Vikan - 19.08.1943, Qupperneq 15

VIKAN, nr. 33, 1943
15
Uppskurður í kafbáti.
Framh. af bls. 3.
Meðan ég var að skéra var ég allt-
af að hugsa um gúmmíhanzkana. Ég
bað þess, að þeir þvældust ekki fyrir
mér. Mér fannst þetta vera eins og
að vinna fitlvinnu með hnefaleika-
hönzkum.
Loksins þóttist ég af minni litlu
þekkingu vita, að ég væri kominn í
námunda við botnlangann. Það er
ekki hægt að lýsa þessari leit minni
öðruvísi en að segja, að ég hafi ver-
ið að þreifa mig áfram eftir botn-
langanum. Á meðan á þessu stóð,
tók ég eftir því, að hreyfirig var
komin á andlit Deans. „Gefið honum
meira eter,“ tautaði ég. Það var gott,
að aðgerðin var svona langt komin,
þegar áhrifin af fyrsta skammtinum
tóku að þverra. Svæfingarlyfið var að
þrotum komið.
Mér fannst ég vera marga klukku-
tíma að leita að botnlanganum. Mér
lá við að æpa uppyfir mig af óþolin-
mæði vegna stóru gúmmíhanzkanna,
einkum af því að ég vissi, að svæf-
ingarlyfið var að verða búið og að
ef Dean raknaði við, var allt unnið
fyrir gýg. Hvert einasta tif í klukk-
unni buldi eins og hamarshögg í eyr-
um mínum.
Hitinn ætlaði mig lifandi að drepa,
en ég klemmdi saman varimar og
hélt áfram að leita. Loksins fann ég
hann. Ég klippti hann af með ódýr-
um naglaskærum. Þvínæst fullvissaði
ég mig um, að allt væri eins dauð-
hreinsað og mögulegt var, tók siðan
matskeiðamar úr skurðinum og
saumaði hann saman með girni.
Svo lét ég bera Dean í legurúm
eins liðsforingjans. Ég fór í huganum
yfir hvert einasta atriði í skurðað-
gerðinni, til þess að reyna að fullvissa
mig um, að ég hefði ekki gleymt
neinu, sem gæti verið hættulegt. Ég
man ekki margt af því, sem skeði
næsta hálftímann, á meðan ég sat
við hliðina á Dean.
Svo tók ég eftir því, að hreyfing
fór að koma á andlit hans. Hann opn-
aði augun og leit í kringum sig, og
brosti eins og áður og sagði: „Ég tóri
þá enn.“ Þetta var stórfenglegasta
ræða, sem ég hefi nokkurntíma heyrt.
Öll aðgerðin tók um tvær klukku-
stundir, þegar frá er talinn sá tími,
sem fór í undirbúning. Ég veit, að
botnlangauppskurður tekur venjulega
um 40 mínútur. En mér er ómögulegt
að sjá, hvemig ég hefði getað verið
fljótari að þessu.
Dean hresstist fljótt og vel á með-
an kafbáturinn hélt áfram leit sinni
að japönskum skipum. Og eftir 18
daga var hann farinn að vinna aftur
—botnlangalaus.
Margir virðast halda, að það þurfi
mikinn kjark til þess að takast á
hendur svona uppskurð. Því hefi ég
aðeins einu að svara: Dean Rector
var sá, sem sýndi kjarkinn í þessu
tilfelli. Ég mundi aldrei hafa látið
viðvaning skera mig upp — hvað
sem í boði hefði verið!

SAMTÍÐ OG SAGA II
Rit þetta er gefið út að tilhlutun Háskóla Islands og birtir
ýmis fræðandi erindi eftir prófessora Háskólans. 1 þessu hefti er
t. d. Þjórsdælir hinir fomu, eftir dr. Jón Steffensen. Framfarir og
breytingar í lyflæknisfræði síðustu 30—40 ár, eftir dr. Jón Hj. Sig-
urðsson. Kristileg messa,eftir Sigurð Einarsson dósent. Isleifur Giss-
urarson, eftir próf. Ásmund Guðmundsson. Ast, eftir próf. Guðm.
Finnbogason. Hvernig lærði frummaðurinn að tala? eftir próf. Alex-
ander Jóhannesson. Skírdagskvöld, eftir próf. Ásmund Guðmundsson
og Afbrot, eftir Isleif Ámason. — Upplag þessa ritsafns er ekki mik-
ið, svo að menn ættu ekki að draga að kaupa það.
BÓKAVERZLUN ÍSAFOLDAR.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
Gleymið ekki að senda
HEIMILISBLAÐIÐ VIKUNA
fjölskyldu yðar meðan hún dvelur í sveitinni.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>.
BÖÐ OG SÓLBÖÐ.
Framh. af bls. 10.
ast við að mýkja hana, en tæplega
mun þó ástæða til að vara við þessu,
heldur hvetja til tiðari þvotta, meira
hreinlætis.
Menn mega ekki vera svo lengi i
köldu baði, að þeir hríðskjálfi af
kulda, en það er tvímælalaust hollt
að súpa hveljur við og við.
Sólin sendir frá sér 3 tegundir
geisla: hitageisla, þ. e. útrauða geisla,
sem vér finnum en sjáum ekki, ljós-
geisla, er vér sjáum og útfjólubláa
geisla, sem vér hvorki getum séð né
fundið. Hinir síðastnefndu hafa mjög
sterk áhrif á húðina, til ills eða góðs
eftir þvi, hvernig með þá er farið.
Aðeins 1—4 af hundraði af geislum
sólarinnar eru útfjólubláir. Það er
meira um þá á sumrin en á veturna
og meira af þeim í heiðskiru, þurru
veðri en þegar skýjað er loft og raki'.
Um 42 af hundraði sólargeislanna eru
sýnilegt ljós, en um 56 af hundraði
eru útrauðir hitageislar.
Utfjólubláu geislarnir smjúga ekki
að neinu ráði gegnum þétt efni, og
talið er, að þeir komist eigi nema
hluta úr millimetra inn í húðina. Fyr-
ir nokkrum árum komust menn að
því, að D-bætiefni myndast i húðinni,
ef útfjólubláu geislarnir eru látnir
verka á hana, en skortur á þessu
bætiefni veldur beinkröm. Var þessi
uppgötvun þegar tekin í þjqnustu
lækninganna, og hafa ljósböð og
sólböð því komizt mjög í hefð, eigi
sízt fyrir þetta.
En þar eð útfjólubláu geislarnir
eru i eðli sínu tvieggjað vopn, verður
að gæta fyllstu varúðar í ljósböðum
og sólböðum. Þegar menn fara í sól-
bað í fyrsta sinn, má ekki vera í
því nema fáeinar mínútur, en tímann
má lengja smátt og smátt. Sólbruna
ber að forðast. Hann er tákn þess,
að sólbaðið hefir staðið of lengi, og
hefnir það sín með sárum sviða í húð,
beinverkjum, flökurleika, höfuðverk,
oft með háum hita og jafnvel alvar-
legum einkennum. Einkum ber öllum,
sem hafa einhvern snert af berklum,
að fara sérstaklega varlega. Gæti þeir
ekki varúðar, getur vel farið svo,
að sjúkdómurinn færist í aukana og
hafi alvarlegar afleiðingar.
Þegar fólk verður útitekið, stafar
það af því, að litarkorn hafa safnazt
i slímlag húðarinnar til varnar því,
að hinir varasömu geislar komist inn
í hana. Brúni liturinn er þvi varnar
ráðstöfun, en ekki órækt merki um
hoilustu, eins og margir halda. Hins
vegar gerir hann mikið gagn óbeint
með því, að í skjóli hans má láta
loft og sólskin leika um líkamann
tímunum saman, án þess að tjón
hljótist af.
Það er eigi mikið geislamagn, sem
þarf til þess að mynda D-bætiefni i
húðinni, er nægi til varnar gegn bein-
kröm, og ekki er nauðsynlegt að
geisla allan líkamann í einu. Þegar
læknar setja börn í ljósböð við bein-
kröm, er þess gætt sem bezt, að þau
verði sem minnst brún.
Heppilegasti tíminn til sólbaða er
talinn vera snemma á morgnana eða
síðari hluta dags, en siður, meðan
sól er hæst á lofti.
(Ur bókinni Mannslíkaminn
eftir Jóhann Sæmundsson
lækni).
Gjalddagi skatta
1 dag falla í gjalddaga eftirgreind gjöld fyrir
árið 1943: Tekju- og eignaskattur, stríðsgróða-
skattur, verðlækkunarskattur, fasteignaskattur,
lestagjald, lífeyrissjóðsgjald og námsbókagjald.
Þá eru fallin í gjalddaga kirkjugjald, utansafnað-
armannagjald og kirkjugarðsgjald fyrir árið 1943.
Öllrnn framangreindum gjöldum er veitt við-
taka á tollst jóraskrifstofunni í Haf narstræti 5, her-
bergi nr. 1—5, en skrifstofan er opin á virkiun dög-
um kl. 10—12 f. h. og 1—4 e. h., nema á laugar-
dögum aðeins kl. 10—12 f. h.
Tollstjórinn í Reykjavík, 14. ágúst 1943.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>!<
HURÐASKRAR
með handföngum.
Lcamir og Smekklásar
fyrirliggjandi.
A. Einarsson & Funk
Tryggvagötu 28. Sími 3982.