Vikan - 10.08.1944, Qupperneq 13

VIKAN, nr. 32, 1944
13
Atvinnudeild Háskólans
Framhald af 3. síðu.
þrír sérfræðingar auk mín. Auk þess starfa
nokkrar aðstoðarstúlkur við deildina.“
— Hvernig er háttað sambandi stofn-
unarinnar við Háskólann?
„Háskólinn lagði fram 200 þúsund krón-
ur af kostnaði við stofnun deildarinnar, en
mun fá það að minnsta kosti að mestu
endurgreitt af fé því, sem ríkissjóði bar
af ágóða Happdrættisins. Deildin kostaði
alls um 235 þús. kr. — Annars er fjár-
hagur og stjórn algjörlega aðskilin frá
Háskólanum, nema að því leyti, að í lög-
unum um Atvinnudeildina er gert ráð fyrir
því, að kennsla sé tekin upp við Háskól-
ann, er henta þykir, í fræðigreinum þeim,
sem Atvinudeildin f jallar um, og er starfs-
mönnum stofnunarinnar þá ætlað að ann-
ast kennsluna, eftir því, sem ástæður leyfa.
Á undanfömum árum hefi ég þannig
haft á hendi kennslu í efnafræði, bóklegri
og verklegri, fyrir lækna- og verkfræði-
nema við Háskólann. — Verklegar æfing-
ar í sambandi við þá kennslu fara fram í
húsakynnum Atvinnudeildarinnar. ‘ ‘
Hvað getið þér sagt um verkefni og
starf Iðnaðardeildarinnar á undanfömum
ámm?
„Iðnaðardeildin hefir með höndum efna-
rannsóknir fyrir allar deildir stofnunarinn-
ar, rannsóknir á matvælum og öðmm
vörum, sem seldar em á innlendum mark-
aði, og ýmsum útfluttum vörum, gerla-
raimsóknir og náma- og jarðefnarann-
sóknir. Til þess var ætlazt, svo sem nafn-
ið bendir til, að deildin hefði með höndum
rannsóknir í þágu iðnaðarins í landinu og
framleiðanda yfirleitt, þar á meðal fiskiðn-
fræðilegar rannsóknir, og fjörefnarann-
sóknir einkum á meðalalýsi. Var dr. Þórð-
ur Þorbjamarson ráðinn til þess að annast
að minnsta kosti aðallega hinar síðar-
nefndu greinar fyrir deildina, en á þessu
sviði starfar hann annars fyrst og fremst
á vegum Fiskifélags lslands.“
— Síðasta skýrsla, sem út er komin um
starfsemi Iðnaðardeildarinnar er fyrir árið
1940, en skýrslur fyrir 1941 og 1942 em
um það bil að koma úr prentun. 1 þeirri
skýrslu segir svo rnn almennar efnarann-
sóknir stofnuninnar:
Árið 1940 vom rannsökuð alls 438 sýnis-
hom, sem flokkast þannig: Fóðurefni (hey,
hálmur, fóðurbætir ýmiskonar) 117 sýnis-
hom; lýsi og olíur, 82 sýnishorn; Matvæli
(grænmeti, kjöt, fiskur, mjólkurafurðir o.
fl. í sambandi við manneldisrannsóknir),
51 sýnishom; Neyzluvatn, 28; Ö1 og
áfengi, 23; byggingaréfni ýmiskonar, leir,
sandur, jarðvegur og ýmislegt annað 93
sýnishorn.
1 sambandi við mjólkur- og gerlarann-
sóknir er skýrt svo frá:
Alls bárust til rannsóknar 1556 sýnis-
hom. Af þeim vora 928 frá Landbúnaðar-
deildinni, 544 frá Héraðslækninum í Rvík
(matvælaeftirlitið), 68 frá Niðursuðuverk-
smiðju S.I.F., og 16 frá öðrum viðskipta-
mönnnm. Auk þess var unnið að rannsókn-
um á efnasamsetningu mjólkur o. fl. —
Fyrir Matvælaeftirlitið voru auk fyrr-
nefndra mjólkursýnishorna rannsökuð 400
sýnishorn önnur.
— Árið 1939 fóru fram talsverðar rann-
sóknir á byggingarefni, einkum einangr-
unarefni, lausum vikur og vikurplöt-
um. Einnig vom á því ári gerðar
rannsóknir og áætlanir um lýsisherzlu
hér á landi. Niðurstöður þessara
rannsókna allra em mjög athyglisverðar,
einkum rannsóknimar á vikrinum sem
einangrimar- og byggingarefni og eins
raxmsóknir og tilraunir þær, sem gerðar
vom með herzlu lýsis, bæði til manneldis
og iðnaðar. Má búast við athyglisverðum
nýjungum á því sviði hér á landi eftir
ófriðinn, þannig, að í stað þess að flytja
lýsið úr landi óunnið, eins og nú er, verði
komið hér upp verksmiðju til herzlu og
hreinsunar lýsis, sem framleitt er í land-
inu. Tilraunir þær, sem gerðar vom, benda
til þess að kleyft muni að hreinsa jafnvel
síldarlýsi svo vel, að það vefði hæft til
manneldis.
Þegar slík verksmiðja verður reist hér
á landi, má fastlega vænta þess, að
Dægrastytting
'4‘ ■HinuiiiiiuMiiiiiiiHmmymii iiiiiiiiiiiHiiHiuiiniiiinninuiNM^
Orðaþrant. ARNI
SP AR
ÆSTA
FINN
KlM A
SN AR
AGNI
INNI
UNDI
Fyrir framan hvert þessara orða skal setja
einn staf, þannig, að séu þeir stafir lesnir ofan-
frá og niðureftir, myndast nýtt orð, og er það
nafn á fomhelgri borg. gjá ,ausn á Ws u
Einar á Brúnastöðum.
I Tungusveit í Skagafirði, á bæ þeim, er Brúna-
Iðnaðardeildin geti orðið til aðstoðar, en
núverandi forstjóri hennar, Trausti Ólafs-
son, fullnumaði sig einmitt í þessari grein,
þegar á námsárum sínum.
Eins og sjá má á framangreindu, hefir
Iðnaðardeildin haft með höndum eftirlit
með niðursuðuvörum frá verksmiðju S.Í.F.
Nú er einnig hafið eftirlit með hraðfryst-
um fiski á vegum sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna, en útflutningsverðmæti
þessara afurða nemur tugum milljóna
króna á ári.
— Yfirleitt má segja, að starfræksla
Atvinnudeildarinnar og sá árangur, sem
hefir náðst af starfi hennar á undanförn-
um árum, sýni nauðsyn slíkra stofnunar
fyrir þjóðarbúskapinn í heild.
Eftirlit það, sem deildin hefir með fram-
leiðslu vorri, bæði á innlendan og erlendan
markað, heldur vörunum í samkeppnis-
hæfu horfi, en slíkt er landinu og verzlun
þess nauðsynlegt.
Hér verður einnig að minnast þess, að
starfsmenn Atvinnudeildarinnar vinna.
einnig að því að finna landbúnaði, fisk*
veiðum og iðnaði okkar nýjar og hagnýt-
ari leiðir, og er það starf, sem seint verður
fullmetið og þakkað af þjóðinni allri, sem
nýtur góðs af. —
staSir heita, var eitt sinn sem oftar vinnumaSur,
sem Einar hét; vænn maður og vel að sér um
margt, og mæltu sumir, að hann væri margvís.
Hann hafði róið suður marga vetur fyrir hús-
bónda sinn. Jafnan fór hann einn manna, og kom
ekki sú hríð, að hann villtist. Einn vetur sem oftar
gjörði hrið á hann á fjöllum, og brást honum aö
rata, svo hann villtist af réttri leið. Hann hafði
verið vanur að fara fjöll, því sú leið er styttri.
Einar hélt áfram ferð sinni eitthvað út í óviss-
una, gengur hann, svo dægrum skipti.
Loksins kemur hann í dalverpi eitt, hittir fyrir
sér bæ, ber þar að dyrum. Stúlka kom til dyra,
ung og fríð. Einar heilsar henni. Hún tekur því.
Það sá Einar, að stúlkan var mjög hnuggin. Hann
biður hana að skila inn til húsbænda, að hann
beiðist gistingar. Þá féllu tár á kinnar hennar,
og mælti hún á þessa leið: Bið ekki þessa maður,
og reyn heldur að fá þér annað fylgsni yfir nótt-
ina, því ef þú ert hér, muntu ekki heill burtu
fara.“ Einar kvaðst ekki hræðast það og bað
hana að skila erindi sínu. Hún fór nauðug inn.
kemur brátt aftur og segir, að honum sé leyft
inn að ganga. Einar fór inn með henni og bar
Yfirlitsmynd
yfir háskólalóð-
ina. Byggingin í
miðið er At-
vinnudeildin, —
Háskólinn ertil
vinstri og gamli
stúdentagarð-
urinn til hægri.

1