Vikan - 27.05.1943, Blaðsíða 12

12
VIKAN, nr. 21, 1943
Þessi klukkuhljómur verkaði á hann sem
hringing til hinztu kvöldmáltíðar.
Hann settist einn við endann á borðinu,
sem í æsku hans hafði alltaf verið full-
skipað um af fólki. Hvað var orðið af því
öllu? Hvað ætli hafi verið aðalumtalsefni
þess við kvöldverðarborðið, eftir að hann
fór að heiman.
Hann leit yfir hillurnar meðfram veggj-
unum, skeiðar og skálar, gersemar afa
hans — átti þetta allt að hverfa ? Hvað
átti hann að gera til að halda þessu!
Myndirnar á veggjunum voru gamlar,
svo, að hann þekkti ekki sumt fólkið.
Georg stóð allt í einu upp, án þess að
hafa snert á matnum og fór í gamla bóka-
safnið.
,,Þú mátt fara að hætta Matthías.
Snemma í fyrramálið sækir þú tvo menn
á járnbrautarstöðina. Það eru þínir nýju
húsbændur."
„Æ, herra liðsforingi...“
Georg leit alvarlega í augu gamla
mannsins og bandaði hendinni og gamli
ökumaðurinn skildi, hvað innifyrir bjó og
dró sig í hlé.
Eftir það var Georg einn, umvafinn
hinni þöglu nótt. Hann sat þar, sem áður
höfðu setið: faðir hans, afi og langafi, þar,
sem þeir höfðu setið með sínar áhyggjur,
við sína útreikninga og þar sem þeir
höfðu tekið sínar mikilsverðu ákvarðanir.
En eiginlega hafði afi hans verið mest
gefinn fyrir að sitja yfir reikningum og
heilabrotum og hafði tekið mikilsverðustu
ákvarðanirnar. Faðir hans hafði aldrei
verið gefinn fyrir heilabrot. Hann hafði
látið hverjum degi nægja sínar þjáningar.
Georg virti fyrir sér gamla kunningja
á skrifborðinu: bréfahylkið, pappírshníf-
inn og bréfaklemmuna, sem var skeifa
og önnur var glerkúla, og inni í henni voru
margs konar myndir, sem líktust blómum.
Þessar myndir voru ein af ráðgátum æsku-
áranna.
1 borginni, þar sem hann var við vinnu
sína, virtist honum létt að skilja við þetta
allt. Þar hugsaði hann ekki um annað en
dagleg störf. Hann hafði tæmt nokkrar
kollur af kampavíni, og ekkert hugsað
meira um þetta. Að morgni hafði hann
hugsað sér að skála við hina ókunnu kaup-
endur og undirskrifa samningana og bjóða
þá velkomna.
Þetta virtist afar einfalt, þegar hann
var í borginni.
En nú? Átti hann að taka þetta allt með
sér: minningar, ættarstolt, búsáhöldin,
skeifuna, glerkúluna? Og átti hann að
láta þetta allt í hendur ókunnra manna?
Glerkúluna og skeifuna.
Hann hefði átt að hugsa um þetta fyrr
— mikið fyrr.
Hann reis í sætinu. Það var víst ekkert
við þessu að gera. Hann varð að gera
þetta — láta það ráðast.
Hann dró skúffu út til að tæma skrif-
borðið. Gamlir reikningar og eldgömul
bréf varðandi fjölskyldu hans. Leyfisbréf
foreldra hans. Dánarvottorð litla bróður
hans, sem hafði dáið áður en Georg fædd-
ist. Mikill munur hefði verið hefði hann lif-
að. Kannske hefði hann orðið líkur afa sín-
um: starfsamur, strangur, síreiknandi og
langskeggjaður. Ef til vill hefði hann orðið
skjálfraddaður og eignast konu og börn.
Sennilega hefði herþjónustan ekki heillað
hann og orðið hlýðnari sonur en hann.
1 skúffu, út af fyrir sig, lá gömul bók.
Hún var innbundin í svínsleður.
Georg tók hana og skoðaði. Hann kann-
aðist við hana. Það var handbók fyrir
bændúr. 1 bók þá hafði afi hans skrifað
æviferil sinn, seinasta árið, sem hann var
á róli. Hann var giktveikur. Og þar á-
minnti hann son og sonasyni. „Við eigum
að halda í heiðri orðum og kenningum
gamla fólksins. Því ég veit ekkert um,
hvernig ykkur tekst í lífsbaráttuni," sagði
gamli maðurinn.
Enginn hafði lesið þessa bók fyrr.
hvorki sonur, né sonarsynir.
Nú, þegar allt virðist of seint, tileinkaði
Georg sér kenningar gamla mannsins. Las
hvernig bóndinn varð að vinna seint og
snemma og útlagningu gamla mannsins á,
hve þýðingarmmikið það sé, að vinnumað-
urinn láti sér annt um akrana. Hann las
þar ráðleggingar' í sambandi við hverja
árstíð og sjúkdóma á hestum, kúm og
svínum.
Klukkan var þrjú um nóttina.
Georg kom að kaflaskiptum í bókinni.
Afi gamli hafði skrifað: Kæri sonur eða
sonarsonur — eða guð má vita hver. Ég
þekki ykkur, léttúðugu nútímamenn. Svo
framarlega, sem þig lesið ráðleggingar
þessa gamla manns, þá hafið þið gagn af
því. En ef þið ekki gerið það, vitið þið
ekkert. Þar, sem ég verð, þegar þið lesið
þetta, get ég enga aðstoð veitt ykkur. Þá
verð ég liðinn.
En ég geri allt, sem ég get, rétti ykkur
hendur mínar. Kannske hefir reynslan
gert ykkur að betri mönnum. Ef ekki, þá
er ykkur ekki við bjargandi.
Kæru synir eða sonarsynir, ég vil vona
að ég eignist einhverja, brjótið klossann
af, sem er í skúffunni, þrýstið á hnapp-
inn til vinstri, fast, þá mun opnast leyni-
hólf, og þar í á að vera bankabók, stíluð
á Englandsbanka. Inn í hana hefi ég lagt,
hinn 5. ágúst 1875, þrjátíu þúsund gyllini.
Það er þín eign. Vertu kostgæfur og
vinnusamur og hugsaðu með þökk og virð-
ingu til afa þíns.
Georg horfði lengi þakklátur á hinar
gulnuðu síður, sem gerðu hann að efnuð-
um manni,
Straumur þakklætis fór í gegnum huga
hans. Að morgni gat hann með köldu brQsi,
tilkynnt hinum háu herrum endalokin;
rifið skjal þeirra við nefið á þeim. Allt
tilheyrði honum: Húsið, garðurinn, skrif-
borðið, vasabókin, koparskálarnar, skeif-
an og glerkúlan, með hinum breytilegu
myndum.
Hann reis úr sæti sínu, náði í kampa-
vínsflösku og gamalt staup, fyllti það og
drakk minni gamla afa — aleinn í hinni
hljóðu nótt.
Svo settist hann aftur rólegur og beið
morgunsins. Margskonar minningar flugu
gegnum huga hans og hann horfði björt-
um augum til framtíðarinnar.
Þegar fyrstu sólargeislarnir brutust
gegnum gluggann gekk hann inn í gamla
herbergið sitt. Þar klæddi hann sig úr
bláa hermannafrakkanum og fór í skáp-
inn og tók þaðan gráan jakka, sem gerði
hann fyrirmannlegri.
Morgunvindurinn, svalur og frískandi,
fór yfir jörðina. Uppi á þakinu bjuggu
storkaungarnir sig undir fyrstu flugferð-
ina.
R A G G I
OG
M A G G I
1. Raggi: Maggi!
Bíddu! Láttu
ekki eins og þú
sért vitlaus! Við
kunnum ekki að
veiða svona dýr!
Maggi: Ég get
það víst!!!
2. Raggi: Jæja —
en hvað getum
við gert við hann,
fyrst við ætlum
ekki aij gefa Evu
hann? Við skul-
um bara láta
hann eiga sig.
3. Maggi: Hlust-
aðu nú á mig!
Við lærum að
veiða hann og
höldum svo sjálf-
ir á honum sýn-
ingu! Raggi:
Ó, ó, ó!!
4. Raggi: En ef
að þú lærðirfyrst
að veiða, og
kenndir mér það
á eftir? Maggi:
Ég held nú ekki.
Við lærum það
báðir, og komdu
nú.