Vikan - 08.07.1943, Blaðsíða 15

VIKAN, nr. 27, 1943
15
Fagrar heyrði eg raddirnar
Framhald af bls. 7.
Ævintýri og þjóðsagnir áttu frá upp-
hafi heima í rökkri og einveru, þá opn-
uðust gættir huliðsheima, og menn greindu
annarlegar verur, stundum var sem huldu-
blik yfir öllu, stundum grúfði drungamyrk-
ur yfir hrikalegum tröllahlöðum, og
álfar, tröll og djöflar stigu dans, hverir
með sínum hætti. Menn heyrðu raddir,
fagrar eða geigvænlegar, glaðar eða dapr-
ar, huldarmál í klettum og brekkum,
hlátrasköll trölla í fjöllum, drauga kveð-
andi tómlega í myrkrinu niðri í fjöru.
Orðstef sagnanna urðu einnig hér ósjálf-
rátt að kveðskap, og skáld alþýðunnar
námu vísur og kvæði, sem kveðin voru úti
1 einverunni, eða færðu í stuðla skorður
sagnir af viðskiptum manna við huldulið-
ið. Þetta er kveðskapur hugboðs og hugar-
flugs, hér skapar óskin sér silfri þakta
sali, draumfagrar brunugrasabrekkur og
víðiflesjur, en hér rísa einnig afskræmis-
legar forynjur, þrihöfðaðir þursar og
hlakkandi óvættir upp úr djúpi óttans, og
grunurinn, þráin, uggurinn, fögnuðurinn
og treginn skiptast á og renna saman,
leysast upp og taka á sig nýjar og nýjar
myndir og litblæ eins og ský á lofti.
Allur þessi kveðskapur átti sér fornar
rætur eins og þjóðtrúin, sem er ein aðal-
uppistaða hans. Menn höfðu framan úr
forneskju átt sín fræðistef og fræðiþulur,
formála, ávarpsorð og bænir, galdra og
máttug ljóð. Þjóðkvæði þessarar bókar eru
að mörgu leyti framhald þess forna kveð-
skapar. Hér getur að líta saman miðavísur
og staðaþulur fomaldar og síðari tíma,
ákall til magnanna úr Sigurdrífumálum og
síðari alda vísur um góu og huldufólk og
loks bænir til guðs og Maríu og helgra
manna. Þjóðsagnakvæði og stef má finna
í fornum heimildum. ..
Hér fara á eftir örfá sýnishorn úr þess-
ari þjóðlegu bók:
„Þórð.ur Andrésson hefir verið tekinn
höndum af Gizuri Þorvaldssyni (1264);
er hann í för með jarli og býst við dauða
sínum. Hann hrakti undir sér hestinn og
kvað dans þennan við raust:
Mínar eru sorgir
þungar sem blý.“
„Svo er sagt, að Þórunn Jónsdóttir
Arasonar hafi látið stúlku kveða þetta í
vikivaka til ísleifs bónda síns:
1 Eyjafirði upp á Grund
á þann garðinn fríða,
þar hefir bóndi búið um stund,
sem böm kann ekki að smiða."
„Fagrar heyrði eg raddimar
við Niflunga heim.
Eg gat ekki sofið
fyrir söngunum þeim.“
„Stígum fastar á fjöl,
spömm ekki skó;
guð má ráða, hvar við dönsum
önnur jól.“
„Bezt er að vera birgur vel,
baula mikið étur.
Ósköp þarf fyrir eina kú um vetur.“
„Ólafur reið með björgum fram;
— mig syfjar —
hitti hann fyrir sér Abraham
með klyfjar,
með fjalldrapaklyfjar.“
„Kveðið á glugga, þegar gleðin stend-
ur sem hæst:
Kátt er hér,
en kalt er úti veður;
þó er ég dóttir Þórnýjar,
þeirrar sém bezt kveður.“
„Dansinn á Bakkastað á nýjársnóttina
endar á því, að ókunnugur maður tekur í
hurðarhringinn og kveður vísu:
Held ég mér í hurðarhring,
hver sem það vill lasta;
hér hafa kappar kveðið í hring;
kemur til kasta,
kemur til minna kasta.
Síðan sökk kirkjan og kirkjugarðurinn
með öllu fólkinu.“
„Vinduteinninn. Sakamann átti að taka
af lífi á alþingi, en hann hét á Kölska,
að hann kæmi sér undan. Þegar átti að
aflífa manninn, hljóp þar að ókunnur
maður með sprota í hendi og kvað vísu:
Vinduteininn fyrðar fundu,
fór sú grein af vinduteini,
vinduteinn lét aldrei undan,
einatt hvein í vinduteini.
Mönnunum varð hverft við og litu af
sakamanninum, og hljóp hann á hest og
komst undan. Síðan bjargaði galdramaður
honum úr klóm Kölska.“
„Gunna. Einu sinni í hallæri gekk margt
fólk til grasa fram á Heljardal fram af
Þistilfirði. Allir dóu úr hungri á leiðinni
nema ung stúlka, sem Guðrún hét. Hún
komst lífs ofan í Hvamm. Hún kvað þar á
glugga vísu þessa:
Margt kann Gunna vel að vinna:
á vökrum hesti dóla,
lyppa, spinna, tæja, tvinna,
tína grös og róla.
Bóndinn var inni og tók að sér stúlk-
una. Hann var ókvæntur og giftist henni.“
Skattaskrá Reykjavíkur
ásamt skrá um verðlækkimarskatt, stríðs-
gróðaskatt, námsbókagjöld, elli- og örorku-
tryggingaskrá og skrá um ábyrgðarmenn
lífeyrissjóðsgjalda
LIGGJA FKAMMI I BÆJARÞING-
STOFUNNI 1 HEGNIN G AKHÚ SINU
frá miðvikudegi 30. júní til mánudags 12.
júlí, að báðum dögum meðtöldum, kl. 10—20
daglega. — Kærufrestur er til þess dags er
skrárnar liggja síðast frammi, og þurfa
kærur að vera komnar til Skattstofu
Reykjavíkur, eða í bréfakassa hennar, í
síðasta lagi kl. 24 mánudaginn þann 12. júlí
næstkomandi.
Skattstjórinn í Reykjavík.
HALLDÓR SIGFÚSSON.
TILKYNNING
frá Húsaleigunefnd
Samkvæmt 6. gr. laga nr. 39, 7. apríl 1943 um
húsaleigu, er óheimilt að hækka húsaleigu vegna
hækkaðra gjalda af fasteignum, nema eftir mati
húsaleigunefndar.
Þeir húseigendur, sem óska eftir slíku mati,
þurfa að útfylla þar til gerð eyðublöð, er fást í
skrifstofu nefndarinnar.
Jafnframt eru menn áminntir um að leggja
fyrir húsaleigunefnd alla leigumála um húsnæði,
munnlega og skriflega, sem gerðir hafa verið
eftir 14. maí 1940.
Skrifstofa nefndarinnar er á Laufásvegi 2, og
verður hún opin kl. 3—5 e. h. alla virka daga,
nema laugardaga.
Nefndin er til viðtals kl. 5—7 e. h. á mánu-
dögum og miðvikudögum.
Húsaleigunefndin í Reykjavík.