Vikan - 03.06.1943, Síða 1

Nr. 22, 3. júní 1943.
Búnaðarfélag íslands
Margar stoðir renna undir starfsemi Búnaðarfélagsins og ýmsir menn, sem
ekki er hægt að geta í stuttu máli, höfðu um langan aldur undirbúið jarð-
veginn fyrir stofnun pessarra allsherjar búnaðarsamtaka landsmanna,
sem unnið hafa öðrum stærsta atvinnuvegi pjóðarinnar geipimikið gagn.
Forsaga Búnaðarfélags Islands er löng. Það
má rekja hana aftur um aldir, þó að bún-
aðarsamtökin á Islandi séu ekki talin
nema rúmlega hundrað ára gömul. I rúm
fjögur himdruð fyrstu ár Islandsbyggðar var
landbúnaðurinn höfuðatvinnugrein þjóðarinnar.
En verzlunin við ömiur lönd jók mjög verð-
mæti sjávarafurðanna. „Þarf það naumast
skýringar, hvern styrk það ljær einni atvinnu-
grein, er henni þokar til þeirrar aðstöðu gagn-
vart öðrum atvinnugreinum, að framleiðslu-
vörur hennar eru langsamlega teknar fram yfir
í viðskiptum við aðrar þjóðir. Þessi varð að-
staða sjávarútvegs á íslandi þegar á 14. öld.“
En landbúnaðurinn er lífseigur. Hann á sér
forsvarsmenn, sem í ræðu og riti og fram-
kvæmdum, þótt hægfara séu, halda merki hans
á lofti. I lok 17. aldar ritar Páll Vídalín „fyrstu
sögulegu lýsinguna á íslenzkum búnaði og
fyrstu all-ítarlegu tillögurnar um viðrétting
hans.“ Konunglega landbúnaðarfélagið danska
var stofnað 1769 og var það fyrsta búnaðar-
félagið, er lét sig íslenzkan búnað varða. Nokkr-
ir Islendingar og erlendir menn búsettir hér
voru reglulegir félagar þess, en þó nokkrir voru
bréfafélagar, „sendu skýrslur um búnaðarhagi
og árangur tilrauna, ekki sízt þeirra, er félagið
átti hlut að, og vöktu stundum máls á ýmsu,
er þeim þótti til umbóta horfa“.
Fyrstu búnaðarsamtök á Islandi voru stofn-
uð fyrir forgöngu Þórðar yfirdómara Svein-
björnssonar og má víst segja, að „Suðuramts-
ins hús- og bústjórnarfélag' ‘ hafi verið í fæð-
ingunni frá 28. janúar til 8. júlí 1837. Stofn-
endurnir voru ellefu, en félagar urðu strax á
fyrsta ári rúmir hundrað. Þórður var stjómar-
forseti frá stofnuninni til dauðadags, 1856,
Ólafur prestur Pálsson 1856—1868 og síðan
Halldór Kr. Friðriksson, yfirkennari, þar til það
var lagt niður sem sjálfstætt félag, 1900, og
Framhald á bls. 7. Steingrímur Steinþórsson, búnaðarmálastjóri.