Vikan - 13.11.1941, Qupperneq 16

14
VIKAN, nr. 46, 1941
114.
krossgáta
Vikunnar.
Lárétt skýring:
1. breyttur hljómur.
— 13. 'á fótum. — 14.
láta til sín heyra. —
15. spiya. — 17. dæld.
— 19. skelfiskur. —
20. sk.st. — 21. af-
hending. —- 23. elds-
neyti. — 25. kvöldi.
— 27. skilmálar. —
28. súrur. — 30. fyllt.
— 31. slæm viðgerð.
— 32. skrökvaði. —
33. tenging. — 35.
kom. — 36. forsetn-
ing. — 37. verkfæri.
— 38. glöð. — 40.
skjalasafnari. - 41. heimili. - 42. mældi. - 44. bær
við Jteykjavík. — 46. ending. — 47. verkfæri. —
49. forsetning. — 51. eigur. — 54. meiðsli. —
56. sk.st. — 57. nýgræðingur. — 59. tvo. — 60.
forskeyti. — 61. mánuður. -— 62. fjall. — 64.
hreinsað. — 67. botn. -— 68. aular. — 70. skal.
— 71. ólgan. — 72. í geislum. — 73. læri. — 75.
skjól. — 76. frumefni. — 77. hafs. — 79. hæðir.
— 81. altalað.
Lóðrétt skýring:
1. konur. — 2. ellefu. — 3. hárs. — 4. speking.
— 5. dægur. — 6. ending. — 7. tveir eins. — 8.
spík. — 9. stallur. — 10. manns. — 11. sk.st. —
12. auðlegð. — 16. áköf. — 18. sveit.í Borgar-
firði. -— 20. samstundis. — 22. synd. — 23. grip.
— 24. frumefni. — 26. hik. •— 28. hnöttur. — 29.
stormur. — 32. ámæla. — 34. lita. — 37. andar.
— 39. auðar. — 41. hús. — 43. á litinn. — 45.
svanga. —- 48. fuglinn. — 50. tungl. — 52. for-
setning. — 53. viljug. ■— 54. úrgangur. — 55.
forsetning. — 56. ,upphlaupið. — 58. þvæli. — 61.
ljúf. — 63. áhald. — 65. hljóð. •— 66. á nótum.
— 67. menn. — 69. hleyp. — 71. verzlun. — 74.
geymi. — 75. rökkur. — 77. forsetning. — 78. goð.
— 79. svörð. — 80. ending.
Lausn á 113. krossgátu Vikunnar.
Lárétt: — 1. skilorðsbundinn. — 13. látið. —
14. snæri. — 15. ab. — 17. gum. — 19. apa. —
20. óm. — 21. fagur. — 23. eik. — 25. akveg.
— 27. krár. — 28. eklar. — 30. kafi. —• 31. ani.
— 32. ós. — 33. ól. — 35. far. — 36. Ra. — 37.
Oks. — 38. mós. — 40. ðn. — 41. kr. — 42. tá.
— 44. pokaprestsins. — 46. la. — 47. na. — 49.
ró. — 51. nöf. — 51. fön. ■— 56. þó. — 57. afa. —
59. lá. — 60. ár. — 61. hól. — 62. sárt. — 64.
tanna. — 67. orfi. — 68. lagir. — 70. agn. — 71.
ófætt. — 72. an. —: 73. fag. — 75. gat. — 76.
aa. — 77. ruður. — 79. firra. — 80. blómasölu-
stúlka.
Svör við dægrastytting á bls. 13:
Svar við orðaþraut: SKJÓLDALSA.
SÆR A
KALA
J A T A
ÓL AG
LUND
DORG
A F A R
LÆS A
SMÁR
ÁM AN
Svar við: Hver getur lesið þetta?
1) Upp skaltu kjöl klífa, köld er sjávardrífa.
2) Sólin var um það bil að ganga til viðar.
3) Þar váru þeir til sólarfalls um kveldit.
4) Allir þögnuðu, þegar hann kom í dyra-
gættina.
5) Þínir lækir renni út á götuna, og vatns-
lindir á strætinu.
Lóðrétt: — 1. stafkarL — 2. il. — 3. lágur. —- 4.
otur. — 5. rim. — 6. ðð. — 7. B. S. — 8. una. —•
9. næpa. — 10. drakk. — 11. II. — 12. námgirni.
— 16. barna. — 18. villukenningu. — 20. óefað.
— 22. gái. — 23. ek. — 24. K. A. — 26. vaf. —
28. ess. — 29. róm. — 32. ók. — 34. ló. — 37.
orkan. — 39. stinn. -— 41. kol. — 43. ána. —
45. graslamb. —- 48. mólitaða. — 50. ófáan. —
52. öl. — 53. fát. — 54. fáa. — 55. ör. — 56. þófta.
— 58. arg. — 61. hræ. — 63. tifum. — 65. aa. —
66. NN. — 67. oftrú. — 69. raða. — 71. óart.
—■ 74. gus. — 75. gis. —• 77. ró. — 78. rö. —
79. fu. — 80. al.
Svör við reikningsþrautum:
1. Inn í jniðjan skóginn; eftir -það er hann far-
inn að hlaupa út úr honum aftur.
2. Sex klukkustundir. Ur 49 stubbum getur
hann búið til 7 sígarettur, en eftír að hann hefir
reykt þær, á hann aftur 7 stubba, sem er nóg í
eina sígarettu enn. Alls fær hann því 8 sígarettur.
Svör við spurningum á bls. 4:
1. Buckingham Palace.
2. Talið er, að sá siður sé frá þeim tímum, er
menn ferðuðust á hestum og allir ókunnugir
voru óvinir. Þegar tveir ókunnugir mættust,
færðu þeir sig báðir út á vinstri brún vegar-
ins, svo að hendin með sverðinu væri nær
ókunna manninum og þeir við öllu búnir.
3. Árið 1226.
4. Vörureikningur.
5. Sir Francis Drake (1540—1596).
6. Árið 1148.
7. Kúlur.
8. Konungur í Babylon frá 1958 f. Kr. til
1916 f. Kr.
9. Árið 1899.
10. Leonidas Spartverjakonungur.
Verðmœtum verkum
bjargað.
Grein eftir KARL DETZER.
r
Welsh, djúpt niðri í kolanámu, sem hætt
A er að starfrækja, vinnur bókavörð-
ur. Það er einkennilegur staður fyrir bóka-
vörð, og starf hans er líka einkennilegt.
Veggir námunnar eru þaktir grófgerðum
hillum og í þeim eru fágætustu bækur og
handrit heimsins, sem hafa verið flutt frá
British Museum. Safn þetta er margra
miljóna virði. Maðurinn tekur ljósmyndir
af hverri síðu á örsmáar filmur og sendir
þær síðan til Ameríku.
Þegrr hafa 1.000.000 síður komizt heilu
og höldnu yfir Atlantshafið; ekki ein ein-
asta filma hefir tapazt. Pilmurnar eru
geymdar í lítilli tígulsteinabyggingu ná-
lægt Michiganháskólanum í Ann Arbor.
Myndir af þeim hafa verið sendar til f jölda
bókasafna, sem hafa lestrarvélar, er
stækka letrið í venjulega stærð.
Þannig er búið að fá griðastað fyrir all-
ar bækur í British Museum, sem prentaðar
voru fyrir árið 1550, endurskapaðar í ná-
kvæmum smáútgáfum. Það sama hefir
verið gert við fágætar bækur og handrit
frá öðrum brezkum söfnum. Fimm þúsund
blaðsíður frá Guildhall bókasafninu komu
til Ameríku fáum dögum áður en þýzk
sprengja lenti á safninu og sprengdi það
í loft upp.
Maðurinn, sem aðallega hefir staðið
fyrir þessu, er Eugene B. Power, ungur
myndaútgefandi frá Ann Arbor. í nokkur
ár hafði hann fengizt við að „prenta“ vél-
ritaðar doktorsritgerðir á smáfilmur. Þeg-
ar stríð og eyðilegging vofði yfir Evrópu
kom hann því til leiðar, að farið var að
taka. ljósmyndir af sjaldgæfum bókum í
bókasöfnum Evrópu. Á ábyrgð þingbóka-
safnsins og miðstjórnar amerískra vísinda-
félaga og með styrk, fyrst frá Carnegie-
stofnuninni og seinna frá Rockefellerstofn-
uninni, fór Power til Evrópu árið 1936,
ásamt vísindamönnum og aðstoðarmönn-
um.
Vegna stríðsins varð hann að hætta
verki sínu á meginlandinu, en sex mynda-
smiðir vinna enn á Bretlandseyjunum að
því að bjarga skrifuðum og prentuðum
heimildum um siðmenningu frá eyðingu í
leifturstríði og skemmdaræði.
Svar páfans.
Píusi páfa IX. þótti mjög gott að reykja.
Eitt sinn tók hann á móti frönskum aðals-
manni, sem misjafnar sögur fóru af, og
átti viðtal við hann. Páfinn bauð honum
vindil, en aðalsmaðurinn afþakkaði og
sagði: „Nei þökk, heilagi faðir, ég hefi
ekki vanið mig á þann löst að reykja!“
„Það er enginn löstur,“ svaraði páfinn.
„Ef það hefði verið löstur, þá hefðuð þér
áreiðanlega gert það!“