Vikan - 01.07.1943, Blaðsíða 12

12
VIKAN, nr. 26, 1943
eins kunningjar. Það eru engin náin kynni á
milli þess fólks og hinnar ungu húsmóður á
Byggðarenda."
„Charles Vyse var þarna,“ sagði ég.
„Já, við megum ekki gleyma honum. Hann
er, rökrétt séð, sá sem við höfum sterkastan
grun á.“ Hann sló sig allan utan og fleygði sér
niður á stól andspænis mér. „Og svo komum við
ávallt að því sama! Ástæðan? Við verðum að
finna ástæðuna, ef við eigum að geta leyst þetta
glæpamál. Og það er þar, Hastings, sem ég er
algjörlega ráðalaus. Hver gæti haft einhverja
ástæðu til þess að myrða ungfrú Nick? Ég hefi
látið mér detta hinar mestu fjarstæður í hug!
Ég Poirot, hefi leyft mér hinar smánarlegustu
ágizkanir. — Afinn — gamli Nick — sem sagður
er hafa eytt peningum sinum. Ég hefi margspurt
sjálfan mig, hvort hann hafi gert það í raun og
veru. Faldi hann þá ekki? Eru þeir faldir ein-
hverstaðar á Byggðarenda ? Grafnir þar í grend ?
Og það var út frá þessum grun minum, að ég
spurði ungfrú Nick, hvort enginn hefði viljað
kaupa Byggðarenda, þó skömm sé nú frá þvi að
segja.“
„Á ég að segja þér nokkuð, Poirot,“ sagði ég.
„Mér finnst þessi tilgáta þín mjög skynsamleg.
Hún gæti vel verið á rökum reist.“
Poirot stundi.
„Þú segir það! Ég veit, að þú ert svo mikill
draumóramaður. Faldir fjársjóðir — hugsunin
ein fær þig til að takast á loft.“
„Jæja — en því ætti ekki þetta —“
„Af því, vinur minn, að hversdagslegustu
hlutirnir eru að jafnaði þeir líklegustu. Nú, en
svo er það faðir ungfrúarinnar — ég hefi leikið
mér að því að hugsa dálítið um hann. Hann var
farandsali. Gerum ráð fyrir, segi ég við sjálfan
mig, að hann hafi stolið gimsteinum — dýrmæt-
um gimsteinum. Já, ég, Hercule Poirot, hefi leyft
mér að láta mér detta þetta í hug!
„Mér hefir dottið dálítið annað í hug í sam-
bandi við þennan föður hennar,“ hélt hann áfram.
„Getur hann, á ferðalögum sínum, ekki hafa
gifzt aftur? Er ef til vill einhver nákomnari
erfingi en Charles Vyse? Nú en þótt svo væri,
þá hjálpar það okkur ekki neitt, við stöndum
hér andspænis sama vandamálinu og áður — að
í raun og veru er hér ekkert verðmæti að erfa.“
„Ég hefi ekki farið fram hjá neinu, er kynni
að hafa einhverja þýðingu. Ekki einu sinni skír-
skotun ungfrúarinnar til þess, að Lazarus gerði
henni tilboðið. Þú manst? Tilboðið um að kaupa
myndina af afa hennar. Ég hringdi á laugardag-
inn til sérfræðings, er ég bað að koma hingað
og líta á myndina. Það var um hann, sem ég
skrifaði ungfrúnni í morgun. Hugsum okkur, til
dæmis, að myndin sé mörg þúsund punda virði?“
Þú ert þó ekki að láta þér detta í hug, að
ríkur maður eins og ungi Lazarus -—?
„Er hann ríkur? Útlitið segir ekkert um slíkt.
Stór fyrirtæki, þar sem allt virðist vera í blóma,
geta, þegar öllu er á botninn hvolft, riðað á barmi
gjaldþrots. En hvað gera -menn til þess að leyna
slíku? Hlaupa þeir um, og hrópa um erfiðleika
sína ? Nei, i þess stað kaupa þeir sér nýja og fína
bifreið. Eyða heldur meiri peningum en þeir eru
vanir. Lifa yfir höfuð meira áberandi. Því láns-
traustið, sérðu, er fyrir öllu! Og stundum hefir
það komið fyrir að stórkostleg fyrirtæki, hafa
farið á höfuöið — og það fyrir minna en að verða
af nokkrum þúsundum punda — og það í reiðu
fé.“
Ó! Ég skil,“ hélt hann áfram, og kom i veg
fyrir öll mótmæli frá minni hendi. „Þetta er langt
sótt — en þó ekki jafn fjarsætt eins og þetta
með afann. Og hvað sem öðru líður, þá má þó
setja þetta í samband við það, sem er að gerast.
Og enginn hlutur er svo smávægilegur í þessu
máli, að við höfum efni á að látast ekki sá hann
— ekkert, er kynni að leiða sannleikann í ljós.“
Hann fitlaði af mestu varúð við ýmislegt smá-
dót, er stóð á borðinu fyrir framan hann. Er hann
hóf máls á ný, var röddin alvarleg, og í fyrsta
skipti róleg.
„Ástæðan!“ sagði hann. „Við skulum snúa okk-
ur að því aftur, og yfirvega rólega allt, sem þar
getur komið til greina. Til að byrja með, hversu
margar orsakir geta legið til þess, að menn ger-
ast morðingjar? Hver er ástæðan til þess að einn
maður sviftir annan lífinu?“
„Við útilokum þá, sem eru haldnir af morð-
fýsn. Því ég er algjörlega sannfærður um, að við
getum ekki rakið það sem hér kom fyrir, þangað.
Við þurfum heldur ekki að taka til athugunar
morð, sem framið er óhugsað, í augnabliksgeðs-
hræringu. Því þetta morð er framið með köldu
blóði og að yfirlögðu ráði. Af hvaða orsökum
er morð sem þetta framið?“
„Það er þá fyrst gróðinn. Hver gat hagnast
á dauða ungfrú Buckley’s? Beint eða óbeint?
Nú, við getum fyrst tekið Charles Vyse. Hann
mundi erfa fasteign, sem eftir því sem við höf-
um heyrt, er ekki þess virði, að erfa hana. Hann
hefði, ef til vill, getað borgað skuldirnar, sem á
henni hvíla, byggt smá hús á jörðinni og kann-
ske grætt eitthvað á þvi. Á þessu er möguleiki.
Það gæti líka átt sér stað að staðurinn væri
einhvers virði í hans augum, ef honum þætti vænt
um htinn, væri til dæmis ættaróðal ’hans. Ég
hefi vitað dæmi þess, að slikar mannlegar til-
finningar, hafa í einstaka tilfellum leitt til glæpa.
En þessu er ekki fyrir að fara, hvað snertir
herra Vyse.“
„Nú, og-þá er ekki Um að gera nema frú
Rice. En gróði hennar hefði áreiðanlega orðið
mjög lítill. Um aðra er ekki að tala, eftir því
sem ég get bezt réð, er hagnast gætu á dauða
ungfrú Buckley.”
„Hvaða'ástæður gætu aðrar legið til þessa?
Hatur — ást, sem snúizt hefði í hatur. Nú, þar
höfum við orð frú Croft að styðjast við, sem
segir að bæði Charles Vyse og Challenger yfir-
foringi elski ungfrúna.”
„Og hvað þeim seinni viðkemur, þá höfum
við sjálfir séð, að svo er,“ skaut ég inn i, og
brosti.
„Já — hann ber tilfinningar sinar gagnvart
henni utan á sér, þessi heiðarlegi sjómaður. I
hinu tilfellinu reiðum við okkur á orð frú Croft.
Nú, ef Charles Vyse hefði fundið, að hann hefði
minni möguleika, mundi hann þá hafa myrt
frænku sína, til þess að koma í veg fyrir að
hún giftist öðrum manni?“
„Það er nokkuð um of skáldlegt," sagði ég,
fullur efasemda.
„Það er að minnsta kosti í mjög litlu sam-
ræmi við enskan hugsunarhátt. Því er ég sam-
þykkur. Hér getur að vísu verið um tilfinninga-
mál að ræða. Og maður eins og Charles Vyse
er allra manna líklegastur til þess að hafa þær.
Hann er maður með mikla sjálfsstjórn. Maður
sem lætur ekki sjá, hvað honum býr i brjósti.
Og slíkir menn eru oft fram úr hófi tilfinninga-
samir. Ég gæti aldrei hugsað mér að Challenger
mundi láta tilfinningar sínar ná það miklu valdi
á sér, að hann gæti gerst morðingi. Nei, nei, hann
er ekki af þeirri manntegund. Aftur á móti
Charles Vyse — já, það er möguleiki. En þó
er ég ekki ánægður með þá lausn á málinu.
Önnur ástæða til morðsins — afbrýðisemi. Ég
geri greinarmun á hehni og hatri, af þvi afbrýði-
semi þarf ekki alltaf að standa í sambandi við
ást. Hún er stundum sprottin af öfund — öfund
yfir eignum — metorðum, valdi. Afbrýðisemi sem
þeirri, er kom Iago, söguhetju hins mikla Shakes-
speare, til þess að fremja einhvern bezt hugsaða
glæp, (svo að maður tali út frá glæpamanna-
sjónarmiði), sem sögur fara af.“
„Af hverju var sá glæpur svo vel hugsaður?"
spurði ég, og hlakkaði til að heyra svarið.
„Af hverju — af því hann lét aðra framkvæma
hann fyrir sig. Hugsaðu þér glæpamann nú á
dögum, sem ómögulegt væri að hafa hendur i
hári á, af þeirri ástæðu, að hann hefir aldrei
gert neitt sjálfur. En það var ekki um þetta,
sem við vorum að tala. Er hægt að rekja or-
sakirnar að þessum glæp til afbrýðisemi í ein-
hverri mynd? Hver hefir ástæðu til að öfunda
ungfrúna? Einhver önnur kona? Það er aðeins
um frú Rice að gera, og eftir því sem við bezt
fáum séð, er engin samkeppni á milli þeirra. En
ég endurtek, „að svo miklu leyti, sem við getum
séð“. Það gæti verið fyrir því.
Að lokum — ótti. Veit ungfrú Nick eitthvað
það, um einhvern, sem viðkomandi gæti haft
ástæðu til að óttast? Eitthvað, sem kynni að
eyðileggja líf hans, ef það kæmist upp ? Ef svo
væri, hugsa ég að okkur sé óhætt að fuliyrða,
að hún er sér þess ekki meðvitandi. En þetta
getur átt sér stað. Og ef svo er, gjörir það málið
mjög flókið. Þvi haldi hún lyklinum að þessu
máli í hendi sér, er það óafvitandi og hún mun
þar af leiðandi engar leiðbeiningar geta gefið
okkur."
„Heldur þú í raun og veru að svo geti verið?“
RAGGI
O G
M AGGI
1. Eva: Pabbi!!
Halló, Pabbi!!
Vaknaðu!! Vakn-
aðu!! Pabbi:
Hum — hum ?
2. Eva: Komdu,
pabbi, Maggi er
að synda, og þú
varst búinn að
lofa að ég skyldi
fá að fara með
honum! Pabbi:
Svo — var ég
það!!
3. Raggi: Og þú
—. Eva: Ég
mundi ekki svíkja
gefið loforð,
pabbi! Pabbi:
Auðvitað ekki,
góða, en ég er
svo syfjaður að
ég verð að svíkja
það!!
4. Pabbi: En
undir eins og ég
vakna skal ég
fara með þig út
á sleða!!!