Vikan - 24.04.1947, Blaðsíða 3

VIKAN, nr. 17, 1947
3
Hið íslenzka prentarafélag var
stofnað 4. apríl 1897. Stofnendur
voru þessir tólf prentarar: Aðal-
björn Stefánsson, Benedikt Páls-
son, Bergþór Bergþórsson, Davíð
Heilmann, Einar Kristinn Auðuns-
son, Priðfinnur Guðjónsson, Guð-
jón Einarsson, Hafliði Bjarnason,
Jón Árnason, Stefán Magnússon,
Þórður Sigurðsson og Þorvarður
Þorvarðsson, sem var forgöngu-
maður mn stofnun félagsins og
fyrsti formaður þess. Af stofnend-
unum eru nú aðeins tveir á lífi,
Friðfinnur Guðjónsson og Jón
Árnason.
Fyrsta stjóm félagsins var skip-
uð þessum mönnum: Form. Þor-
varður Þorvarðsson, ritari Þórður
Sigurðsson, gjaldkeri Friðfinnur
Guðjónsson.
Samkvæmt 2. gr. fyrstu laga
H. I. P. var tilgangur félagsins:
„að efla og styrkja
samheldni meðal
prentara á íslandi;
að koma í veg fyr-
ir að réttur vor sé
fyrir borð borinn af
prentsmiðjueigend-
um.;
að styðja að öllu
þvi, er til framfara
horfir í iðn vorri, og,
að svo miklu leyti
sem hægt er, tryggja
ýelmegun voraífram-
tíðinni.“
Fyrir stofnendum
vakti, að félagið næði
til allra prentara á
landinu. Þessu tak-
marki var þó ekki
náð að fullu fyrr en
árið 1920.
Á 3. fundi prent-
arafélagsins, er hald-
inn var 15. apríl 1897,
vakti formaðurinn (Þ.
Þ.) máls á stofnun
sjúkrasjóðs fyrir fé-
lagsmenn og lýsti
kynnum sínum af
siíkum sjóðum erlend-
is. Var kosin nefnd til þess að at-
huga málið og semja reglur fyrir
væntanlegt sjúkrasamlag. Endan-
lega var gengið frá þessu máli 18.
ágúst 1897 og Sjúkrasamlag Hins
íslenzka prentarafélags stofnað —
fyrsta sjúkrasamlagið hér á landi.
Starfaði það til mikilla hagsbóta
fyrir félagsmenn um 40 ára skeið,
eða þangað til lögin um alþýðu-
tryggingar gengu í gildi, 1. janú-
ar 1937. Síðan hefir sjúkrasjóður
H. I. P. starfað sem styrktarsjóð-
ur, aðallega goldið dagpeninga í
veikmdum og dánarbætur.
Skömmu eftir að Sjúkrasamlag
H. I. P. var tekið til starfa, tók
félagið að athuga möguleika fyrir
stofnun atvinnuleysisstyrktarsjóðs
og voru reglur fyrir hann sam-
þykktar 1. apríl 1900. Nokkur ár liðu þó áður
en frá stofnun þessa sjóðs var gengið að fullu,
því það var ekki gert fyrr en 9. nóvember 1909.
Pyrsta stjórn Htns ísl. prentarafélags (talið frá vinstri): Friðfinnur L. Guðjónsson, gjaldkeri.
Er fæddur 21. sept. 1870, hóf prentnám 1886 í prentsmiðju Bjamar Jónssonar á Akureyri. —
Þorvarður Þorvarðsson, formaður. Hann var fæddur 23. mai 1869, hóf prentnám 1884 hjá Sig-
mundi Guðmundssyni. — Þórður Sigurðsson, 'ritari. Hann var fæddur 5. okt. 1868, hóf prent-
nám hjá Einari Þórðarsyni 1884. Þórður var formaður sjúkrasamlags prentara í meir en tvo
áratugi.
Hús Hins ísl. prentarafélags við Hverfisgötu 21. Það var keypt I
ársbyrjun 1941.
Sjóðnum var gefið nafnið Atvinnuleysisstyrkt-
arsjóður Hins íslenzka prentarafélags. Þessi
sjóður hefir reynzt einhver öflugasti bakhjall-
ur við framsókn fé-
lagsins í hagsmuna-
baráttu prentara-
stéttarinnar.
1904 bundust 20
prentarar samtökum
um stofnun prent-
smiðjunnar Guten-
berg. Hún tók til
starfa 1905 og hafði
ómetanlegt gildi fyr-
ir framgang stéttar-
innar.
Fyrstu samningar
H. I. P. eru undirrit-
aðir 19. desember
1906. Er sá samning-
ur vafalaust fyrsti
vinnusamningur hér á
landi milli iðnfélags
og atvinnurekenda. —
Samkv. samningnum
er vikiikaup sveina
18—23 kr„ 10 klst.
vinnutími á dag,
greiðsla fyrir alla al-
menna helgidaga og
hálfsmánaðar veik-
indi á ári.
Framhald á bls. 7.
Hið íslenzka prentarafélag 50 ára
Stofendur Hins íslenzka prentarafélags voru tólf. Af þeim eru tveir á
lífi og var þessi mynd tekin rétt fyrir fimmtugsafmæli félagsins. —
T. v. Friðfinnur Guðjónsson (sjá mynd af fyrstu stjóminni), t. h. Jón
Arnason. Hann er fæddur 5. júní 1875, hóf prentnám í Isafoldarprent-
smiðju 1893.
Núverandi stjóm Hins ísl. prentarafélags. — Fremri röð (frá vinstri):
Meyvant Ó. Hallgrímsson, gjaldkeri, Stefán ögmundsson, formaður, Árni
Guðlaugsson, ritari. Aftari röð (frá v.): Gestur Pálsson, meðstjómandi,
Pétur Stefánsson, meðstjórnandi.