Vikan - 18.03.1943, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 11, 1943
7
Hjálp
í viðlögum.
Nýlega er komin út 3. útgáfa af bókinni
Hjálp í viðlögum eftir Jón Oddgeir Jóns-
son, fulltrúa Slysavamafélags Islands.
Kaflar eru í henni um heimahjúkrun og
bráða sjúkdóma, samdir af Jóhanni Sæ-
mundssyni yfirlækni, en formála hefir rit-
að próf. Guðmundur Thoroddsen. Isafold-
arprentsmiðja gefur bókina út.
Hjálp í viðlögum er ákaflega nauðsynleg
bók, sem bætir úr brýnni þörf. Hún er í
fjöldamörgum köflum og sægur af ágæt-
um myndum til skýringar. Svona bók
þyrfti í rauninni að vera til á hverju heim-
ili, því að aldrei er að vita, hvenær slys
bera að höndum. En það er ekki nóg að
eiga hana, hún verður að lesast vandlega
og margt í henni að lærast utanað, svo að
þekkingin sé fyrir hendi, þegar á henni
þarf að halda.
Hér fer á eftir örstuttur kafli úr bók-
inni:
„KaL Við mikil kuldaáhrif lækkar likamshit-
inn og getur lækkað allt niður í 24,6 stig, án þess
að likamann kali til dauða. Kál er aðgreint í
3 mismunandi stig.
1. Við fyrsta stig gætir áhrifa kuldans einkum
A háræðamar í húðinni, þær þenjast við kuldann,
en við það hindrast blóðrásin og húðin fölnar í
fyrstu, en verður síðan blárauð.
Algengt er að sjá kal á þessu stigi (t. d. hvíta
bletti) á nefi og eyrum. Svokallaðir kuldapollar
geta myndast, ef sami líkamshluti verður oft
fyrir kali á 1. stigi.
2. Við sterkari kuldaáhrif skaddast æðavegg-
imir og blóðið síast út úr þeim. I húðinni mynd-
ast blöðrur og er innihald þeirra mengað blóð-
vessa. Húðin verður rauðleit eða bláleit og í hold-
inu myndast kuldabólga og bjúgur.
'3. Við enn sterkari kuldaáhrif helkelur heila
líkamshluta, eða allan líkamann. Hold og hör-
und verður blásvart að lit, en bein og vefir
stökkir.
Meðferð kals, þar til nsest i lækni. Yfirleitt er
meðferð kals fólgin I þvl að þíða kalið úr hold-
inu með köldum bökstrum, snjó eða kaldri laug.
Nánar tiltekið er meðferð til bráðabirgða við
hvert stig sem hér segir:
1. Nuddið fyrst húðina gætilega með snjó eða
klút undnum úr köldu vatni. Síðan má nudda
kalblettinn með hreinni feiti, þar til eðlilegur
litur er kominn & húðina.
2. Leggið kalda bakstra við holdið, en hyljið
síðan sár og blöðrur með hreinum umbúðum.
3. Para skal varlega, þegar helkalinn maður
er fluttur til, því að limir allir eru mjög stökkir
og gætu brotnað af, ef ekki er gætt fyllstu
varúðar. Ekki skal átt við að færa manninn úr
skóm eða ytri fatnaði þegar í stað, en þíða það
ásamt frostinu I líkamanum með isköldu vatni
eða snjó. Bezt er að geta síðan lagt sjúklinginn
i ca. 10 st. heitt bað, sem síðan er smáhitað upp
1 allt að 30 st. Ef ekki er hægt að koma við
baði, má nota bakstra. — Jafnframt þessu skal
likaminn nuddaður hátt og lágt. Sé andardrátt-
ur og púls mjög veikur, skal hefja lífgunartil-
raunir, en þó ekki fyrr en liðamótin séu vel
hreyfanleg. Kalsár, sem sjúklingur kynni að hafa
hlotið, skal búa um eins og segir við 2. stig.
Að lokum skal gefa sjúklingnum hressandi lyf,
þegar hann hefir fengið rænu.“
Einkennileg
Fóstra mín kenndi mér að trúa öllum
draugasögum og ævintýrum, sem hún
sagði mér. Þegar ég varð eldri og lærði
meira varð ég mjög vantrúaður á slíkt.
Þó get ég ekki rengt sumt af þessu, því
að það hefir komið fram við fólk, sem ég
þekki mjög vel.
Þegar mamma var tíu ára heimsótti hún
ömmu sína, er bjó í gömlu húsi í Oxford-
shire. Fyrstu nóttina, sem hún var þar,
vaknaði hún við hávaða, og þegar hún leit
út um gluggann, sá hún mann standa við
mokstur úti í garðinum. Um morguninn, er
hún sagði fólkinu frá þessu, hló það, og
sagði þetta eintóma ímyndun í baminu.
Næstu nótt sá hún það sama, og þegar
hún gat þess morguninn eftir, vildi enginn
trúa því. Þess sæust engin verksummerki
að það hefði verið mokað í garðinum. Að
lokum var móðir mín orðin hugsjúk út af
þessu, því að hún sá manninn á hverri
nóttu. Að lokum lét amma hennar grafa
upp þetta svæði í garðinum, og fannst þar
pottur með peningum, og ártalið 1665 á
honum, en þá geisaði plágan mikla í
London. Fólk flúði þá borgina unnvörpum
og tók með sér þá fjármuni, sem það
komst með, en margir dóu og mun svo hafa
verið með þá, er áttu þessa peninga.
Aðra sögu sagði góð vinkona mín mér.
fyrirbrigði.
Hún var á ferð í Bretlandi með skólasyst-
kinum sínum. Farartækin voru reiðhjól.
Dag nokkum komu þau að hæð einni, og
er þau vom komin miðja vegu upp, stanz-
aði ein stúlkan og sagði. „Það er skrítið,
en ég veit nákvæmlega, hvernig allt er út-
lits hinumegin við hæðina.“ Hún lýsti því
öllu fyrir þeim, kirkjunni, kirkjugarðinum,
þarna væm tré, þama hús og allt eftir
þessu. Lýsingin var alveg rétt. Af þessu
þorpi voru engar myndir til, svo að hún
gat ekki hafa séð þær. Seinna sá hún í
kirkjugarðinum 200 ára gamla legsteina,
sem báru nöfn ættfeðra hennar. Forfeður
hennar höfðu búið þarna fyrir langa löngu,
án þess að hún eða aðrir lifandi ættingjar
hennar hefðu haft hugmynd um það.
Skrítlur.
Það er skrítið, að þegar karlmennirhir hafa
engar áhyggjur, þá kvænast þeir.
Tommi var sendur í heimavistarskóla, og eftir
þrjá daga skrifaði hann pabba sinum og sagði:
„Elsku pabbi, ævin er stutt, eigum við ekki að
eyða henni saman. Þinn elskandi Tomrni."
Konan: Hér eru auglýstar skyrtur án hnappa,
það hlýtur að vera þægilegt.
Maðurinn (hæðnislega): Það er nú ekkert nýtt;
ég hefi verið í svoleiðis skyrtum mörg imdan-
farin ár.
Þessi súlumynd er úr bókinni „Portrait of Iceland" eftir D. A. Langhome, en Óskar
Bjamason hefir tekið myndirnar í henni. Bóltin er á ensku, eins og nafnið bendir til, og
mun ætluð til gjafa enskumælandi mönnum. 1 henni em um þrjátíu myndir og kort af
tslandi. Lesmálið virðist ritað af hlýleik og skilningi í garð lands og þjóðar, og mynd-
irnar em yfirleitt fallegar.