Vikan - 03.10.1991, Blaðsíða 6

Sveinbjörn ásamt
eiginkonu sinni,
Jónu Finnsdóttur
kvikmyndagerðar-
konu, og börnum
þeirra tveim, Örnu
Völu sem er ellefu
ára og Baldvini Kára
sem er átta. Hjónin
vildu ekki að börnin
yrðu að Ameríkönum
og réði það mestu
um að þau fluttu
heim frá Kaliforníu.
skólanum og þaö var Ijóst að þetta var besti
kosturinn enda haföi verið mælt meö þessum
skóla við mig og hann er mjög virtur, sérstak-
lega á sviöi kvikmyndageröar. Sigurjón Sig-
hvatsson lærði til dæmis við kvikmyndaskól-
ann þarna en ég veit ekki um fleiri íslendinga
sem þar hafa numið.
Það er mjög erfitt að komast í kvikmynda-
gerðarnám við þennan háskóla eins og í öör-
um skólum sem öðlast mikla virðingu. Þegar
ég var að pæla í þessu var engin handrita-
gerðardeild til staöar við kvikmyndaskólann en
hún var stofnuð síðar og ég hefði náttúrlega
sótt um í hana.“
Það virðist sem sagt eins og einhver álög
hafi verið lögð á Sveinbjörn þannig að hann
kæmist ekki þangað í nám sem hann ætlaði
sér. Annaðhvort eru deildir lagðar niður þegar
hann hyggur á nám í þeim eða þær eru ekki
stofnaðar fyrr en hann á ekki í þær kvæmt.
BÓKIN ÞÓTTI NOKKUÐ SVAKALEG
Deildin sem hann fór í heitir „professional
writing" sem útleggst á islensku „skapandi
skrif" en nær einnig yfir mjög víðtækt svið á
vettvangi handritagerðar og leikritunar. Það
var einmitt það sem Sveinbjörn hafði augastað
á þannig að allt endaði þetta nú á þann veg
sem hann kaus.
„Mér leist vel á kennarana þarna. Þarna
voru menn sem hafa getiö sér gott orö á þess-
um vettvangi, meðal annarra Hubert Selby
sem skrifaði Last Exit to Brooklyn, magnaða
sögu sem nýlega var kvikmynduð. Bókin var
skrifuð snemma á sjötta áratugnum og þótti
nokkuð svakaleg á sínum tíma,“ segir Svein-
björn. „Þá voru þarna leikskáld eins og Jerome
Lawrence sem skrifaði ásamt Robert Lee
leikritið Inherit the Wind sem hefur verið kvik-
myndað oftar en einu sinni og sýnt í sjónvarpi
hér á íslandi."
VESEN AÐ KOMAST INN í KERFIÐ
Sveinbjörn lætur fara vel um sig í stólnum og
hefur nú fórnað fjórðungi kexkökunnar góðu.
Talið berst að fjármálum því eitthvað hlýtur
það að kosta að taka sig upp með fjögurra
manna fjölskyldu og hefja nám í háskóla hin-
um megin á hnettinum.
„Það var nokkuð heppilegt að þetta ár
áskotnaðist mér óvænt dálítil peningaupphæð
þar sem saga eftir mig vann til fyrstu verðlauna
í smásagnasamkeppni Listahátíðar. Ég varð
náttúrlega mjög lukkulegur með þetta en svo
var tekið af þessu í skatta auk þess sem dreg-
iö var af námslánum þannig aö þetta varð ekki
eins mikill happdrættisvinningur og maður
hefði ætlað. Auðvitað munaði samt mikið um
þetta og gaman að þessu."
Hvað tók svo við þegar út var komið?
„Það var töluvert stúss við að koma inn í
framandi samfélag og ekki alveg eins einfalt
og að fara til dæmis til Danmerkur þar sem
kerfið er svipað og hér og réttindi okkar álíka.
[ Bandaríkjunum er erfitt að fá atvinnuleyfi og
það er ekki tekið mark á manni í opinberum
stofnunum þarna vestra fyrr en maður er kom-
inn með kalifornískt ökuskírteini. Allt sem er
óvenjulegt er sem sagt tortryggt og það tekur
talsverðan tíma að verða „heimamaður“.“
BÖRN FRÁ 15 LÖNDUM
í EINUM BEKK
Fjölskyldan bjó í borginni Torrance rétt utan
við Los Angeles og þótti mjög gott að búa þar.
Barnaskólar og dagheimili veita afar góða
þjónustu og krökkunum gekk mjög vel að kom-
ast inn í skólakerfið enda skólarnir einsetnir og
í þeim börn frá fjölmörgum löndum.
„Löndin skiptu tugum sem áttu sinn fulltrúa í
þessum skóla og ég held að börnin, sem voru
í bekk með Völu dóttur minni, hafi komið frá
fimmtán þjóðlöndum í öllum heimsálfum.
Krakkarnir kynntust þarna siðum og venjum
landanna því töluvert var gert að því í kennsl-
unni að fjalla um heimaland hvers barns.
Þarna sáu þau hve heimurinn er stór og þau
lærðu heilmikið á þessu.“
HUNDRAÐFÖLD TÆKIFÆRI
Þetta barnaskólakerfi hentaði Sveinbirni mjög
vel þar sem börnin voru óslitið í skólanum frá
klukkan níu til þrjú þannig að eftir að hann lauk
námi og Jóna hóf nám í framleiðslu og fram-
kvæmdastjórn kvikmynda gat hann notað
þann tíma til að sitja heima og skrifa. Þetta var
einmitt afkastamesta tímabilið á rithöfundar-
ferli hans og í skúffunni leynast mörg handrit
sem við fáum ef til vill að kynnast síðar á fjöl-
um eða breiðtjaldi. En langaði fjölskylduna þá
ekki að búa áfram í Ameríku?
„Jú, jú, sérstaklega vegna þess að miðað
við það nám sem við hjónin lukum eru atvinnu-
tækifærin þarna úti hundraðföld á við það sem
hér er enda er kvikmyndagerð á íslandi varla
annað en rosalega dýrt áhugamál, enn sem
komið er að minnsta kosti.
Veigamesta ástæðan fyrir því að við komum
heim er nú sú að við vildum ekki gera börnin
okkar að Ameríkönum. Við höfum þó ekki gert
neinn bindandi samning um að vera jarðföst á
íslandi til frambúðar þannig að það er aldrei að
vita hvað framtíðin ber í skauti sér og við úti-
lokum ekki neitt.“
SELDU HEIMSRÉTTINN AÐ FOXTROT
Talið berst að kvikmyndum. Sveinbjörn skrifaði
handritið að kvikmyndinni Foxtrot sem átti
miklum vinsældum að fagna og var fjórða mest
sótta myndin á íslandi árið 1988.
„Þó að það hafi ekki farið mjög hátt þá fór
myndin mjög víða eftir að seldist að henni
heimsréttur á kvikmyndahátíðinni í Cannes.
Það hafði aldrei gerst áður að heimsréttur
seldist að íslenskri kvikmynd en slíkir samn-
ingar eru heppilegir að því leyti að þá fást pen-
ingar fyrir myndina strax og þar af leiðandi þarf
ekki að flækjast um heiminn að reyna að selja
hana. Því miður varð enginn ríkur af myndinni
nema Norðmennirnir sem lagt höfðu peninga
til gerðar hennar og riðu ákaflega feitum hesti
frá þessu. Við lentum í hálfgerðum nauðar-
samningum út af sorgarsögu sem ég vil ekki
fara nánar út í en þar voru svik í tafli sem kost-
uðu gerð myndarinnar of fjár.“ Hér segist
Sveinbjörn vera kominn út á ansi hálan ís og
því ekki annað að gera en venda kvæði sínu
algerlega í kross og hefja máls á tómstunda-
iðkun rithöfundarins.
VALSARI - RAUÐUR í GEGN
Hvað er hann að gera þegar hann er hvorki að
skrifa né að aka börnum sínum í og úr skóla?
„Þaö er þá ekki mikill tími sem um er að
ræða,“ svarar Sveinbjörn að bragði og þarf
meira að segja að hugsa sig um, svo lengi að
ég bendi honum á píanóið og gítarana tvo í
stofunni. Það er nóg til að „hobbísellurnar"
fara að virka. „Já, ég er alltaf að vesenast dá-
lítiö í tónlistinni þar sem mitt aðalhljóðfæri er
gítarinn," segir hann og rifjar upp nám sitt í gít-
arleik og að hann var kominn á það stig að
þurfa að taka námið fastari tökum eða fara að
dútla og taka ritstörfin fram yfir. Við vitum hvað
varð úr því en engu að síður dundar hann sér
ennþá við að semja lög og semur meðal ann-
ars nokkuð af tónlistinni í Þéttingu.
En við viljum meira. Stundar skáldið ein-
hverjar íþróttir?
„Já, ég er einmitt nýbúinn að komast í tæri
við nokkra ágæta menn sem vilja spila fótbolta
á sunnudögum. Það eru nokkrir aðstandendur
kvikmyndafélagsins Nýja Bíós sem hafa boðið
mér í liðið,“ svarar Sveinbjörn en vill þó ekki
orða það þannig að þeir hafi boðið í sig. Hann
segist alltaf hafa verið með fótboltadellu enda
alinn upp í Hlíðunum sem Valsari, rauður í
gegn. Þó að Sveinbjörn hafi aldrei náð að
Frh. á bls. 51
6 VIKAN 20. TBL.1991