Vikan - 18.02.1943, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 7, 1943
13
| Dægrastytting |
.....iiiiiiimmimiiiMi iHUiiiliiaiillillMiliiiiiiMiiiiiiitnn^
Rautt, blátt og hvítt.
H6, auðvelcl brögð eru eins leyndardómsfuil og
þetta. F>ér fáið éinhverjum í hópnum þrjá pappírs-
miða, sem eru alveg eins hvað snertir stærð og
St, en á þá er skrifað sitt á hvem miðann orðin:
rautt, blátt og hvítt. Þér segið: „Á meðan ég
Ser út, skaltu taka einn miðann, sýna öllum
hann, láta hann síðan í umslag og loka þvi aftur.“
Þegar þér komið inn aftur, takið þér umslagið
og segið: „Ég verð að fá disk.“ Einhver segir
þá: „Geturðu notað undirskál?“ Þér segið: ,,Já“.
Slðan kemur sá, sem spurði spumingarinnar, með
undirskál. Þér takið við henni, haldið bréfinu yfir
henni og kveikið í því, látið það brenna upp til
agna og öskuna falla á undirskálina. Síðan brettið
þér upp ermamar og segið: „Nú skulum við láta
öskuna segja okkur, hvaða orð var skrifað á
mlðann." Þér takið öskuna og nuddið henni á
handlegg yðar. Eftir fáeinar sekúndur mun birt-
asfc á handlegg yðar órðið: rautt, blátt eða hvítt.
Hér kemur skýringin á því, hvemig þetta er
ge»t. Þér verðið að hafa einhvem úr hópnum í
vitorði með yður, og á hann að vita, hvaða miði
er látinn í umslagið. Þér verðið einnig að imdir-
búa handlegg yðar. Á ýmsa staði á handlegg
yðar skrifið þér með hvítri sápu orðin: rautt,
blátt og hvítt.
Er þér komið aftur inn í herbergið, segir sá,
sem er í vitorði með yður: „Geturðu notað undir-
skál?" Ef einhver annar skyldi stinga upp á ein-
bverju öðm, þá skulið þér bara segja: „Ég held,
að undirskál yrði bezt.“ Þá fer vitorðsmaður yðar
fBano og nær í undirskál. Ef hann réttir yður
hana með hægri hendinni, þá er orðið: rautt. Ef
hann notar vinstri höndina, er orðið: hvítt. En
láti hann hana á borðið, þá er orðið: blátt. Þar
sem þér nú vitið, hvað orðið var, þá takið þér
ðskuna og berið hana á þann stað, þar sem þér
héfðuö áður skrifað viðeigandi orð. Askan mun
festast við sápuna, en ekki við hömnd yðar, og
oirðið verður því greinilega sýnilegt.
Birnuleikur.
Leiksvið er helzt valið þar, sem fylgsni em í
grennd, og geta verið svo margir í leilmum, sem
vilja. Sá, sem sterkastur er af leiksmönnum, er
bima, en tveir, sem yngstir eru eða krafta-
minnstir, em húnar hennar; fer biman með þá i
bæli sitt, en það er einhver tiltekinn staður á
Ieiksviðinu. Aðrir leikmenn em til og frá um leik-
sviðið, annað hvort fyrir allra augum eða þá í
felum. Þegar biman hefir verið stundarkom í
bæli sínu, fara húnamir að verða innantómir.
Biman fer á veiðar til að afla þeim bráðar, og
á nú að ná einhverjum leikmanna. Ef það tekst,
fer hún þegar með hann heim í bæli sitt. Hún-
amir verða honum fegnir og kvelja hann og klípa
af fremsta megni. Biman fer þegar á veiðar aft-
«r og á að draga sem flesta heim I bæli sitt, en
meðan hún er að heiman, leitast hinir, sem í leikn-
um em, mennimir, við að draga húnana, eða þá,
s«n biman hefir þegar veitt, út úr bælinu, því
að þá verða þeir að mönnum aftur. Sælast því
sumir leikmanna til að vera í felum sem næst
bælinu, svo að þeir eigi sem hægast með að ræna
það, meðan biman er að ,cltast við hina. Biman
ver aftur unga sína eftir föngum, og sleppir
stundum bráð sinni í miðju kafi, ef húnarnir em
í hættu staddir. Þetta gengur koll af kolli, þangað
tll biman hefir annað hvort veitt alla mennina,
eða þeir hafa rænt öllu úr bælinu. Ekki mega
húnamir, eða þeir, sem biman hefir veitt, fara
úr bælinu af sjálfsdáðum, en aftur er mönnunum
heimilt að veitast að bimunni, og reyna til að
*ö þeim af henni, sem hún hefir þegar klófest.
Ef fleiri en einn em í bælinu í einu, auk húnanna,
hjálpa þeir húnunúm til að þröngva kosti þeirra,
sem biman kann að ná framvegis.
Hver veit nema leikur þessi standi í sambandi
við þá trú, að bjamdýr séu menn í álögum, því
að hér verða menn að húnum, en húnamir aftur
að mönnum, ef svo vill verkast.
(Islenzkar skemmtanir).
Uraskiptingar.
Einkum er álfum gjamt til að ná til sin böm-
um, bæði með þvi að skipta um þau, meðan þau
em í vöggu, og með því að laða þau að sér, hylla
þau eða heilla, þegar þau era komin á legg og
geta gengið úti við. Fyrir því varast menn að
skilja nýfædd böm mannlaus eftir, nema krossað
sé bæði yfir bamið og undir það, áður en það er
lagt í vögguna, til að vama þeim ófögnuði, að
um þau verði skipt. Þess er og við getið, að kona
ein i Básum í Grímsey hafi aldrei gengið svo
frá syni sínum, meðan hann var ungur, að hún
skildi ekki eftir hjá honum Jóns postillu opna,
til að verja hann umskipting og öðm illu. Þegar
skipt er um böm, er það bamið, sem álfar láta
í stað hins rétta barns, ávallt illa lynt og óvært,
og er sú orsök til þess, að álfar velja úr sínum
hóp afgamla og útlifaða karla óg kerlingar, og
láta í stað hins bamsins í vöggunni; það heitir
umskiptingur. Af því að það em ævagamlar karl-
hrotur, tannlausar, sem álfar leggja aftur i vögg-
una, taka umskiptingar aldrei tennur. Ekki er held-
ur hætt yið, að skipt verði um það bam, sem búið
er að taka tennur, og er til þess sú saga, að einu
sinni var þess vart, að tvær álfkonur vom komn-
ar að barnsvöggu. En á meðan önnur þeirra var
að koma í lag hnósanum, sem þær ætluðu að
leggja í vögguna fyrir hið réíta bam, fór hin upp
í það með fingrinum, og fann, að það var búið
að taka eina tönn. Segir hún þá við hina:
„Upp er komin tillitá og takt’ á;
sjóvettlingur situr hjá og segir frá";
Snjónum fylgir . . .
Framhald af forsíðu.
á jöklum snjóar við og við allt sumarið.
Samkvæmt athugunum í 30 ár snjóar að,
meðaltali á ári 84 daga í Stykkishólmi, 44
daga í Vestmannaeyjum, 50 daga á Beru-
firði, 45 daga á Papey og 64dagaíGrímsey.
Snjókoma er ákaflega mismunandi eftir
árferði, í harðænim hefir fé oft fennt þús-
undum saman og drepist í snjóhríðum.
Hvað snævarhæðin hefir verið mikil er
einnig mjög mismunandi. Um sérstaklega
mikla snjóa er helzt getið á eftirfylgjandi
árum: 1405 var kallaður snjóavetur hinn
mikli. 1562 kom á kyndilmessu snjór svo
mikill, að hann varð á dýpt manni í öxl,
en hesti í klyfberaf jöl á sléttu. 1581 dreif
svo mikinn snjó niður á Suðurlandi á góu-
þrælinn, að hann var hesti í miðjar síður,
sá snjór lá fram yfir sumarmál. ,,Þá varð
ekki farinn utan ferillinn bæ frá bæ suður
á Bakka, því að ekki sá til neinnar þúfu.“
1633 var kallaður „hvíti vetur“, þá var
hið harðasta árferði, fólk komst ekki til
kirkju og ekki að sjó fyrir ófærðum, menn
komust varla milli fjárhúsa og bæja og
sumsstaðar fennti fjárhús, svo að þau
fundust eigi. Á Kjalarnesi fennti 100 hesta
og ein 7 hross lifðu eftir í Skálholti. Þá
féllu 1200 kýr frá Borgarfirði austur að
Rangá. 1 annarri viku þorra kom svo mikið
þvi að hjá vöggubaminu átti að sitja annaö eldra,
sem sagði frá aðfömm áifkonanna og nam þessi
orð, og fóm þær þá óðar burt með króann sinn
við svo búið. En ekki var hættan minni, þó að
börn væru vel á legg komin; því að þá höfðu
álfkonumar þær brellur í frammi, að þær bmgðu
á sig mynd móður bamsins eða fóstru, eða ein-
hvers þess, sem bamið var að elskast, og heilluðu
þau á eftir sér eða til sín á þann hátt. Stundum
ginntu þau böm á gullum nokkrum, sem böm
sóttust eftir. Sagt er, að sum börn, sem álfar
hafa hyllt til sín, hafi dvalið hjá þeim skemur,
sum lengur og sum aldrei átt afturkvæmt til
mannheima.
(Þjóðsögur Jóns Ámasonar).
Orðaþraut.
ALD A
OKIÐ
SNAR
NAÐS
O T A R
ÓL AR
EKUR
ARM A
S K A R
ÓM AR
Fyrir framan hvert þessarra orða skal setja
einn staf, þannig að ný orð myndist. Séu þeir
stafir lesnir að ofan frá og niðureftir myndast
nýtt orð, er það nafn á grjóttegund.
Sjá svar á bls. 14.
Allar skoðanir manna breytast nema sú, sem
hver hefir á sjálfum sér. — Anonymous.
Litlar bárar kitluðu róðrarbátinn imdir hök-
una!! — E. B. White.
snjófall, að hesta kaffennti á sléttum velli
og enginn mundi slíkt snjófall. Þá fennti
bæ vestur á Ströndum, svo að ekki fannst
fyrr en um vorið og .var allt fólkið and-
vana inni. 1648 var kallaður glerimgs-
vetur eða rolluvetur, þá féll svo djúpur
snjór 5. dag jóla, að hestum varð kafhlaup
á sléttu, og hinn 21. apríl kom um Suður-
nes og Kjós, utanvert Akranes og Mela-
sveit, og eigi víðar, snjór svo mikill, að
tók mönnum í mitti. 1686 kom um miðjan
vetur 5 daga drífa í Borgarfirði og Þing-
vallasveit, svo hross fennti á sléttu og var
mæld 3 álna þykkt snjóarins á sléttum
velli, „komust menn eigi til f járhúsa nema
skríðandi". Veturinn 1696 var kallaður
hestabani, þá kom fjúk um vorið 12. júní
og svo mikill snjór, að fjölda fjár fennti
á Norðurlandi og varð að moka fyrir naut-
um. Mánudaginn í 3. viku góu árið 1701
féll svo mikill lognsnjór fyrir vestan Kvíslir
í Húnavatnssýslu, að á þriðjudagsmorg-
uninn óðu menn þar í geirvörtu, sem á
sunnudagskvöldið var bláís snjólaus. 1740
kom mikill snjór um allt Suðurland í 12.
viku sumars. 1756 voru oft hörkufrost og
snjóar á Norðurlandi í júlí og ágúst og
26. júlí kom álnardjúpur snjór. Þá var eigi
farið að slá fyrr en 25. ágúst vegna snjóa.
1761 gerði nyrðra í ágúst mánaðarhret
með kaföldum og fönnum, sem aldrei leysti
aftur upp um haustið, á Vatnsnesi og
Ströndum varð þá að gefa kúm inni.“