Vikan - 11.03.1943, Blaðsíða 4

4
VTKAN, nr. 10, 1943
DEMANTSNÁLIN
Hópur af ungu fólki var saman kom-
inn á heimili Andersen stórkaup-
manns.
Samræðurnar voru fjörugar og komu
margir með háværar athugasemdir.
Umæðuefnið var „konan“.
Piltamir — þá sérstaklega einn þeirra
— hafði leyft sér að tala frekar niðrandi
um „veika kynið“ og studdist þar við um-
mæli frægs rithöfundar.
Einkadóttir stórkaupmannsíns, Ellen,
sem var lagleg stúlka, var rauð í kinnum
og augsýnilega mjög æst. Sérstaklega var
hún gröm í garð rithöfundarins, sem Kaj
Brandt, félagi hennar og samstarfsmaður
í bankanum, var sífellt að vitna í.
Ellen hafði ekki lesið neitt eftir þennan
höfund, henni fannst alveg nóg um það,
sem henni var sagt úr Bókum hans. í þeim
sagði hann, að konan væri sálarlaus og
álgjörlega ábyrgðarlaus, og því ættu karl-
menn að vera umburðarlyndir við hana,
vegna þessa veikleika herrnar.
Ellen sagði, mjög gröm yfir þessu: „Ég
kæri mig nú ekki mikið um það, sem svona
maður segir, sem hefir fengið flengingu
hjá móður sinni eftir að hann að eigin
áliti var vaxinn upp úr slíku. Nú hefnir
hann sín á aliri kvenþjóðinni. Sá, sem ver
keimingar hans er ekki meira virði en
hann.“
Að svo mæltu leit hún á Kaj, sem bjóst
til að svara harðlega, er ein stúlkan
hrópaði:
„Nei, hættum nú þessu, þetta er alls ekki
skemmtilegt iengur, og auk þess er þetta
eintómt bull. Ellen, þú ættir heldur að sýna
okkur hattnálina, sem hann frændi þinn
gaf þér, þegar hann kom í heimsókn hing-
að í sumar."
Ellen var strax fús til þess að hætta
þessum viðræðum.
„Já,“ sagði hún glaðlega, „hugsið ykk-
ur bara, ég var næstum búinn að gleyma
henni, og þó hlakkaði ég svo mikið til þess
a<ð goi*ta af henni.“
Hún fór og sótti nálina, sem lá í fallegu
hylki. I henni var stór og fallegur demant.
Nálin gekk manna á milli og allir dáð-
ust að henni.
öllum fannst það mjög mikið óhóf að
láta svona stóran demant í eina hattnál.
Ellen hló ánægjulega.
„Já, mér finnst hún allt of dýr til þess
að ganga með hana að staðaldri, ég nota
hana aðeins við hátíðleg tækifæri, eins og
þegar ég fer á hljómleika eða í leikhúsið,
þar sem hægt er að sitja inni með hattinn.
Svo er ég nú búin að fá nýjan, fallegan,
svartan hatt til þess að hafa hana í.
„Það er hættulegt, Ellen," sagði Kaj,
sem einmitt nú hélt á nálinni. „Þér gætuð
misst hana, og það væri leiðinlegt. Hve
mikils virði haldið; þér að hún sé?“
SmáscLfyCL Qj(tbi E.
„Það veit ég ekki, en þegar frændi gaf
mér hana, sagði hann: „Þetta er bara svo-
lítill minjagripur, vina mín; en ef þú lendir
einhvem tíma í peningavandræðum, þá
ættirðu alltaf að geta fengið nokkur þús-
und krónur fyrir hana.“
Kaj hrökk við og allir lustu upp undr-
unarópi.
„Já, svona er hann,“ sagði Ellen. „Og
ég held, að hann hafi ekki verið að ýkja,
en ég ætla einhvem tíma að láta meta
hana.“
Kaj sat með nálina í hendinni. Ósjálf-
rátt fór hann að hugsa um skuld sína og
sem samanborið við aðstæður hans var
geysimikil. Já — það var óveðursskýið,
sem hvíldi yfir bænum og enginn annar
en hann vissi um, — hún yrði sennilega
þess valdandi, að hann missti stöðu sína í
bankanum.
Þessi hlutur gæti gert hann að frjálsum
manni aftur. Hann svimaði. Hann rétti
Ellen nálina aftur náfölur og sagði með
annarlegri röddu:
„Hérna, takið þér hana. I yðar sporum
mundi ég ekki ganga með hana.“
„ó, bara einu sinni enn,“ sagði Ellen og
lézt ekki taka eftir breytingunni á rödd
hans. „Ég ætla að fara með hana á fmm-
sýningu í Þjóðleikhúsið í kvöld, en svo ætla
ég líka að geyma hana.“
Foreldrar Ellenar voru fremar vel efnuð,
en heldur ekki meira. Dóttirin var eftirlæti
þeirra, og ekkert var sparað til uppeldis
hennar.
Hún var góðum gáfum gædd og hag-
nýtti sér þær vel. Hún hafði lokið stúdents-
......... .....■nfrimiiiTnminniinininiiniiinninnnnOT
: a
1 Vitið þér það? I
- -...—" — ' ——» :
3 3
I 1. Hver fann upp talsímann ?
I 2. j Hvaða sjúkdóm ber tsetse-flugan sér? með
| . 3. Hver skrifaði Annála Islands frá —1645 ? 1400
1 4. i Hvaða bók taldi Dickens beztu sína? bók
i 5. Hvers son var Bólu-Hjálmar og nær var hann uppi ? hve-
I 6. Hvaða land er þekkt undir nafninu „Þúsund vatna landið"?
I 7. Hverjir gáfu Niagara-fossinum sitt, og hvað þýðir það ? nafn
I 8. Hve lengi var Oddur Einarsson biskup í Skálholti ?
= 9- Hverjjr voru ,,Austgotar" ?
i 10. Hvað er „afætu-dý" ?
3 Liwminii Sjá svör á bls. 14.
prófi með góðri einkunn, og fékk að því
loknu stöðu þá í banka, er hún enn hafði.
I bankanum hafði hún kynnzt Kaj
Brandt, sem hafði verið ráðinn um sama
leyti og hún. — Móðir hans var ekkja og
var fremur fátæk, en faðir hans hafði
stuttu fyrir dauða sinn komið honum fyrir
í bankanum með aðstoð vinar síns. .
Ellen hafði því kynnzt honum þegar er
hann kom úr sveitinni í kaupstaðinn til
þess að hefja starf sitt þar.
Þau höfðu strax orðið góðir kunningjar,
en meira var ekki milli þeirra — í það
minnsta ekki frá hans hálfu. — Hann sá
að vísu, að Ellen var mjög lagleg stúlka,
sem auk þess var ákaflega dugleg, en hann
var svo niðursokkinn í nýjar kenningar,
sem hann sótti sér með lestri nútíma bók-
mennta, að hann hafði ekki tíma til þess
að hugsa um að vera ástfanginn.
En því var öðruvísi farið með Ellen. Hún
leyndi því ekki fyrir sjálfri sér, að þetta
var meira en vinátta frá hennar hálfu, og
hún horfði með áhyggjum á það, að skoð-
anir hans og framkoma breyttist eftir því
sem hann vandist höfuðstaðnum betur og
eignaðist vini.
Hún vissi, að hann eyddi meiri peping-
um en hann hafði efni á, jafnvel áður en
hann vissi það sjálfur, og hún vissi einnig,
að þessar lífsskoðanir hans voru ekki
sprottnar af hans eigin hugsun, heldur
hafði hann fengið þær að láni úr ýmsum
bókum. Henni sárnaði að sjá hann látast
vera allur annar en hann í rauninni var,
en henni þótti ekki síður vænt um hann
fyrir það, og hún beið vongóð eftir því,
að fyrir kæmi eitthvað, sem fengi hann
til þess að átta sig.
Daginn eftir að Ellen hafði sýnt kunn-
ingjum sínum hina dýrmætu hattnál, hitt-
ust þau eins og venjulega í bankanum. Hún
tók eftir því, að hann var aumingjalegur,
eins og hann hefði ekki sofið vel um nótt-
ina.
Kaj hafði heldur ekki komið dúr á auga
alla nóttina. Hugsun sú, er skotið hafði
upp hjá honum, er hann sá demantsnálina,
hafði elt hann svo þrálátlega, að hann var
alveg örvinglaður.
Það var ekkert glæpamannseðli í Kaj
Brandt. Hann var að eðlisfari heiðarlegur
og réttsýnn piltur, en hann hafði nú lifað
lengi í óheilnæmu andrúmslofti. Hugsun
sú, er skotið hafði upp hjá honum, er
hánn sá nálina, var orðin svo rík í huga
hans, að honum fannst nú, að hún mundi
framkvæmanleg, þótt hann í fyrstu hefði
orðið skelfdur við þana.
Til réttlætingar honum verður þó að
segja það, að þessi svefnlausa nótt stafaði
frekar af óttanum við það hyldýpi, sem
honum fannst stöðugt nálgast meir og
meir, en af neinum föstum. ásetningi um að
drýgja glæp, auk þess fannst honum fram-
kvæmd háns ógjörleg og var alls ekki fær
um að ráðgera hana,.
Ellen leit á hann óróleg. Hún sá, að eitt-
Framháld á bls. 13.