Vikan - 28.01.1943, Blaðsíða 3

VIKAJM, nr. 4, 1943
3
Charles B. Roth:
Um persónuleika manna.
Þessi grein er skrifuð einmitt fyrir yður — ef þér eruð einn
þeirra mörgu, sem eru óánægðir með persónuleika sinn.
Maður nokkur, sem kom í heimsókn
til mín í dag, álítur sig vera í al-
varlegum vanda staddan. Og það
«r vandi, sem margir aðrir eru staddir í nú
á dögum. Vegna stríðsins verður hann að
leggja niður þann starfa, sem hann hefir
áður gegnt. Hann var mjög niðurdreginn.
Hann hafði allt líf sitt gegnt vana-
bundnu starfi, verið einn innilokaður allan
vinnutímann. En hann hafði mikla löngun
til þess að skipta við fólk og hafa áhrif á
hugsanir þess. Hann hafði lengi langað til
þess að verða verzlunarmaður eða ein-
hvers konar viðskiptamaður. En lífs-
reynsla hans og starf höfðu stefnt í allt
aðra átt.
„En hvers vegna reynirðu þetta þá
ekki?“ spurði ég.
„Það gæti ég ómögulega gert.“
„Hvers vegna?“
„Ég er hræddur."
„Við hvað?“ .
„Að ég mundi ekki geta haft það af.“
„Af hverju ættirðu ekki að geta það?
Þú þarft einungis að öðlast meiri fræðslu
á nokkrum sviðum. Ég gæti nefnt þér
mörg starfssvið, sem mundu hæfa manni,
með menntun þinni, gáfum og lífsreynslu.
Það eina, sem þú þarft, er að endurbæta
persónuleika þinn.“
„Það er nú einmitt það,“ sagði hann.
„Ég er ekki fær um það.“
Og ég spurði hann aftur hvers vegna.
„Vegna þess, að ég er of gamall.“
„Hve gamall ertu?“
Hann sagðist vera 38 ára. Ég benti hon-
um á það, að margir merkustu menn hefðu
byrjað frægðarferil sinni löngu eftir að
þeir voru 38 ára, en hann lét ekki sannfær-
ast. Hann vitnaði í þá skoðun Napóleons,
sem hann dáir mjög, að það, sem maðurinn
væri þegar hann er fertugur, muni hann
vera allt sitt líf. Ég taldi upp marga menn
sem byrjað hefðu starfsferil sinn 40 ára
og jafnvel 50 ára til þess að sanna það, að
það er aldrei of seint að endurbæta per-
sónuleika sinn — ef nægur vilji er fyrir
hendi.
Ég þekki marga menn og konur, sem
hafa gert þetta, en þrír eru mér alltaf
fastastir í minni vegna hinnar miklu breyt-
ingar, sem á þeim varð. Þessir þrír menn,
allir eldri en 40 ára, urðu nýir menn í sér-
hverjum skilningi, lögðu inn á ný starfs-
svið, sem kröfðust meiri sérgreinilegrar
þekkingar og áhrifameiri persónuleika en
þeir höfðu átt til að bera, en samt breytt-
ust þeir svo mikið á fáum ánim, að þeir,
sem áður höfðu þekkt þá, ætluðu verla að
þekkja þá aftur. Þessir þrír menn áttu allir
minna til að byrja með en maður sá, er
kom til min. Ég sagði honum þetta. Þegar
hann fór frá mér, sagði hann, að hann ætl-
aði að reyna að endumýja persónuleika
sinn. Ég vona, að hann geri það. Ég er
sannfærður um, að honum mun heppnast
það, því það er í rauninni ekki erfitt, ef
farið er eftir nokkmm óbrotnum leiðbein-
ingum.
Nú ætla ég að segja yður frá þeim fyrsta
þeirra þriggja manna, sem ég hefi
minnzt á.
Hann var 45 ára, þegar hann kom fyrst
til mín. Hann var í atvinnuleit. Ég þurfti
á manni að halda, en vildi ekki ráða hann,
því hann var mjög óþýður í viðmóti,
óþýðasti maðurinn, sem ég hefi kynnzt —
fráhrindandi í útliti — hann var hirðu-
laus með sjálfan sig og föt sín — (ég man
eftir matarblettum á skyrtu hans, er hann
var í atvinnuleit); fráhrindandi í tah, hann
talaði þvögluleea og mál hans var ófágað
og hann var fráhrindandi í allri framkomu
sinni.
Ég sá mann þennan ekki aftur fyrr en
sex ámm síðar. Hann var þá orðinn fram-
kvæmdarstjóri fyrir víðtækt verzlunar-
fyrirtæki, og vissi ég að sú staða krafðist
persónuleika, góðrar framkomu, kurteisi
og skilnings.
Hann var nú gjörbreyttur maður; hann
var viðmótsþýður, snyrtilegur til fara og
orðaval hans fágað. Hann hreif mig með
framkomu sinni. Ég þekkti hann þá allt of
lítið til þess að geta spurt hann um orsök-
ina til þessarrar breytingar, en seinna
kynntumst við betur, urðum góðir vinir
og hann sagði mér þá sjálfur, hvernig
hann hefði svo gjörbreytt persónuleika
sínum.
Annar maðurinn var 41 árs, er hann
byrjaði þennan feril sinn, en hann var að
því leyti illa settur, að hann var útlend-
ingur og kunni hvorki ensku né þekkti
siði okkar. Ég hitti hann á alþjóðasam-
komu; hann var vinsælasti maðurinn þar.
Hann heilsaði öllum brosandi og með glað-
væru tali, og var aðalmaðurinn í öllu.
„En hve þetta er aðlaðandi maður,“
sagði ég við mann, sem þekkti hann vel.
„Hann er það núna. En þú ættir að hafa
þekkt hann fyrir tveim árum.“
„Við hvað áttu?“
„Hann var verst liðni maðurinn í þessari
starfsemi fyrir tveim árum,“ sagði maður-
inn. „Svo fór hann að leggia sig fram og
— ja, og nú sérðu árangurinn.“
„Áttu við að hann hafi umskapað sjálf-
an sig?“
„Já.“
Er hann kom fyrst til Ameríku, og hafði
lært málið að nokkru leyti, hóf maður þessi
viðskiptastarfsemi. Hann var framgjarn
að eðlisfari, svo að hann eignaðist óvini.
Hann var hrokafullur, kappmáll og há-
vaðasamur. Aðrir sölumenn við iðnaðinn
fyrirlitu hann og útilokuðu hann úr félags-
skap sínum. Ef menn voru 1 hóp að tala
saman og hann kom þar að, hættu menn-
irnir að tala, tíndust burt hver á fætur öðr-
um og skildu hann eftir einan. Þetta var
auðvitað grimmilegt‘og það var augljóst,
en kunningi minn sagði mér, að það hefði
verið það eina, sem hægt var að gera, því
að Sam var svo hvimleiður, að þeir gátu
ekki þolað hann eina mínútu.
Þetta var erfið og löng barátta, en hann
sigraði og varð einn þeirra vinsælustu og
prúðustu kaupsýslumanna, sem ég hefi
nokkurntíma kynnzt, happasæll og virtur
af þeim mönnum, sem fyrir tveim árum
höfðu ímugust á honum.
Þriðja dæmi mitt er nátengdara mér.
Það var bróðir minn. Hann var kominn
yfir fimmtugt, er aðstæðurnar neyddu
hann inn á nýja braut, sem krafði snilli og
aðlaðandi framkomu. Hann hafði ekki lagt
það á sig að efla þessa hæfileika, en nú
var hann árið 1932 neyddur til þess að
leggja inn á nýja braut, sem virtist liggja
yfir óvinnandi torfærur.
Allir töldu honum trú um, að honum
mundi misheppnast, en hann trúði því statt
og stöðugt, að maður, sem er ákveðinn í að
vilja gera eitthvað, geti einhversstaðar að
fengið vald til þess. Því hélt hann áfram
og bætti smám saman úr kunnáttulcysi
sínu.
Fyrst var það útlitið. Hann hafði verið
kraftamikill útivinnumaður og hafði verið
hirðulítill um útlit sitt. Hann varð því að
læra það, sem þeim verður ósjálfrátt, sem
umgangast ávallt lýtalaust klædda menn
og fágaða. Hann varð að læra að velja sér
föt og láta þau fara vel, hirða neglur sínar,
tennur og hár, venjur, sem ég og þú kunn-
um án þess að hugsa um þá.
Næst var það málfarið. Hann hafði alltaf
hirt lítið um það, og var lítt skólagenginn.
Hann tók að læra fullkominn framburð
málsins, á þeim aldri, er aðrir menn sætta
sig við hlutina eins og þeir eru. Ég man
Framhald á bls. 7.