Vikan - 18.11.1943, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 46, 1943
Hornstrendingabók
Nýlega er komin út á forlagi Þorsteins
M. Jónssonar á Akureyri bók með þessu
nafni. Höfundur bókarinnar er Þorleifur
Bjarnason, kennari.
1 formála bókarinnar lýsir höfundur
drögum að samningu hennar og efni.
Segist hann sjálfur vera Hornstrend-
ingu að ætt og uppeldi, og að sögurnar,
sem honum voru sagðar í uppeldinu og
minningarnar frá æskustöðvunum hafi
stöðugt leitað á hann og loks sigrað hann.
Hafi hann svo hafið skrásetningu sagna
og reynt að lýsa lífi fólksins og baráttu,
sorgum þess og gleði, — fólksips, sem
lifði við „blómgróin björgin“ og opið haf.
1 bókinni eru margar myndir, sem lýsa
lifnaðarháttum fólksins og umhverfi. Mun
margan fýsa að lesa þessa bók, því að
hún lýsir landshluta, sem er sérkennileg-
ur og tiltölulega fáir hafa farið um. Hér
fer á eftir stutt frásögn úr bókinni.
Jakob berst við draug.
Haust eitt, meðan Jakob bjó í Nesi í Grunna-
vík, kom hann kvöld eitt, er tekið var að skyggja,
út á hlað. Hann var örlítið hýrgaður af víni.
Á hlaðinu voru þeir fyrir, Bjami. sonur hans og
mágur, er Ólafur hét. Niðri á túninu stóðu mó-
hrip tvö, er notuð höfðu verið til þess að reiða í
á völl. Þegar Jakob kemur út á hlaðið, starir
hann um stund niður á túnið, en snýr sér svo
að syni sínum og mági og segir, að helzt til
mikið sé gert úr vaskleika þeirra, þar er þeir
láti afskiptalaust, að draugar og forynjur um-
kringi bæinn. Spurði þá Bjarni sonur hans, hvar
hann sæi nú drauga. Jakob sagði, að minna mætti
nú sjá en þá djöfla tvo, er niðri á túninu stæðu,
7
og mundi hann ekki una því, að þeir fengju
óhindrað að leika sér umhverfis bæinn, og skyldi
hann gera þeim yngri og vaskari skömm til
handa. Bjarni glotti við, en svaraði engu, þótt
vel sæi hann, hverjir draugar þeir voru, er hann
talaði um. Hljóp nú Jakob niður á túnið, tók
móhripin og kastaði þeim hátt i loft upp,
svo að þau mölvuðust, er niður komu. Tók
hann þá brotin, henti þeim í loft upp, greip
þau aftur og mölvaði, og voru jafnan mörg brot
að sjá á lofti. Sjálfur stökk Jakob hátt í loft
upp, er hann lék sér með spelabrotin, og hætti
ekki við, fyrr en bæði hripin voru mélmölvuð.
Kom hann þá heim hélaður af svita og sagði,
að vart mundu djöflar þeir, er hann hefði átt í
höggi við, gera meiri óskunda.
Daginn eftir var Jakob allsgáður. Tíndi þá
Bjami saman stærstu spelabrotin og færði föður
sínum, með þeim ummælum, að hér væm nú
leifarnar af draugum þeim, er hann hefði barizt
við kvöldið áður. Jakob horfði á brotin, glotti við
og sagði: „Einhver ráð munu verða til þess að
bæta upp þetta, Bési minn."
Pósturinn
Framhald af bls. 2.
er, hið fyrsta manntal fram á Islandi,
og reyndist fólksfjöldinn iiðlega 50
þúsundir. (Þ. e. hið fyrsta manntal,
er tekur til allra landsmanna og
greinir þá með nöfnum og öðrum
upplýsingum á nútímavísu. Er það
jafnvel talið hið elzta manntal þess
háttar í heiminum, er nær yfir heila
þjóð . . .).“
4,—H,—1943.
Kæra Vika!
Ég vonast til þess að þú hjálpir
mér núna eins og oftar. Mér finnst
ég hafa of feita kálfa. Hvað á ég
að gera til þess að þeir minnki. Með
fyrirfram þökk.
Judy.
Svar: Við verðum að hr-yggja þig
með því, að lítið er hægt að gera við
feita káifa. Það væri þá helzt nudd.
Þú skalt fara til nuddkonu og spyrja
hana ráða.
Kæra Vika!
Viltu segja mér, hvað þessi skamm-
stöfun þýðir, sem er oft á krossum:
J. N. R. J. Mér þætti vænt um, ef þú
vildir svara mér fljótlega. N. N.
Svar: Skammstöfunin þýðir: Jesus
Nazarenus Rex Judæorum (latina),
sem á islenzku þýðir: Jesús frá
Nazaret konungur Gyðinga.
Það er sagt að Pilatus hafi sett
þessa áletrun á kross Krists.
Kæra Vika!
Viltu gera svo vel og segja mér,
hvaða búnaðarrit eru gefin út hér á
landi ? Áhugasamur.
Svar: Búnaðarritið. Gefið út af
Búnaðarfélagi Islands. Freyr, sami
útgefandi. Ársrit Ræktunarfélags
Norðurlands. Búfræðingurinn. 'Útgef.:
Hvanneyringar og Hólamannafélagið.
Auk þess gefur Garðyrkjufélag Is-
lands og sum búnaðarsambönd út
ársrit eða skýrslur.
Kæra Vika!
Er það nokkur pólitík, þó ég spyrji
þig, hvenær Alþýðusamband Islands
var stofnað? Veiztu það og viltu
segja mér það? Drengur.
Svar: Það er engin pólitík að
spyrja um þetta! Alþýðusamband Is-
lands er stofnað árið 1916.
| Þúsund og ein nótt
í hinni sígildu þýðingu Steingríms Thor-
steinssonar kemur nú út í nýrri skraut-
legri útgáfu með yfir 300 myndum. Bók-
in verður í þrem stórum bindum. Fyrsta
bindið kemur fyrir jólin.
ÞÚSUND OG EIN NÓTT er ein af þeim bókum, sem hef-
ur sigrað heiminn, unnið hjarta hverrar þjóðar, og er allt-
af jafn fersk og töfrandi, svo að ungir og gamlir eru jafn
hugfangnir af henni 1 dag sem fyrir öldum síðan. Verður
bókinni varla betur lýst en með orðum þýðandans, Stein-
gríms skálds Thorsteinssonar:
„Frásögnin er skýr, einföld og lifandi, og sögunum að-
dáanlega niður skipað; þær ei-u eins og marglitar perlur,
sem dregnar eru upp á mjóan þráð. Sögunum er svo skipt,
að þær hætta í hvert skipti, þar sem forvitni lesandans
er mest, svo hann hlýtur að halda áfram eins og sá, sem
villist inn I inndælan skóg og fær ekki af sér að snúa
aftur, heldur gengur áfram í unaðssamri leiðslu, Imynd-
unin leikur sér þar eins og barn, jafnt að hinu ógurlegasta
sem hinu inndælasta, og sökkvir sér í djúp sinnar eigin
auðlegðar, en alvara vizkunnar og reynslunnar er annars
vegar og bendir á hverfulleik og fallvelti lífsins, og sýnir
ætíð, hvernig hið góða sigrast á öllu, og hið illa á sjálfu
sér."
ÞÚSUND OG EIN NÓTT hefur tvisvar komið út áður,
en þó verið uppseld í mörg ár og komizt í geipihátt verð,
hafi eintak losnað, annars er hún ein þeirra bóka, sem
bókstaflega hverfa. Hún hefur verið lesin upp til agna.
Þúsund og ein nótt
er jólabókin.
Bókabúð Máls og menningar tekur á móti pönturfum frá
þeim, sem vilja tryggja sér bókina fyrir jólin. Nokkur
eintök verða til í skinnbandi.
Bókaútgófan REYKHOLT.