Vikan - 30.04.1969, Blaðsíða 12

ÞEGAR
. KÆRASTINN
SVEIK JÖNU
Þegar ég sit á skrifstofu minni,
heyri ég jönu okkar þjösnast ofan
stigann með kúst og skarnskúffu.
Aður fyrr var það vani hennar að
raula sálmalög eða enska þjóðsöng-
inn fyrir munni sér, en nú var hún
þegjandi og róleg við störf sín. Það
hafði borið við, að ég óskaði eftir
slíkri þögn og konan mín líka. En
þegar þögnin var fengin og enginn
hávaði heyrðist framar, var eins og
við kynnum ekki rétt vel við það.
Og þó að ég hálfskammist mín
fyrir að segja það, þá dauðlangaði
mig til að heyra Jönu syngja eða
raula brot úr danslagi, svo sem til
merkis um, að skap hennar væri
farið að jafna sig.
En hvað okkur langaði til, að
öllu væri lokið með unnustann
hennar Jönu, áður en það varð!
Jana var alltaf mjög frjálsmannleg
í tali við konuna mína. Ræddu þær
stundum alls konar efni af mesta
kappi í eldhúsinu, og ég hafði oft
gaman af að opna hurðina fram í
eldhúsið og taka þátt í samtalinu.
En eftir að Vilhjálmur kom til skjal-
anna, var umræðuefnið alltaf Vil-
hjálmur og ekkert nema Vilhjálm-
ur, Vilhjálmur hér og Vilhjálmur
þar, og þegar við héldum, að út-
rætt væri um Vilhjálm í bili, þá
hófst samtalið um Vilhjálm að nýju.
— Trúlofunin hélzt í þrjú ár. Hvern-
ig Jana kynntist Vilhjálmi og varð
svona snarvitlaus í honum, fengum
við aldrei að vita.
Hvað mig snertir, þá held ég, að
það hafi verið á götuhorninu, þar
sem séra Barnabas Baux var vanur
að halda samkomur á sunnudags-
kvöldum. Unga fólkið dregst oft að
hvers konar hávaða á götum úti, og
ég hugsa, að Jana hafi staðið þarna
á horninu og farið að taka undir
sálmasönginn svona upp úr sér og
eftir minni, — í staðinn fyrir að
koma heim og borða kvöldmatinn,
— og þá hafi Vilhjálmur komið upp
að síðunni á henni og sagt „sæl",
og hún hafi sagt „sæll", og upp úr
því hafi svo kunningsskapurinn
orðið.
Konan mín hefur einstakt lag á
að fá stúlkurnar til að segja sér
alla skapaða hluti, og það leið ekki
á löngu, áður en Jana sagði henni
allt um Vilhjálm.
— Hann er alveg einstakur mað-
ur, frú, sagði Jana. — Ég veit bara,
að þér trúið því ekki. Hann er und-
irdyravörður hjá Maynard, vefnað-
arvörukaupmanninum, og fær 18
12 VIKAN 18 tbl
skildinga — nærri því pund — á
viku. Hann er af heldra fólki, þetta
er svo sem ekki verkafólk. Faðir
hans var matjurtasali, frú, og varð
tvisvar sinnum gjaldþrota. En systir
hans vinnur á sjúkrahúsi. Þetta er
sveimér gott gjaforð fyrir mig, blá-
fátæka manneskjuna!
— Eruð þið þá trúlofuð? spurði
konan mín.
— Ekki beint, frú, en hann er að
safna fyrir hringunum.
— Jæja, Jana mín, sagði konan
mín. — Þegar þið eruð búin að op-
inbera, skaltu bjóða honum heim
eitthvert sunnudagskvöldið og gefa
honum kaffisopa hérna í eldhúsinu.
Efemía er alltaf svo móðurleg
við stúlkurnar sínar.
Skömmu síðar var Jana komin
með splunkunýjan trúlofunarhring
á hægri hendi, og var nú heldur
betur völlur á henni.
Gamla fröken Maitland, vinkona
okkar, var eitthvað að fetta fingur
út í, að vinnukonur skyldu ganga
með svona dýrindis steinhringa, en
konan min eyddi því, og Jana hélt
áfram að spóka sig með hringinn.
Mér virtist unnusti Jönu vera
mjög efnilegur, ungur maður.
— Vilhjálmur bragðar hvorki vín
né tóbak, sagði Jana einn daginn,
þegar hún var að tína saman tómar
bjórflöskur. — Þetta er svoddan
sóðaskapur af tóbakinu, svo að
maður tali nú ekki um peninga-
eyðsluna. Og svo tóbakssvælanl
Ojbara! En sumir geta víst ekki án
þess verið.
Jönu renndi allt í einu grun í, að
hún mundi höggva nokkuð nærri
konu minni með þessu tali. Henni
var nefnilega ekkert um reyking-
arnar í mér gefið.
— Ég þykist vita, að húsbóndan-
um hérna líði aldrei eins vel og
þegar hann er búinn að kveikja í
pípunni sinni. En það er nú annað
með svoleiðis menn.
Vilhjálmur var fyrst fremur illa
til fara. Hann var í gömlum, snjáð-
um fötum, sem hann var löngu vax-
inn upp úr. Hann hafði vatnsblá
augu og gekk með regnhlíf, sem
hann skildi aldrei við sig.
Allt frá því fyrsta gazt Efemíu
illa að honum.
— Hann fer oft í kirkju, sagði
Jana, — og það má heita, að kirkj-
an sé honum faðir.
— Sé hvað? hváði konan mín.
— Sé eíns og faðir, sagði Jana.
— Hr. Maynard er í Plymouth-
bræðrasöfnuðinum, og Vilhjálmi
finnst skynsamlegra að vera þar
einnig. Hr. Maynard talar oft vin-
samlega við hann, þegar þeir hafa
tíma. Þeir etala bæði um það að
nota vel alla spotta og láta þá ekki
fara til ónýtis, og svo um sálarheill-
ina. Maynard tekur mikið mark á
Vilhjálmi og finnst hann vera svo
nákvæmur, bæði með að passa
spottana, og svo það andlega.
Skömmu síðar heyrðum við, að
yfirdyravörðurinn hjá Maynard væri
farinn, og að Vilhjálmur væri orð-
inn yfirdyravörður með 25 skild-
inga laun á viku.
— Hann hefur miklu betri kjör
en maðurinn, sem ekur flutninga-
vagninum, sagði Jana, — og þó er
hann goftur og á þrjú börn.
Og í hreykni sinni hét hún því að
láta Vilhjálm sjá um, að við fengj-
um óvenju fljóta og góða afgreiðslu,
ef við verzluðum við Maynard.
Eftir þessa upphefð jókst vel-
gengni Vilhjálms dag frá degi.
Einn daginn heyrðum við, að Mayn-
ard hefði gefið Vilhjálmi bók.
— „Brostu bara" heitir hún, sagði
Jana. — En það er samt ekkert grín.
Hún segir manni, hvernig maður á
að komast áfram [ lífinu, og sumt
sem Vilhjálmur las fyrir mig var
ákaflega fallegt.
Efemía sagði mér hlæjandi frá
þessu, en svo bætti hún við alvar-
leg í bragði:
— Heyrðu, góðil Jana sagði mér
dálítið, sem ég kann ekki við. Hún
var búin að þegja dálitla stund, en
sagði síðan allt í einu: Vilhjálmur
tekur niður fyrir sig, þegar hann
giftist mér.
— Ég sé ekkert athugavert við,
þó að þið giftist, sagði ég. En sið-
ar rann smátt og smátt upp fyrir
mér Ijós....
Eitt sunnudagskvöld, þegar ég
sat við skrifborðið mitt — ég hef
liklega verið að lesa góða bók —
fór einhver fyrir gluggann. Ég
heyrði undrunaróp á bak við mig
og sá, að Efemía stóð með galopin
augun og sem steini lostin af undr-
un.
— Georg, hvíslaði hún, og það
var bæði undrun og ótti f röddinni.
— Sástu nokkuð?
Og svo sögðum við bæði sam-
tímis, hægt og hátíðlega:
— Silkihattur, hvítir hanzkar, ný
regnhlífl
— Það er kannski ímyndun, elsk-
an mín, sagði Efemía, en mér sýnd-
N
Brezki rithöfundurinn Herbert
George Wells var fæddur 21.
september 1866. Hann var af
lægri-miðstéttarfólki kominn;
faðir hans var smákaupmaður,
en móðir hans þjónustustúlka
hjá aðalsfrú. Strax , æsku las
hann allt sem hann náði í og
hlaut námsstyrki, sem gerðu
honum kleift að stunda nám
við Lundúnaháskóla. Hann tók
þaðan próf í vísindum með
mjög hárri einkunn og góðum
vitnisburði. Hann kenndi líf-
fræði um skeið, en gerðist síð-
an blaðamaður.
Fyrsta bók hans kom út 1895.
Hann skrifaði vísindalegar
skáldsögur og eru einna fræg-
astar þeirra The Time Machine
(Timavélin), In the Days of the
Comet og The War of the
Worlds. Hin síðastnefnda varð
heimsfræg, er hún var leikin í
útvarp í Bandaríkjunum undir
stjóm Orson Welles. Það var í
október 1938 og þúsundlr á-
heyrenda urðu. skelfingu lostn-
ir og héldu, að menn frá Marz
hefðu gert innrás inn í landlð.
Wells hefur einnig samið
fjölmargar skáldsögur, sem
fjalla um þjóðfélagsvandamál
og höfðu mikil áhrif á sfnum
tima. En ef til vlll er bezta
verk hans Outline of History,
þar sem hann stefnir allri
mannkynssögunni fyrir dóm-
stól. Þessi bók hefur verið
kvikmynduð og var myndin
sýnd hér í sjónvarpinu ekki
alls fyrir löngu, undir nafninu
Mannsandinn-
H. G. Wells lézf J3, ágúst
1946.
V__________________________________/