Vikan - 03.06.1982, Síða 38

D
■®-*orgin Port Royal var reist á sand-
rifi undan ströndum Jamaica. Á
blómaskeiöi sínu var borgin alræmd
sem mesta lastabæli á suöurhveli jarö-
ar. Jamaica hafði tilheyrt Nýja-Spáni
en árið 1655 hertóku Englendingar eyj-
una og byggöu virki á Port Royal til
þess aö verja höfnina í Kingston. Þeir
óttuðust aö Spánverjar myndu reyna
aö endurheimta eyjuna og reyndu aö
efla varnirnar með því aö bjóöa sjó-
ræningjum hæli í Port Royal.
Menn þessir voru ekki málaliðar því
þeir voru ekki undir neinni löglegri
stjórn. Þeir þóttu þó skömminni skárri
en harðsvíraðir sjóræningjar því aö
þeirra eigin sögn rændu þeir aðeins frá
höfuöóvinum Englendinga á þessum
slóöum, það er Spánverjum. Þegar
freistingarnar urðu of miklar kom þaö
fyrir aö þeir áttu erfitt meö aö halda
sig innan þessara marka. Samt sem
áöur voru samskipti þeirra við Eng-
lendinga það góö að þeir urðu eins kon-
ar þjóðhetjur í augum bresks almenn-
ings og fengu aö hafa aðsetur sitt í friöi
á Port Royal. Sá sem lengst náöi var
Henry Morgan. Englandskonungur sló
hann til riddara og hann var gerður aö
undir-landstjóra á Jamaica. Hann átti
að sjá um að lögum og reglum væri
fylgt á sjónum og halda mönnum sín-
umískefjum.
En þarna á mörkum löglegs og ólög-
legs athæfis blómstraöi Port Royal.
Lóðir við sjóinn voru jafndýrar og í
miðborg Lundúna. Við þröngar götum-
ar stóöu verslanir, vöruskemmur,
þrælamarkaðir, knæpur og vændishús
í rööum. „Hvar sem var lágu skækjur í
makindum,” upplýsti örvæntingarfull-
ur prestur. Kirkjunnar menn spáöu því
aö guö myndi leggja þessa vestrænu
Sódómuíeyði.
Guösmennirnir héldu því fram aö
einmitt það heföi gerst. Rétt fyrir há-
degi þann 7. júní komu tveir harðir
jaröskjálftakippir í Port Royal meö
nokkurra mínútna millibili. Sandurinn
rann, byggingar gliðnuðu og öll sjávar-
síða borgarinnar sökk í sæ.
Port Royal var lögö í rúst en þjóð-
sagan liföi í ýktri og fegraöri útgáfu
rómantískra höfunda. Fyrir um fjöru-
tíu árum komst ein slik saga í hendurn-
ar á tíu ára gömlum dreng, Robert
Marx frá Brooklyn í New York. Hann
ákvaö þá þegar aö ekkert vildi hann
frekar gera í lífinu en að kafa í höfninni
Sjó-
ræningja-
borgin
sem sökk
í Port Royal og finna hina sokknu borg
sem höfundurinn lýsti. Þar átti kirkjan
að vera í heilu lagi meö beinagrindum
sóknarbarnanna á kirkjubekkjunum
og kirkjuklukkumar hringdu þegar
sjávarföllin voru mikil.
Tíu árum síðar var Marx mættur á
staðinn meö grímur og froskalappir.
Hann kafaöi ofan í myrkt vatniö og
synti út að bauju sem kölluð var
Kirkjumerkiö því þar undir var sagt aö
kirkjuna sokknu væri að finna. Frá-
sögn hans fer hér á eftir:
„Þegar ég kom aö baujunni andaöi
ég djúpt aö mér og kafaöi beint niöur.
Ég fann þegar ég kom niöur á hafs-
botninn. Höfuðið og hendumar á mér
voru þaktar mjúkri leöju fyrr en varði.
Eg komst upp úr leöjunni og sá þá ekk-
ert nema mitt eigið andlit. Gruggugt
vatniö á botninum og glerið í grímunni
virkuðu eins og spegill. Eg var ákveö-
38 Vikan zz. tbl.