvar Batista í
í hópi Norflmanna var einn þekktur
fyrrverandi þingmaflur, Finn
Gustavsen. Hann haffli áflur komið
tll Kúbu mefl „Brigada Nordica".
borginni Santiago de Cuba. 26. júlí árið
1953 réðust Kastró og félagar á Cuartel
Moncada-herbúðirnar. Árásin
misheppnaðist, margir voru drepnir en
nokkrir komust undan. Kastró var hand-
tekinn skömmu siðar og hnepptur í
'fangelsi.
Við svo búið hafði Kastró ekki beðið
ósigur heldur þvert á móti — frá og með
26. júlí 1953 óx upp öflug hreyfing
meðal alls þorra Kúbumanna. Batista
neyddist til að veita Kastró og félögum
sakaruppgjöf 15. maí 1955. Þeir
uppreisnarmenn höfðu þá þegar komist
að þeirri niðurstöðu að forsenda allra
umbreytinga á Kúbu væri að brjóta
herinn á bak aftur. Róttæk þjóðfélags-
bylting hlaut að fylgja í kjölfarið. Og sú
varð raunin.
— Hvernig stendur á þessum
flóttamannastraumi frá Kúbu?
Strax eftir byltingu fóru ansi margir
úr landi, einna helst var það efnafólk
sem flúði. Það hefur líka verið til óánægt
fólk á Kúbu eins og annars staðar.
Alls munu nálægt 100.000 manns
hafa yfirgefið Kúbu síðastliðið sumar.
Við spurðum Kúbani auðvitað í þaula
um þetta mál. Þeim fannst þetta
augljóslega afskaplega leiðinlegt allt
saman. Áður en flóttamannavandinn
stigmagnaðist fyrir atburðina síðastliðið
sumar hafði fjöldi fyrrum Kúbubúa
heimsótt Kúbu. Efnað fólk og mennta-
menn höfðu komið til Kúbu og líklega
gyllt fyrir ættmennum sínum vistina í
Bandaríkjunum.
Ég veit ekki hvort fólk lét ginnast eða
hvort þetta var fólk sem var óánægt á
Kúbu, en þegar fyrir lágu yfirlýsingar
um að Bandarikin treystu sér til að taka
við fólkinu á lóðinni við sendiráð Perú í
Havana lýsti Kastró yfir að þeir sem
vildu mættu fara. Til Bandaríkjanna
fóru nálægt 100.000 manns og bökuðu
„Skólakerfi og heilbrigðisþjónusta ó
Kúbu standast fyHega samanburð
vifl Evrópu og til dæmis Norflur-
lönd." Myndln er frá einum af fjöl-
mörgum bamaskólum á Kúbu.
Kúba er landbúnaflarland og þvf
töldu uppreisnarmenn nýskipan
landbúnaflarmála öllu öflru mikil-
vsegari. Myndin er frá einu rikis-
búanna.
þessir fólksflutningar Bandaríkja-
mönnum mikla erfiðleika því að vinna
var ekki á lausu fyrir allt þetta fólk.
Margir þeirra búa nú við sult og seyru i
Bandaríkjunum og vilja snúa aftur til
Kúbu, þrjú flugvélarán hafa verið
framin í þessu skyni. En kúbönsk yfir-
völd hafa tekið skýra afstöðu, menn fá
að fara en ekki að koma til baka.
— Hvað með afkomu ibúa landsins?
Kúbanir vilja láta telja sig til þróunar-
landa, þeir vilja ekki láta bera sig saman
við til dæmis Vestur-Evrópuríki. Slíkur
samanburður væri ósanngjarn miðað
við forsögu landsins. Aftur á móti
stendur Kúba mjög vel hvað snertir
almenna afkomu íbúanna miðað við
önnur þróunarlönd.
Á Kúbu er búið að útrýma hungri,
atvinnuleysi og ólæsi. Allt voru þetta
alvarleg vandamál þegar Kastró og
4* Vlkan 8. tbl,