Vikan - 11.03.1943, Blaðsíða 3

VIKAN, nr. 10, 1943
3
GECm&E KEIIT:
¥eiztu« hvað þú vilt?
I>að er hægt að læra mikið af börnunum, meira en flestir
fullorðnir gera sér ljóst, eins og sjá má á eftirfarandi grein.
m kannist ef til vill við söguna um
barnið, sem grét, af því að það vildi
fá tunglið. Það grét svo hátt, að allir ná-
graxmarnir vö'knuðu og komu til þess að
reyna að hugga það. Sumir komu með
sælgæti, aðrir með leikföng og enn aðrir
með ghtrandi silfur, en ekkert fékk stöðv-
að grát barnsins, fyrr en einn nágrann-
aima dró upp lítinn spegil og lagði í lófa
bamsins, þá hætti það að gráta. Það hafði
fengiS þrá sinni fullnægt — í lófa þess
lá tungíið.
Við þráum öll tunglið, og með tunglinu
er átt við allt það, sem okkur vanhagar
um og við þráum að eignast — góð at-
vinna, notalegt heimili eða falleg bifreið.
Flest okkar reyna að svæfa þessa þrá sína,
alveg gagnstætt því, sem barnið mundi
gera. Heimurinn býður okkur kerti í stað
tunglsins, sem við þráum svo ákaft, og
við þiggjuna það.
En ekki börnin. Þau eru ákveðin, sterk-
og stolt, og þau vita, hvað þau vilja; og
þar sem þau vita það skýrt og greinilega,
þá fá þau það. Börn, eðlileg börn á aldr-
inum til fjögurra ára, þjást ekki af þjóð-
félagslegum ótta, fölsku stolti eða neinu
öðru því, sem hindrar fullorðið fólk í því
að fá það, sem það langar í. Þau sækja
fram í frekar beinni línu, og þótt þeim
kunni að vera mútað, eða þau tafin á ann-
an hátt, þá gefast þau raunverulega aldrei
upp og að lokum fá þau það, sem þau í
upphafi sóttust eftir. Þetta er hin venju-
lega regla, en auðvitað eru til undantekn-
ingar.
Þér vomð einu sinni barn, og er það var,
voru hugsanir yðar og óskir skýrar og
einbeittar, en nú er því lokið. Þér hafið
glatað þessu einhvern tíma í baráttunni
við að semja yður að umhverfinu. Aðeins
þeir, sem komizt hafa hátt í lífinu hafa
yarðveitt það.
Ef þér virðið fyrir yður líf einhvers
mikils manns, munuð þér komast að raun
um, að hann hefir farið með vandamál sín
með barnslegri einfeldni. Það bezta, sem
við getum gert, er að virða dálitla stund
fyrir okkur aðferðir barnanna.
Hér er vera, sem tekur ekki nei sem gilt
svar. Barnið er alltaf forvitið, aldrei lang-
rækið, ávallt athugult, elskar samkeppni,
lærir fljótt og man það, sem það lærir. Það
er svo heiðarlegt, að það gengur næst því
að það sé um of hreinskilið, oftast nær
glaðlynt, hefir alltaf nóg sjálfstraust til
að bera, dómar þess em skjótir og ná-
kvæmir, það heldur góðri heilsu, vegna
þess að það sefur, þegar það er þreytt,
etur þegar það er svangt og er á sífelldri
hreyfingu, á meðan það vakir. Hér er
fyrirmynd góðra eiginleika og er fram-
koma þess blandin töfrum og yndisþokka.
Barnið breytist ekki úr þessu, fyrr en það
smitast af sambúð sinni við fullorðið fólk.
Það eru kannske einhverjar ýkjur í
þessu. En það, sem mestu máli skiptir, er,
að það er í aðalatriðum satt, og allt getur
það kennt þeim yðar, sem þrá umbætur,
ákaflega margt.
Nú skulum við fyrst ræða um heilsuna
og velja okkur fjögurra mánaða gamalt
barn sem kennara. Það er vera, sem allt-
af er í rúminu. Það getur ekki gengið, ekki
hlaupið eða stokkið; það getur ekki einu
sinni setzt upp. En samt tekst því að
halda blóðinu á stöðugri rás um líkamann,
roða í kinnunum og vöðvum styrkum.
Virðið það fyrir yður, og þér munið hjá,
að er það liggur á bakinu, hreyfir það stöð-
ugt fætuma, eins og það sé að hjóla,
krossleggur fæturna, ber þá upp að andlit-
inu, til þess að koma einni eða tveim tám
upp í sig. Það hvelfir bakið og allt í einu
hvílir það á öxlunum og tánum — þannig
að það myndar brú.
Síðan veltir það sér á grúfu, reigir aftur
höfuðið, lyftir hælunum upp til móts við
það. Þannig heldur barnið áfram allan
daginn, það veltir sér, sparkar, teygir sig
og sperrir og tekst með því móti að halda
öllum vöðvum á sífelldri hreyfingu. Og allt
er þetta gert án þess að hreyfa sig úr
rúminu.
Ef yður vantar hreyfingu, þá takið eitt
blað úr bók barnsins og hringið yður og
veltið eins og barn í fimmtán mínútur. Ef
þér getið ímyndað yður, að þér séuð barn,
munuð þér græða meira á þessarri þjálf-
un, vegna þess að þá mun hún verða
skemmtilegri, og samfara hreyfingunum
munuð þér njóta hvíldar.
Hafið þér sjónarmið barnsins í huga,
er þér komið inn í skrifstofuna og munið,
að fyrirmynd yðar veit alltaf, hvað hún
viH, og lætur ekkert utanaðkomandi letja
sig, en heldur markviss að settu takmarki.
Ef barnið vildi fá kauphækkun, mundi það
skríða inn á skrifstofu forstjórans og
biðja um hana alveg blátt áfram, án þess
að klóra sér á handarbakinu, fikta við föt
sín eða slá fingrunum í skrifborðið. Barnið
mundi einungis vita, að það vildi fá kaup-
hækkun og ekki efast um, að það væri fært
um að öðlast hana.
Jæja, nú gerið þér það, alveg á þennan
hátt, rólega en einbeitt. Svarið er — nei.
Ástæðan kann að vera sú, að fyrirtækið
hefir ekki efni á því, eða að þér hafið ekki
staðið yður vel upp á síðkastið. Yfirmaður
yðar kami að benda á ýms mistök hjá
yður og þá staðreynd, að þér hafið komið
þrisvar sinnum of seint til vinnu síðast-
liðna viku. Yður kann að sárna þetta og
þér verðið ef til vill niðurdreginn og latur,
það sem eftir er dagsins. En það mundi
barnið ekki vera.
Barn, sem neitað er um beiðni þess, ger-
ist sjaldan latt, ef því ér bent á það, að
það gæti fengið þetta seinna sem laun fyrir
góða framkomu eða einhverjar sérstakar
gjörðir. Og fáir yfirmenn neita beiðni um
kauphækkun án þess að gefa einhver ja von
um hana í framtíðinni.
Ef barnið á'von á því, að geta öðiazt
það, sem það þráir, þá vinnur það að því
einbeitt og óhikandi, og fórnar mörgu fyrir
þetta eina takmark, sem það keppir að.
Ef yður er því neitað um kauphækkun,
þá minnist barnanna, og ef þér breytið
eins og þau, þá munið þér vissulega fá
hana. Þetta kann að kosta meiri vinnu en
þér hafið nokkru sinni lagt á yður áður.
Þér verðið kannske að standast þá freist-
ingu, að fara í ktfikmyndahús á kvöldin.
Það kann að vera, að þér þurfið að bjxrja
að nema að nýju. Drengur, sem hefir unnið
að því í eitt ár að eignast reiðhjól, sér
ekki eftir vinnunni, sem hann hefir lagt
í það, er hann þýtur áfram á reiðhjóli sínu.
Börn frá eins mánaðar aldri hafa til að
bera hæfileika, sem hver kaupsýslumaður
hefði gott af að tileinka sér, það er hæfi-
leiki þeirra til að láta sér sjást yfir orðið
nei. Þér segið „nei“ við barn, og það biður
yður aftur. Nei, nei og þúsund sinnum néi
er ekki neitt nei fyrir þessar litlu verur.
Séuð þér sölumaður, þá skulið þér hafa
þetta hugfast, því að lokum snúa þessar
litlu verur neiinu í já. Það er í rauninni
ógerlegt að standast þessa stöðugu beiðni
þeirra. Blandið hæfileika þennan kurteisi,
lipurmennsku og rökfærslu og þér munið
ekki þekkja hugtakið mistök. Ég held, að
hverjum einasta manni vegnaði betur, ef
hann hefði alltaf hugfasta mynd í huga
sér af bami, sem er að biðja um köku.
Svo er það einnig forvitni þeirra og at-
hyglisgáfa. Látið þau í herbergi, sem er
þeim ókunnugt, og áður en langt er um
liðið, þekkja þa.u hvern hlut; þau hafa
handleikið og skoðað allt. Og það, sem þau
ekki skilja, hafa þau spurzt fyrir um.
Á skrifstofu mundi barnið ekki einungis
þekkja sitt starf til hlítar, heldur og störf
samverkamanna sinna, og aðferðina við
rekstur viðskiptanna.
Þessi forvitni er f jársjóður í hendi þeirra
fullorðnu manna, sem kunna að hagnýta
hana. Þér eruð að reyna að komast eins
fljótt áfram í heiminum og unnt er. Ef
þér ætlið að verða meira en einn liður í
verkfærinu, þá verðið þér að skilja til hlít-
ar alla hina hluta verkfærisins.
Slíkri vitnesku mun verða veitt athygli,
ef þér eigið hana til að bera, munuð þér
vera fær um að stinga upp á nýjum að-
ferðum og vekja þannig athygli yfirmanna
yðar á yður.
Framhald á bls. 15.