Vikan - 28.01.1988, Blaðsíða 17

VeHtolýðsboóttw
- vdd eSa vesold?
„Ég hef mjög gagnrýnt
starfsemi verkalýðs-
hreyfingarinnar, bæði
Alþýðusambandsins og
Verkamannasambands-
ins ...“ segir Hermann
Guðmundsson.
Á hverju ári er háð hörð
barátta hinna ýmsu stétta
fyrir bættum kjörum. Oft
fára hins vegar kjarasamn-
ingar hljóðlega fram og til-
kynnt er góðlátlega að að-
eins hafi verið um samræm-
ingu að ræða eða leiðrétt-
ingu miðað við aðrar stéttir.
En það eru kjarasamningar
hinna fjölmennu stétta sem
vekja athygli því að þá eru lagð-
ar línur fyrir flestar aðrar stéttir
til að miða við afkomu sína um
kaup og kjör. Nú eru samningar
lausir hjá flestum aðildarfélög-
um Alþýðusambands íslands og
margir spá því að það kunni að
koma til harðvítugra átaka á
vinnumarkaðnum, jafnvel verk-
falla.
Stjórnvöldum kann að vera
vandi á höndum enda virðist
mörgum að stjórnmálamönnum
hafi verið mislagðar hendur á
viðkvæmum tíma með því að
leggja á söluskatt á matvörur
sem óhjákvæmilega hefur tals-
verða hækkun í för með sér á
brýnustu matvörum. Þetta kem-
ur harðast niður á þeim sem
lægst hafa launin. Þetta er að
sjálfsögðu eins og að skvetta
olíu á eld á mjög viðkvæmum
tímum þegar verkalýðsforystan
er að móta kröfugerð sína á
hendur vinnuveitendum.
Verkafólk hefur dregist aftur-
úr, telja verkalýðsforingjar, og
það verður að leiðrétta. Jafnvel
hefur því verið haldið fram að
Hermann Guðmundsson var í
forystusveit verkamanna.
bilið milli hinna lægst launuðu
og hæst launuðu hafi breikkað.
Yfirleitt er viðurkennt að laun
hinna lægst launuðu þurfi að
hækka. Spurningin er hins vegar
sú hvernig á að gera það án þess
að hækkanirnar fari upp allan
iaunastigann.
Almenningur varð agndofa
skömmu fýrir jól einmitt þegar
þreifingar á milli vinnuveitenda
og forystumanna í verkalýðs-
hreyfingunni voru á viðkvæmu
stigi. Þá bárust fféttir af því að
bankastjórar Búnaðarbanka og
Landsbanka hefðu fengið veru-
legar launahækkanir og voru
þeir varla á nástrái fýrir. Þetta
gerðist á sama tíma og talsmenn
vinnuveitenda tilkynntu að ekki
væri svigrúm til mikilla launa-
hækkana. Mörgum fannst eins
og verið væri að gera grin að
samtökum launafólks.
En hvernig er forysta verka-
lýðshreyfingarinnar í stakk búin
til að gæta hagsmuna láglauna-
fólksins? Verkalýðsleiðtogar
hafa oft verið gagnrýndir fyrir
að vera slitnir úr tengslum við
það fólk sem þeir þykjast vera
að berjast fyrir. Þeir hafa verið
bornir þeim sökum að hafa
meiri áhuga á pólitískum ffama
en framgangi og högum verka-
fólks. Enda hefur verkalýðsbar-
áttan og stjórnmálabarátta á
vinstri vængnum löngum verið
samofin. Orðhagur maður sagði
eitt sinn að verkalýðsforingjarn-
ir væru bara sófa-kommúnistar.
Það þarf engum að blandast
hugur um háðið.
Það hefiir oft vakið athygli að
mikilsverðar ákvarðanir, eins og
boðun verkfolla, hafo oft verið
teknar af fámennum hópum inn-
an verkalýðsfélaganna. Þó að fé-
lagsfundir og aðrir samtakafund-
ir séu auglýstir, þá mæta aðeins
örfáir útvaldir og með atkvæð-
um þeirra eru örlagaríkar á-
kvarðanir teknar. Hvar er sam-
kenndin og stéttarvitundin?
Off hefur verið ritað og rætt
um miðstýringu og valddreif-
ingu og að það þurfi að dreifa
valdinu á fleiri herðar í þjóðfé-
laginu. Með verkfollsréttinum er
verkalýðsforystu veitt mikið
vald í lýðræðinu. En er verka-
lýðshreyfingin þess umkomin
að axla þessa ábyrgð og vald.
Ef við lítum til þess hversu til-
tölulega fáir fara með vald hinna
fjölmennu stétta vaknar sú
spurning hvort forystan eigi sök
á þeim alkunna doða og áhuga-
leysi sem virðist einkenna
verkalýðshreyfinguna í heild.
í ritinu „Fjarðarfréttir“, sem
gefið er út í Hafnarfirði, birtist í
nóvember s.l. athyglisvert viðtal
við Hermann Guðmundsson
sem í áratugi var í forystusveit
verkamanna og hann segir m.a.:
„Ég hcfí mjög gagnrýnt starf-
semi verkalýðshreyfíngarinnar,
bæði Álþýðusambandsins,
Verkamannasambandsins og
þessara æðri aðila í baráttunni
eða þessara hærri aðila í skipu-
laginu. Ég held því alveg ákveð-
ið fram að þarna hafí orðið á
mikil mistök og að forystu-
mcnnina skorti baráttuvilja og
verkalýðshreyfíngin gjaldi þess.
En það skal fúslega viðurkennt
að það getur verið erfítt að meta
stöðuna hverju sinni fyrir menn
sem eru komnir út úr sjálfri bar-
áttunni. Það kann að vera erfítt
að sjá baráttuna með sömu augum
og mennirnir sem eru í þessu.
Þessir menn nota þá afsökun að
forystumennirnir fari aldrei
lengra en fólkið vill og að það sé
fólkið sem ekki hafí baráttuvilj-
ann. Það séu breyttir tíma og
unga fólkið standi í miklum
framkvæmdum, í húsakaupum,
bílakaupum og svo framvegis
og þoli því ekki eða þori ekki að
leggja til baráttu með verkföll-
um og öðru því sem fylgir. Mér
sýnist sem gömlum baráttu-
manni að þetta sé rangur hugs-
unarháttur. Þegar við börðumst
sem harðast í verkalýðsbarátt-
unni og náðum sem mestum ár-
angri í starfí þá álitum við það
lögmál gilda að enginn árangur
VIKAN 17