Vikan - 11.06.1981, Page 8

Texti: Anna
Holland í dag
Holland er í dag þekkt fyrir eitt og
annað. Sumir taka til þess að þar er
konungsríki og fyrrverandi drottning og
núverandi drottningarmóðir er meðal
ríkustu kvenna I heimi. Konungdæmið,
með öllum þeim iburði sem því fylgir en
tiltölulega litlum völdum, virðist mjög
rótgróið í Hollandi og þegar hugsað er til
þess minnast menn þess ennfremur að
Amsterdam er frægasta gimsteina-
skurðarborg í heimi. Margt dýra djásnið
hefur komið við i þeirri borg og
gimsteinasalar og djásnabúðir setja
vissulega svip sinn á borgarlífið.
Þrátt fyrir þessa arfleifð líta margir til
Amsterdam sem staðarins þar sem
nýjum hugmyndum um borgarlif hefur
verið hrundið í framkvæmd. Staðreynd
er að blómlegt lista- og menningarlif er
þar ríkulega stutt af opinberum aðilum,
þar eru listamenn starfandi og lifa bara
góðu lífi oft á tíðum (sem þykir varla
viðeigandi' samkvæmt hefðinni). Og
íbúar Amsterdam eru þekktir fyrir að
rölta með mótmælaspjöld af minnsta
tilefni, og taldir elska friðsamleg
mótmæli af öllu tagi.
Reyndar hefur einhverjum
hugkvæmst að stinga upp á því að þeir
séu svona þverir — eða umbótasinnaðir,
eftir því hvað menn vilja kalla það
hverju sinni — til að hneyksla sína
ágætu landsmenn sem eru annálaðir
fyrir íhaldssemi og smáborgarahátt.
Blóm
hvað
annað?
Holland er svo þekkt fyrir blómin sín að mörgum gleymist
að margt er þar annað að sjá. Það yrði saga til næsta bæjar
ef einhvern tíma gerðist að íslendingar færu að flytja blóm
út til Hollands. Það mun reyndar vera blaðauppsláttur
fremur en veruleiki þó hugmyndin sé fyndin.
Við skulum halda okkur við Holland í þessari Viku og líta á
blóm og annað fallegt sem blómstrar í Hollandi. Þar eru
vaxtarskilyrði listar talin einna best í allri Evrópu og ríkið
mjög hliðhollt listamönnum. Kannski finnst einhverjum
þeirra háu herra skuldin ógoldin við hann Van Gogh sem
þjóðsagan segir að hafi ekki selt eina einustu mynd í lif-
anda lífi. Hins vegar var Rembrandt víst öllu harðari
bissnessmaður þótt á ýmsu hafi gengið í lífi hans. Þeir voru
báðir Hollendingar og listunnendur hafa sannarlega nóg við
að vera í Hollandi. Þar blómgast líka mannlíf og mörgum
finnst varla notalegri staður til en marflata landið —
Holland.
Þar gerðust lika undur og stórmerki fyrir einum tuttugu
árum þegar provo-arnir unnu óvæntan sigur í borgarstjórnar-
kosningum í Amsterdam. Þeir voru nefnilega alllangt á
undan sinni samtíð og boðuðu um margt nýstárlegar
hugmyndir, hvíta reiðhjólið varð tákn þeirra, en ýmsar
skoðanir eru á því hvernig þeim hefur tekist að bæta
mannlífið.
Misskilji enginn þessi orð og haldi aö
verið sé að. væna Hollendinga um
smáborgaraskap i niðrandi tón. Fjarri
því, þó orðið hafi fengið á sig neikvæðan
blæ þá er í sjálfu sér ekkert neikvætt i
þvi falið. Einfaldlega er verið að tala um
heiðarlegt fólk sem ekki vill vamm sitt
vita í einu né neinu, fólk sem leggur
mikið upp úr þessum litlu hlutum sent
gefa lífinu gildi. Fólk sem yfirleitt
ræktar garðinn sinn af mestu prýði, er
nægjusamt og þrifalegt. Eða er það ekki
einmitt myndin sem maður hefur fengið
af Hollendingum. Og ef betur er að gáð
er einmitt svipað uppi á teningnum í
Amsterdam sjálfri, þar eru visast engu
minni Hollendingar en annars staðar i
landinu.
Hollandssaga í
mýflugumynd
Holland var stórveldi um margar aldir
og er enn talsvert atkvæðamikið innan
Evrópu, einkum sem aðili að Efnahags-
bandalaginu. Landbúnaður er mjög
mikilvæg atvinnugrein i Hollandi og
þær raddir sem telja Efnahagsbanda-
lagið sinna landbúnaðarhagsmunum um
of eru oft á tíðum að býsnast út af rót-
grónum áhrifum Hollendinga og ann-
arra landbúnaðarþjóða EBE. En
Hollendingar sinna fleiru en land-
búnaðinum. Þeir hafa orðið voldugir i
ýmiss konar iðnaði og kemur þá líklega
flestum í hug hið volduga Philipsfyrir-
tæki sem er hollenskt þótt það megi
nú reyndar allt eins teljast fjölþjóðlegt.
Það sem þó minnir mest á forna frægð
eru siglingar Hollendinga sem enn eru
umtalsverðar. í margar aldir voru
Hollendingar nefnilega helsta siglinga-
þjóð heimsins og sterkastir á heimshöf-
unum. Þegar veldi Spánverja tók að
hnigna, eftir landafundina miklu þegar
Amerika fannst og sjóleiðin til Asíu,
Vikan í Hollandi

j
8 Vikan 24.tbl.