Alþýðublaðið - 01.03.1923, Blaðsíða 2

2
Rauíir þræðir.
Eftir Agúst JÓhannessotí.
V. Ljós í myrkri.
»Ég veit, að það sigrar, snm
aflsmunirm á,
að ofbeldismenn skulu
hverfa,
því sterkari’ er ijöldinn og
meira sin má,
ef málið til stáls kynni
sverfa. •
Og sigurbraut fólks’ opna
forystur þær,
sem falla nú örar og merk-
inu nær.c
Stephan G. Stephenssen.
Eftiir því, sem samtök verka-
manna urðu þroskaðri, varð and-
staðan harðari. Fyrst voru
samtökin mynduð í því augna-
miði að berjast fyrir kaupktöfu
verkamanna, en brátt kom það
í ljós, að samtökin voru ekki
bygð á nægilega tryggum grund-
velli til að hafa nægileg áhrif á
stjórn og löggjöf þjóðarinnar,
því að reynslan er, að sá, sem
hefir mest völdin, hefir tögl og
halgdir í öllum úrskurðarmálum.
íslenzki verkalýðurinn varð þvi
að mynda sér stefnuskrá, sniðna
eftir stefnu erlendra verkalýðs-
flokka, sem í öilum höfuðdráttum
var sniðin eftir grundvallarat-
riðum jafnaðarstefnunnar. í>ar
með var því slegið föstu, að
verkamannaflokkurinn . íslenzki
starfaði sem sjálfstæður stjórn-
máiaflokkur fyrst' og fremst með
því að fá bætta löggjöf landsins,
en til þess að ná því varð hann
að koma sfnum eigin mönnum í
sem flestar opinberar stöður og
stjórnir og koma atvinnumálun-
um og yfirleitt öllum þjóðþrifa-
málum í viðunanlegt horf.
Verkamannaflokkurinn eða Ál-
þýðuflokkurinn veitti því von
bráðar töluverða athygli á sér.
það var líka eini flokkurinn á
stjórnmálásviðinu, sem skreið
ekki undir huliðshjálm með
skoðanir sínar. Hann var ekki
margra ára, er haun gaf það til
kynna, að takmark hans væri
að gerbreyta iiúríkjandi þjóðfé-
lagsfyrirkomulagi og byggja það
upp á jafnréttisgrundvelli með
því að þjóðnýta alla framleiðslu
og starfrækslu í landinu, sem er ;
ALÞYÐUBLA ÐIÐ
einnig stefna erlendra jafnaðar-
mannaflokka.
Ekki var laust við, að átvinnu-
rekendum þætti stjórnmálaflokk-
ur þessi full-umsvifamikiil og
höggvá nærri hagsmunum þeirra;
gerðust þeir fljótt andvígir hon-
um og vildu kveða þennan draug
niður, sem yildi tetta fingur út í
gerðir þeirra, en það reyndist
þeim ofvaxið; hefir baráttan
staðið og stendur enn og fer
vaxandi með ári hverju, — En
snúum okkur nú til sveitanna
og athugum, hvað þar var á
seyði.
Fyrstu stríðsárin þrjú voru
regluleg gullnáma fyrir sveitirnar
að því leyti, að afurðir landbún-
aðarins voru í svo geysilega
háu verði. Þetta orsakaði það,
að flestar jarðir komust í geypi-
verð. Þá risu upp braskarar í
sumum kauptúnum, keyptu jarð-
irnar okurverði, höfðu máske
skifti við eigandann á útlifuðum
húshjalli í kaupstað, skófu dyggi-
lega grasið at jörðinni og fluttu
það svo að haustinu eða vetrin-
um til kaupstaðanna og okruðu
þar sæmilega á því, en jarðirnar
stóðu mannlausar og áhafnar-
lausar eftir allan veturinn. Slíkt
og þetta varð nú fyrst og fremst
til þess, að efnalitlir frumbýling-
ar, sem gjarnan vildu búa í sveit,
gátu ekki kept við þessa þjóð-
arníðinga. Þó varð þetta enn þá
tilflnnanlegra sveitunum, þegar
aturðir tóku að lækka í verði
hjá sveitabændunum. Þá komst
jarðabraskið fyrst í álgleyming,
og engin nýlunda þótti, þó næst-
um þvi daglega væru auglýstar
í blöðunum jarðir til sölu, og
gæti komið til mála, að skift
væri á húsi í höfuðstað landsins
og jörð uppi í sveit.
Bændurnir . flytja úr sveitinni,
áf jörðunum — kjarna landsins —
ájnölina, ofan á ríkjandi örbirgð.
Sjávarútveguriun er hættur að
ganga á sínum betri fótum, hafi
hann þá nokkurn tímá gert það;
hann gengur nú samt á tréfót-
unnm. Gullkistan, hafið í kring-
um landið, hefir líka illa verið
skafin af innlendum og erlend-
um togarabröskurum, sem kunnu
ekki einu sinni fótura sínum for-
ráð. Jarðir Ieggjast í eyði eða
verða óhlutvöndum >spekulönt-
um< að bráð. Alþýðan heflr
verið leidd úr ánauð sveitanná
í örbirgð kaupstaðanna, en bænd-
ur segja, að það sé fólkinu, —
vinnustéttinni, að kenna, hvernig
komið sé í sveitunum; það vilji
ekki vera þar. Við jafnaðar-
menn mótmælum því. Á Iög-
gjafarþingi þjóðarinnar sitjá mið-
lungsmenn og minni en það og
koma með hvert lagafrumvarpið
öðru barnalegra. Alt sparnaðar-
hjal og viðreisnartal þings og
stjórnar er máttiaust hjál út í
loftið. Valdhafar og valdleys-
ingjar glápa hver upp í annan,
æpa hver ofan í annan: >Það
er komið í Ijóta óefnið, þetta
með fjárhag þjóðarinnaí og at-
atvinnumál. Það verður almenn-
ur dauði, ef þessi fólksstraumur
heldur átram til kaupstaðannac,
og þetta fram eft<r götunum.
Engum kcmur til hugar að hreyfa
hönd né fót í viðreisnaráttina
eða að benda á leiðir út úr
þessum ógöngum, og þó ein-
hverjum kæmi eitthvað í hug,
sem að gagni mætd verða, þá
byrgir sá hinn sami það vand-
iega. Þetta er stórhættulegt laun-
morð. Almenningur veit, að í ó-
efni er komið, og veit enda líku,
af óyggjandi ráði, sem bætt
getur bölið. Því ekki að láta
það skýrt og skorinort í ljós og
krefjast þess, að því verði fram-
iylgt. Það þarf að ýta nógu fast
á ettir.
Nú kunna menn ef til vill að
spyrja: Sér þú þá nokkurt ráð
til að leiða þjóðina út úr þeim
ógöngum, sem komið er í? Já,
ég sé ráð eða við jaínaðarmenn
sjáum það, en við viljum þá
spyrja ykkur, sem standið fyrir
utan flokk vorn: Viljið þið fylgja
Alþýðuflokknum að málum? Ef
þið viljið það, þá nær það tram
að ganga; annárs ekki. Engar
vtfilengjur, ekket't hik má ' þar
að komast.
Við eigum að snúa við og
breyta straumrásinni með skyn-
samlegum ráðum og fyrirhyggju,
ekki úr örbirgð í ánauð, sem
áður var, heldur til frjálsara og
þroskámeira lífs,
Alþýðuflokkurinn er ljósið í
myrkrinu, flokkurinn, sem vill
og mun skapa hverjum einstak-
lingi gæfuríka framtíð. Fylgið
honum og styrkið hann; það er
vegurinn til lffsins.