Vikan - 24.08.1999, Blaðsíða 52

Vikan
Grœnt og vœnt
Fríöa
Björnsdóttir
vnru^?!
iii 'wfm sdrtioictia :há|þ
•"•'=• 'tjjvssn l)cöi;l rMtru Nkiiilit
^ jiilrtOÖcöi i^^iniini
',',vór(ii|>au knuiÍH á niuiiöi
•; </-;|iictra. (FjVisiilyiHtii::
• , Frírtii ISjojiíisdiÍltír) • „
ekki undan tífaldri uppskeru!
Ekki er enn komið í ljós
hvernig ástandið er í jarðar-
berjabeðinu þar sem ísskáps-
kartöflurnar fóru niður en
ekki hefur þurft að kvarta
undan kartöflugrassprettunni.
Þar eru grösin komin á annan
metra en í hinu beðinu eru
þau heldur lægri. Gamlir
menn sögðu hér áður og fyrr
að því hærri sem grösin yrðu
þeim mun minni yrði kartöflu-
uppskeran. Líklega hefur
grasið vaxið svona mikið
vegna rigningarinnar og sólar-
leysisins í sumar en þar sem
ágúst hefur verið sólríkur
mánuður er ekki ástæða til að
örvænta.
Hverfum nú aftur að því
hvort hver hlutur eigi sinn
stað og hvort hann sé sá eini
rétti. Kartöflugrös eru ef til
vill ekki skrautjurtir en þau
eru svo sannarlega grósku-
mikil og græn eru þau, um það
verður ekki deilt. Þau fara
bara vel í annars blómum
skrýddum garðinum og eitt er
víst að þótt þau séu orðin há-
vaxin ná þau ekki hæð rifs-
runnanna og skyggja því ekki
eins á umhverfi sitt og þeir
gerðu. Svo er annars kostur
við þau. Þegar hausta tekur
hverfa þau og skapa ekki
skugga á birtusnauðum vetr-
ardögum. Og það sem meira
er, þau verða lögð til hvíldar í
beðinu og geta þannig snúið
aftur til uppruna síns, breyst í
jarðveg sem gott verður að
rækta í næsta sumar, hvort
heldur kartöflur eða skraut-
jurtir.
P.s. Kartöflutítlurnar sem
komu undan grasinu í byrjun
ágúst voru soðnar og smökkuð-
ust ágætlega cnda var hér
gullauga á ferð.
Við segjum stundum að hver hlutur skuli vera á sínum stað og
þar með að hver hlutur eigi sér sinn rétta stað. Blómin og trén
eiga því heima í skrúðgarðinum og kartöflurnar og grænmetið i
kartöflugarðinum eða grænmetishorninu í garðinum. En hvers
vegna að vera svona stífur á meiningunni, gerir nokkuð til þótt
við breytum þessu svolítið? Það var að minnsta kosti gert í litl-
um skrautgarði sem fram að þessu hefur verið helgaður blómum
og trjám. í vor voru nefnilega kartöflur settar niður í beð þar
sem áður höfðu vaxíð tré.
Vinkona fjölskyldunnar hafði
ágirnd á trjánum og þau flutt-
ust því til hennar í annað bæj-
arfélag.
Rifsið vék fyrir
kartöflum
Eftir var trjábeðið, þónokk-
uð breitt þar sem rifs er fyrir-
ferðarmikið eins og allir vita
og þarf sitt rými. Nóg var af
öðrum gróðri í garðinum og
ekki ástæða til að eyða pen-
ingum í frekari plöntukaup
svo nú voru góð ráð dýr og
ekki síst vegna þess að á öðr-
um stað hafði losnað beð þeg-
ar jarðarberjaplöntur voru
fluttar til, úr skugga á gróður-
sælli stað. I ísskápnum var
kartöfluskúffan hálffull af
spíruðum kartöflum. Undir
venjulegum kringumstæðum
hefðu kartöflurnar lent í rusla-
tunnunni en nú var ákveðið
að sýna hagsýni og þeirn var
stungið niður í jarðarberja-
beðið. Enn var rifsbeðið autt
og þá kom upp sú hugmynd
að fjárfesta í einu eða tveimur
kílóum af útsæði, láta það
spíra og hefja kartöflurækt í
beðinu, svona upp á gamla
mátann.
Kartöflurnar fóru í jörðina
undir mánaðamótin maí-júní
og fyrstu vikuna áf ágúst var
ákveðið að taka upp eitt gras
svona til að sjá hvernig sprett-
an væri orðin. Það komu að
sjálfsögðu ekki nema agnarlít-
il ber undan grasinu en sum
voru þó stærri en önnur. Hins
vegar voru þau tíu talsins svo
eigendurnir horfa til framtíðar
fullir vissu um að uppskeran á
eftir að verða góð þegar
í"’T?\kemur að því að taka
ie upp fyrir alvöru, að
minnsta kosti kvarta
9? kartöflubændur
ið gróðursett á lóðamörkun-
um. I garðinum sem um ræðir
höfðu fyrir einum þrjátíu
fjörutíu árum verið sett niður
rifstré öðrum megin en hinum
megin birki. Birkið er orðið
hátt í tveir metrar á hæð svo
eigendur rifstrjánna komust
að þeirri niðurstöðu að þar
sem þeir nýttu ekki berin
nema fyrir fugla himinsins á
haustin mættu þau missa sín.
Hvernig í ósköpunum
skyldi standa á
þessu? Svarið er ein-
falt. Til skamms tíma hefur
það viðgengist oftar en ekki
að þegar fólk gróðursetur tré
á lóðamörkum þá velur hvor
eigandi sína tegund og setur
niður sín megin við markalín-
una. Ur verður allt of breitt
limgerði svo ekki sé talað um
annað verra ef há tré hafa ver-