Vikan - 05.03.1994, Blaðsíða 66

SUÐRÆNT FÓLK
Robert í eldhúsinu ásamt eiginkonu og barni. Þau tvö kynntust í
Bandaríkunum þegar hann var aö búa sig undir próf sem útlendum er
gert aö þreyta áöur en þeir hefja nám í landinu.
Fjölskylda Roberts tilheyrir
millistéttinni og hann er
einkabarn. „Á þessum tíma
var millistéttin mjög fjöl-
menn, fáir voru ríkir og enn
færri fátækir. Pabbi átti
prentsmiðju og mamma
vann sem vefari þangað til
ég var 10 ára. Ég átti
ánægjulega æsku og man
eftir því að ég lék mér á göt-
unum og varð aldrei var við
nein vandræði."
AFLEIÐINGAR
VALDARÁNS
I Uruguay er skólaskylda frá
sex ára til tólf ára aldurs. Þar
sem mikilla evrópskra áhrifa
gætir í landinu verða nem-
endur á aldrinum tólf til sex-
tán ára að læra frönsku og
fjórtán ára byrja þeir að læra
ensku. Eftir menntaskóla-
nám hóf Robert nám í raf-
eindatækni í háksóla en
hætti eftir eitt ár og vann við
hönnun á vefnaði í tvö ár. Á
þessum árum var hann óró-
legur og vildi prófa eitthvað
nýtt og hann setti á fót eigin
prentsmíðju sem gekk illa.
Eftir það ævintýri keypti
hann tvo leigubíla og það
fyrirtæki gekk ágætlega. Árið
1973 var gert valdarán í Uru-
guay vegna innanlands-
ókyrrðar og efnahagserfið-
leika og herinn tók stjórn
landsins í sínar hendur. „Mér
var illa við stjórnskipun hers-
ins og vildi komast úr landi.
Þetta var ekki það land sem
ég þekkti. Ég ólst upp í landi
sem var kallað „Sviss Suður-
Ameríku"; landið var frjálst
og skoðanafrelsi ríkti. Eftir
valdaránið hafði ég engan
áhuga á að búa í Uruguay. Á
þessum tíma flutti margt
ungt fólk úr landi og ég vissi
alltaf að ég yrði í þeim hópi.“
TIL ÍSLANDS
Robert fór til Chile og Brasil-
íu og seinna til Bandaríkj-
anna með það í huga að
undirbúa sig undir próf sem
allir útlendingar, sem stefna
á háskólanám þar, þurfa að
taka. Þar kynntist hann hinni
íslensku eiginkonu sinni.
Þau ákváðu að flytjast til ís-
lands og hingað til lands
kom Robert að vetri til en
eiginkona hans hafði farið á
undan. „Áður en vélin lenti í
Keflavík horfði bandarískur
sessunautur minn sífellt út
um gluggann og þegar vélin
var að lenda sagði hann:
„Guð minn góður, þetta er
tunglið." Svipuð tilfinning
greip mig þegar ég sá stað-
inn. Landslagið var svo ólíkt
því sem ég átti að venjast frá
Suður-Ameríku. Ég kom
hingað til lands i lok septem-
ber og í byrjun leið mér illa.
Ég kom á sunnudagsmorgni,
götur Reykjavikur voru
mannlausar og um tíma virk-
aði þetta allt neikvætt á mig.
En þegar ég fór að kynnast
fólki breyttist álit mitt. Daginn
eftir komuna gekk ég niður
Laugaveginn og fólk sneri
sér við til að horfa á mig.
Mér leið illa þegar fólk horfði
svona á mig. í dag er það ég
sem tek eftir útlendingum
hér á landi. Seinna vildi ég
flytja aftur til Uruguay, eins
og allir útlendingar vilja flytja
aftur til landsins síns, en ég
saknaði (slands mikið. Ég
var f Uruguay í þrjá mánuði
og ákvað að flytja aldrei aftur
frá íslandi."
ALLTAF ÚTLENDINGUR
„Ég fluttist frá Uruguay árið
1978 og það er svo iangt
síðan að mér finnst ég vera
útlendingur þegar ég kem
þangað. Ég hef farið í heim-
sóknir í tvo til þrjá mánuði í
senn og sé að margt hefur
breyst. Vinir mínir hafa eign-
ast fjölskyldur sem ég þekki
ekki og mér finnst Uruguay
ekki lengur vera landið mitt.
Mér finnst ég bæði vera út-
lendingur þar og hér á landi.
Þetta kannast allir innflytj-
endur við og þetta stafar ein-
faldlega af því að ég er ekki
íslenskur; dóttir mín fæddist
hérna og mér þykir vænt um
ísland en það sést alltaf að
ég er útlenskur og ég tala
með hreim."
EVRÓPSKT LAND
Uruguay er mjög evrópskt
land enda eru íbúarnir að
mestu leyti fólk af evrópsk-
um stofni. „i hverju einasta
íbúðarhverfi er að finna fólk
með erlendan framburð en
við erum vön þessu og okkur
finnst þetta vera eðlilegt. Ég
sjálfur er ekki ættaður frá
Uruguay; móðurættin er
frönsk og föðurættin ítölsk.“
Þær hefðir, sem Uruguay-
búar viðhalda, eru flestar
evrópskar að uppruna. „Jólin
í Uruguay eru haldin að evr-
ópskum sið og fólk setur
jafnvel baðmull á greinar
jólatrjánna til að líkja eftir
snjó. Kjötkveðjuhátíðin í
landinu er ólík þeirri sem
Brasilíubúar halda. Við höld-
um kjötkveðjuhátíðina í
febrúar, þátttaka er ókeypis
og allir geta leikið í götuleik-
húsunum sem sett eru upp í
hverfunum. Fólk undirbýr sig
allt árið fyrir kjötkveðjuhátíð-
ina, tónlist er samin og í
söngvunum kemur yfirleitt
fram það markverðasta sem
hefur gerst á árinu.“
íbúar Uruguay borða yfir-
leitt evrópskan mat og sem
dæmi má nefna að á sunnu-
dögum borða margir heima-
tilbúið pasta eins og þekkist
á Ítalíu. „Konan mín lærði að
matreiða að hætti Uruguay-
manna. Mér finnst íslenskur
matur vondur og matargerð
frá föðurlandinu er nærri því
eina hefðin sem ég viðheld
hér á landi.“
ÓLÍKAR ÞIÓÐIR
Fólk í sveitum Suður-Amer-
íku býr við krappari kjör en
borgarbúar en yfirleitt býr
helmingur landsmanna í höf-
uðborgunum sem eru mjög
stórar. „Uruguay er landbún-
aðarland og við flytjum út
grænmeti og kjöt. 500 fjöl-
skyldur ráða yfir helmingi
landsins þannig að fólk, sem
býr í sveitunum, fær lítið
kaup. Ástandið hefur versn-
að í Uruguay og síðast, þeg-
ar ég fór þangað, sá ég að
fátækt og atvinnuleysi hafði
aukist og fleiri betluðu á göt-
unum. Heimilislausa fólkið er
fólk sem hefur flust úr sveit-
unum og komið til borgarinn-
ar í þeirri trú að þar væri að
finna betri lífskjör."
Robert finnst Suður-Amer-
íkanar vera miklu opnari en
íslendingar og segist aldrei
hafa átt eins erfitt með að
eignast vini eins og hér á
landi. „Þetta er hræðilegt.
Það er mjög erfitt að kynnast
íslendingum. íslendingar
hafa verið einangraðir frá
öðrum þjóðum og ég tel að
þjóðfélagið hér á landi sé
mjög sérstakt. Það er mjög
einsleitt miðað við það þjóð-
félag sem ég ólst upp í þar
sem mikið er um útlendinga
og margs konar trúarbrögð
tíðkast. Vandamálið felst í
því að (slendingar eru feimn-
ir og sýna neikvæð viðbrögð
gagnvart útlendingum. Ég
vann einu sinni í verksmiðju
hér á landi og fyrsta árið
voru samskipti við annað
starfsfólk brösótt. Þetta var
mjög erfitt og mér leið illa
vegna þess að ég vissi ekki
hvernig ég átti að bregðast
við. Tilurð stofnunar Félags
spænskumælandi á íslandi
felst meðal annars í því að
kynna menningu landa Mið-
og Suður-Ameríku. Viðbrögð
hafa verið góð og um það bil
þrír fjórðu meðlima félagsins
eru íslendingar sem tala
spænsku eða eru á einhvern
hátt tengdir spænskumæl-
andi landi.“
FRAMTÍÐIN
Robert vinnur sem bílstjóri
hjá fyrirtæki hér í borginni.
Hann hefur mikinn áhuga á
tölvum auk þess að vera
með Ijósmyndadellu. Hann
er ánægður á íslandi en seg-
ir jafnframt að framtíð inn-
flytjenda sé ætíð óráðin. „ís-
lendingur er öruggur hér á
landi. Þetta er landið hans,
hann fæddist hérna, fjöl-
skylda hans er hérna, hann
þekkir kerfið og veit hvernig
það virkar. Öðru máli gegnir
um útlendinga. Þótt konan
mín sé íslensk eru ættingjar
mínir í Uruguay og sama
gegnir um fortíð mína og
þjóðararf. Útlendingur kvíðir
framtíðinni.“ □
66 VIKAN 2. TÐL. 1994