Vikan - 27.05.1943, Blaðsíða 4
4
VIKAN, nr. 21, 1943
Mýsnar og kona
SMASAQA
kaupsýslumannsins
Hann sat í skrifstofunni og beið, líkt
og könguló hjá vef. Oftast kom
hann seint heim á kvöldin — en við-
skipti dagsins skiptu þúsundum. Hann
rakaði saman peningum, meðan öreigarnir
hörmuðu fátækt sína og litu vondaufir
á framtíðina.
Hann var hæfilega gildur, á þeirrar
stéttar mælikvarða, og andlitið gat talizt
góðlegt, langt frá því að líta út fyrir að
vera varmenni, og í sannleika var hann á
móti öllum óþarfa óþægindum. Hann var
snjallari þeim, sem töpuðu — aðeins það,
og ekkert annað. Hann var þekktur kaup-
sýslumaður. Og í umgengni sinni var hann
til fyrirmyndar og prestinum hans virt-
ist alltaf hægt að senda til hans reikninga,
þeir væru borgaðir orðalaust. Enda notaði
hann það óspart í fátækt sinni.
Konan hans leit blint upp til hans. Og
venjulega sagði hún:
„Edvard er svo duglegur. Hann er
hreinasta fyrirmynd.“
Hann unni líka konu sinni og dáðist að
börnunum. Hann átti vart sinn líka sem
eiginmaður og faðir.
,,Þú kemur seint, Edvard,“ sagði hún,
,,ég hefi beðið með matinn og nú færðu
ljúffenga súpu.“ Annað sagði ekki þessi
góða kona. Og hann át hina ágætu súpu
með góðri lyst. „Það er ekkert, sem
jafnast á við góðan miðdag,“ sagði hann,
þegar hann hafði matast.
Og á kvöldin hafði hann það fyrir reglu
að setja músagildrur í hvern krók og
kima: „Nú er bezt, að ég setji gildrurn-
ar upp — við veiðum alltaf eitthvað í
nótt!“
„Það gerum við áreiðanlega,“ sagði
konan hans um leið og hún beygði sig yfir
eitthvað og forðaðist að líta á mann sinn.
„Ég er farinn að halda, bætti hann við,
„að við fáumst við einhverjar lista-mýs,
þær éta ostinn, en festast ekki.“
„Kannske eru það kaupsýslumenn í
heimi músanna, Edvard," sagði konan og
hló. Hún vissi um öll viðskipti manns síns.
Og honum hafði alltaf verið fróun í að
tala um þau við hana, og hann vissi, að
hann átti traust hennar óskipt. Hans
áhugamál voru hennar um leið. Hann átti
ekkert leyndarmál, nema með henni, en
hún átti eitt ein —.
Allt, sem Edvard gerði, var rétt. Að
hann dró fé frá öðrum var hans kaup-
kænska. Annað fólk voru heimskingjar;
hún hafði enga meðaumkun með því, og
hún syrgði það ekki, þó það tapaði eign-
um sínum fyrir heimsku sína. Eigingirnin
var allsráðandi í huga hennar.
„Ég á ekki til vorkunnsemi,“.sagði hún
með alvörusvip, „með ekkjum, munaðar-
leysingjum og þess konar fólki, sem ekki
ber neitt skyn á hið mikilvæga í við-
skiptalífinu. Þannig fólk á heldur ekki að
fást neitt við hin þýðingarmiklu við-
skipti og því er mátulegt að tapa. Þá
skoðun hefi ég.“
Og hjónin leiddust upp stigann til setu-
stofunnar með legubekkjunum og að
stundu liðinni var eiginmaðurinn fallinn
í fasta svefn. En eftir þeirri stundu hafði
eiginkonan beðið, og læddist út úr stof-
unni, og fór hljóðlega niður stigann.
Hún fór inn í búrið. Þaðan fór hún í eld-
húsið og borðstofuna og hleypti af músa-
gildrunum, svo að mýsnar gætu náð ost-
inum, án þess að festast.
Svo fór hún aftur til manns síns, og að
stundu liðinni voru þau tvö á hinum rík-
mannlegu legubekkjum og dreymdi auð-
æfi.
Þetta skeði á hverju kvöldi, og Edvard,
sem vissi flesta hluti, skemmti sér oft
við að tala við konu sína um hinar leynd-
ardómsfullu mýs.
„Mér virðist mýsnar hafa yfirhönd-
ina,“ sagði hann, „þær eru orðnar geysi-
legur fjöldi og eru feitar og pattaraleg-
ar. Ég skil þetta ekki. Osturinn er alltaf
horfinn úr gildrunum á morgnanna — er
það ekki Jane? Og ég set sjálfur músa-
gildrurnar á þeirra staði á hverju kvöldi;
og konan mín sór mig gera það, — er
það ekki rétt, Jane? En mýsnar eru aldrei
í gildrunum — og osturinn heldur ekki.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiiminiimiim®®®*®
f VITIÐ ÞBR ÞAÐ?
I 1. Eftir hvern er þetta erindi:
Þú, bróðir kær, þó báran skaki
þinn bátinn hart, ei kvíðinn sért,
þvi sefur logn á boðabaki,
og bíður þin, ef hraustur ert.
Hægt í logni hreyfir sig
sú hin kalda
undir-alda, |
ver því ætíð var um þig.
| 2. 1 hvaða borg eru tvær stærstu brýr í |
I heimi ?
i 3. Hve mikið er flatarmál jarðarinnar, og I
hve mikið af því er land og hve mikið |
sjór og vötn? =
| 4. Hvaða þjóðhöfðingi í Evrópu sat lengst i
| að völdum ?
| 5. Hve langt er frá Reykjavík til Blöndu- =
óss?
i 6. Hvaða land er kallað land miðnætur- i
sólarinnar ?
i 7. Hvenær var Bessastaðaskóli stofnað- i
i ur ? i
= 8. Hver framleiddi fyrst gúmmískóhlífar? i
i 9. Er vetur heitari eða kaldari í þeim |
löndum, sem liggja að sjó?
i 10. Hve mikið er flatarmál Kyrrahafsins ? i
i Sjá svör á bls. 14.
Ostreikningurinn fer aftur á móti stór-
hækkandi. Ég hefi sagt Jane, að mér væri
alveg sama, hve ostreikningurinn yrði hár.
Eins og hún er góð húsmóðir, er þetta eini
gallinn, sem ég finn á húshaldinu.“
„Þið eigið að fá ykkur kött,“ sögðu vin-
irnir.
„Konan mín þolir ekki kött.“
„Það er einkennilegt! Hvers vegna?“
„Hún segir, að kettir séu svo grimmir.“
„Ég vil ekki eiga kött,“ sagði Jane þá
reiðilega.
„Það er komin ný tegund af músagildr-
um í verzlanir,“ sagði einn vinurinn, „og
úr þeim geta mýsnar alls ekki losnað,
þegar þær eru á annað borð orðnar fast-
ar, og það er hægt að nota sama ostbit-
ann árum saman.“
„Gamall ostur er viðbjóðslegur,“ sagði
frúin önug.“
„Við verðum að fá okkur þannig gildru,“
sagði kaupsýslumaðurinn. Og næsta dag
keypti hann eina af þessum nýju gildrum
og setti hana upp um kvöldið. „Þessi lítur
þó út fyrir að vera örugg,“ sagði hann við
sjálfan sig.
Um kvöldið, þegar hann var háttaður
byrgði hann höfuðið niður í koddann og
hló, en konan hans gekk út úr herbergi
sínu, eins og hún var vön. En þegar hon-
um fór að lengja eftir henni, reis hann
upp í rúminu og hlustaði, en heyrði ekkert.
Og löng stund leið. — Það var nærri
hálftími, en hún var ókomin. Það greip
hann einhver hræðsla, þó hann vissi ekki
hvers vegna.
Þrátt fyrir gildleika sinn hljóp hann
niður stigann og leit inn í borðstofuna.
Og það, sem þá bar fyrir augu hans,
varð til þess, að hann rak upp hátt hljóð.
— Konan hans, föl sem nár, var föst með
báðar hendur í nýju músagildrunni. And-
lit hennar bar vott um hræðilegan sárs-
auka. En hún þagði sem steinn.
Kaupsýslumaðurinn losaði hana úr gildr-
unni og spurði hana blíðlega, hvort hún
hefði ekki meitt sig, en hún virtist ekki
heyra orð hans.
„Nú hefirðu fengið að vita, hvað ég hefi
gert,“ sagði hún óttaslegin. „Ég gat ekki
hugsað mér að veiða þær. Þær eru svo
litlar og yndislegar — og það er svo hræði-
legt fyrir þær að fara í-gildruna.“
Hann þvoði hendur hennar og batt um
þær. Við skulum ekki heldur veiða þær í
framtíðinni, Jane.“
Mörg smá augu horfðu fram úr horn-
inu, og nokkrir smáir ungar trítluðu yfir
gólfið.
„Eru þær ekki yndislegar," sagði frú-
in. „Ég get ekki hugsað mér að láta þær
verða tættar sundur af músagildrunni.
Það væri hræðilegt.“
„Við setjum ekki gildrur upp framar,
og þú færð eins mikið af ostpeningum og
þú villt,“ sagði hann blíðlega.
En hvorugt þeirra hugsaði um gildrur
þær, sem hann setti upp í sambandi við
atvinnu sína.