Vikan - 01.03.1984, Blaðsíða 4

Kastalinn sem Cromwell
ppWRMu
gir frá Pembrokekastala sem orlofsfólk utan ís*
rambaði á alveg óviljandi á ökuferð um Wales á síð-
asta sumri. í Ijós kom að þetta var miklu merkilegri kast-
ali en sá sem upphaflega var á ferðaáætluninni.
m
Sagan er löng í árum talið, en
hægt aö segja hana í stuttu máli.
Það var um 1090 að Arnúlfur de
Montgomery reisti virki þama við
innri enda Pembrokeskagans,
innst í djúpum firði. Ekki leið á
löngu áður en innfæddir Walesbú-
ar hugðust reka þessa Normanna-
hunda af höndum sér en virkisbú-
um undir stjórn Geralds de Winds-
or, sem tekinn var við af Arnúlfi,
tókst að þreyja af langa umsát og
að lokum brjótast út úr herkvínni.
Ekki vitum viö hvort ástin greip
Gerald eöa hvort hann var bara
klókur stjórnandi, en upp úr þess-
ari umsát gekk hann að eiga
prinsessuna á svæðinu, hana Nest,
og þar með var Pembrokekastali
orðinn eitt helsta og öflugasta vígi
Normanna í Vestur-Wales.
Þetta er mikil bygging og
spannar yfir gríðarlegt flæmi.
Enda varð hún ekki fremur en
Róm byggð á einni nóttu heldur
var verið að bauka við gerð henn-
ar aEt fram undir 1300. Tuminn,.
sem byggður var á 12. öld, þykir
einstæður í byggingarsögunni,
gríðarmikill hringlaga turn með
þykku hvolfþaki og mikilli lofthæð
vistarvera aö innan. Sá sem lét
reisa þennan hluta virkisins hét
William Marshal, en hann var
tengdasonur Strongbow, þess er
lagði írland undir Bretland.
Annars þykir það merkast í
sögu Pembrokekastala að þar
fæddist Harri Tudor, Walesmaöur-
inn sem síðar tók upp nafnið
Hinrik (Henry) og konungstöluna
VH og varð fyrstur konunga af
Tudorætt. Sá margfrægi kvenna-
maður Hinrik VIII lagði kastalann
undir krúnuna árið 1536. Síðan er
eyöa í sögu staðarins fram undir
miðja sautjándu öld, en þá gerðist
það í borgarastríðinu síðara að
Oliver Cromwell, sá frægi maður,
stjórnaöi umsát um kastalann frá
22. maí 1649 til 11. júlí sama ár, en
þá gafst varnarliðið upp vegna
matar- og vatnsskorts. Arið eftir
skipaði Cromwell svo fyrir aö
kastalinn skyldi jafnaður við
jörðu.