Vörður - 11.07.1923, Side 1

I.
ár.
Reykjavík 1 1. júlí 1923.
8
blað.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦<=
♦♦♦♦♦
♦♦♦♦
♦♦♦
♦♦
♦
♦ *
♦
♦
►♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦♦♦♦♦
♦♦♦
Kaupmenn
♦
♦
♦
♦
og Kaupfjelög.
Vjer höfum fengið aðalumboð fyrir sápu-
verksmiðjuna Spörck & Co. A/S. í Þrándhsimi sem
er sú elsta og stærsta í Noregi í sinni grein.
Verksmiðjan framleiðir margar tegundir af
afbragðs góðri Blautsápu, Stangasápu, Handsápu og
Pvottadufti, ennfr. Blæsóda og Krystalsóda.
Petta firma býr einnig til hina viðurkendu
13 sápu, er allir er reynt hafa, hæla.
Vörurnar mæla með sjer sjálfar. — Leitið
upplýsinga og sendið pantanir til verslun Ólafs
Ámundasonar, Reykjavik, eða aðalumboðsmanns
fyrir Island.
L
♦♦♦♦
♦♦♦♦♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Bjarni Ólafsson & Co.
Akranesi.
♦
♦
♦
♦
♦♦♦♦
♦♦♦♦♦
>♦♦♦♦♦♦♦♦♦
til Tr. ritstj. Pórhallssonar.
Það má víst ekki minna vera,
en að jeg kvitti fyrir móttöku
binna persónulegu skeyta, sem
þjer, hr. ritstj. sendið mjer i
síðasta tölublaði blaðs yðar. Pjer
hafið fundið ástæðu til, útaf
yfirlýsingu þeírri frá Auðkúlu-
prestum, sem birt hefir verið í
tveim blöðum, að taka í sama
strenginn og þeir og gefa mjer
heiðarleikavottorð. Fyrir þetta
bæri injer líklega að vera yður
þakklátur, þó að jeg reyndar
viðurkenni, að jeg á heldur erf-
itt með það og ástæðurnar eru
einkum þær, að jeg bæði finn
það á blaði yðar, að það met-
ur slík vottorð lítils og að jeg
hefi orðið þess var undanfar-
andi, að það er ekki það besta
úr forðabúri yðar, sem þjer ætlið
mjer. Hins vegar verð jeg að
viðurkenna, að jeg er svo gam-
aldags, og svo »langt á eftir
Tímanum«« að jeg virði ekki
að vettugi heiðarleikavottorð
góðra manna. Jeg lít sem svo á,
að heiðarleiki sje eitt af því allra
fyrsta, sem heimta verður af
hvaða manni sem er, í hvaða
stöðu sem er. Annars vil jeg
benda á það, að þjer gangið
lengra í blaði yðar en að gefa
mjer þetta heiðarleikavottorð.
Pjer segið að þjer álítið mig vel
fallinn til að vera sýslumann og
skrifstofustjóra. F*jer gangið því
lengra um vottorðsgjafir en áður-
nefndir merkisprestar. Jeg ætti
þvi sjálfsagt að vera yður þakk-
látari en þeim og þó er jeg það
ekki Jeg befi sem sje nokkuð
ákveðna hugmynd um, að yfir-
lýsing þessara presta sje af betri
hug gefin en yðar yfirlýsingar.
Auk þess hefi jeg altaf heyrt, að
til þess að geta dæmt um eitt-
hvert mál, þurfi dómarinn að
þekkja það, en jeg veit, að þjer
þekkiö hvorki störf sýslumanna
nje skrifstofustjóra til neinnar
blítar og því siður hvernig jeg
hefi leyst þau störf af hendi.
Dómur yðar um þetta er þvi
marklaus og sýnilega til þess
eins gerður að klóra yfir fyrri
árásir yðar, er þjer sáuð, að þjer
voruð komnir í ófærur og er
svo að sjá sem yfirlýsing prest-
anna hafi opnað augu yðar fyr-
ir því.
Það skal jeg taka fram, að
jegskil yfirlýsingprestanna þann-
ig, að hún sje eins mikið eða
öllu fremur stíluð til »Tímans«
en min. Jeg skil hana sem að-
vörun samviskusamra manna
til yðar, um að berjast heiðar-
lega. Það er þvf ofur skiljanlegt,
að yður sje illa við þessa yfir-
lýsingu. Og jeg get fullvissað
yður um. að það er fjöldi manna
viðsvegar um land, sem finnur
hvernig bardagaaðferð yðar er
og dæmir hana að maklegleik-
um. Fað er auðfundið á skrif-
um yðar, að þjer hafið skilið
umrædda yfirlýsingu á þann
hátt, sem hjer er sagt, því að
ella munduð þjer ekki hafa rokið
upp til handa og fóta til þess að
hæla mjer fyrir heiðarleika og
góða framkvæmd þeirra em-
bættisstarfa.sem jeg hefi unnið, að
undanskildum ráðherrastörfum
og auðvitað þingmenskunni. Fað
hefði líka verið altof mikið að
taka alt aftur í einu. Þjer segist
aldrei hafa dróttað að mjer
neinu óheiðarlegu. hjer hafið þó
sagt, að jeg hafi gefið þinginu
ranga skýrslu og aö jeg hafi
gert það í ákveðnum pólitískum
tilgangi. Þetta kallið þjer ekki
óheiðarlegt, en fyrst svo er, er
ekki til neins fyrir okkur að deila
um það. Okkar skilningur á
þessu er svo mismunandi. En
jeg skil það, að þjer viljið nú
hafa sem lægst um þessar ásak-
anir, eftir að jeg hefi hrakið
þær svo eftirminnanlega, að þjer
treystist eigi að svara.
Dóm yðar urn þingmensku
mína og ráðherrastarf fjölyrði
jeg ekki um, því að jeg hefi ný-
lega skrifað um það hjer í blað-
inu og þjer engu svarað. Jeg
vil aðeins minna yður á það, að
ekki einn einasti af Framsókn-
armönnum tók undir árás yðar
á fjármálastjórn mina, í þinginu
í vetur, aö Jónasi frá Hriflu ein-
um undanskildum og þykist jeg
því ekki þurfa frekari vitna við
að svo komnu. Mun almenning-
ur þessa lands sjá af þessu, að
þjer takið yður dómaravald um
fleira en þjer getið um dæmt af
þekkingu.
Hinum stöðugu brigslum yðar
í minn garð um valdagirni er
ekki heldur áslæða til að svara,
þvi að þjer vitið vel, að jeg
átti kost á að halda áfram ráð-
herrastarfi er siðustu stjórnar-
skifti urðu, en að jeg kærði
mig eigi um það. Jeg bendi þvi
aðeins á þetta til að sýna bar-
dagaaðferðina.
Þjer segið í blaði yðar, að jeg
hafi sótt eftir »siðferðisvoltorði«
og »sótt um leyfi til að flagga
með því« og hjer eigið þjer við
yfirlýsingu Auðkúluprestanna.
Fetta segið þjer, þótt þjer vitiö,
að þann dag sem yfirlýsingin^
er gefin, var jeg norður í Skaga-
firði og þótt yfirlýsingin sje gerð
útaf árásum á mig í þvi blaði
»Tímans,« sem út kom 23. júní
þ. á. Þetta blað gat jeg ekki
hafa sjeð hinn 27. júní, er yfir-
lýsingin var gefin út, því að þá
daga sem á milli voru var jeg
á ferð í Húnavatns- og Skaga-
fjarðarsýslum. Af þessu er auð-
sætt, að jeg gat ekki hafa beðið
um þetta vottorð eða yfirlýsingu.
Af þessu sjest, að þjer skýrið
rangt frá um þelta. Jeg get ekki
sagt um það, hvort þjer álítið,
að jeg hafi beðið prestana um
þessa yfirlýsingu, en jeg veit
með sjálfum mjer, að jeg hefi
aldrei gert það og hið sama vita
höfundar yfirlýsingarinnar. Jeg
hafði ekki minstu hugmynd
um yfirlýsinguna fyr en jeg las
hana í »Vísi« og jeg vissi ekk-
ert um, að hún yrði tekin f
»Vörð« fyr en jeg sá hana þar.
Gagnvart mjer og höf. yfirlýs-
ingarinnar hefir »Timinn« unn-
ið það eitt, að hann gerir sig
beran um að halda því fram,
sem hann getur ekki vitað hvort
satt er eða ósalt. Hann hirðir
ekki um, lætur kylfu ráða kasli
um, hvort hann segi satt frá
eða ekki. Slík blaðamenska dæm-
ir sig sjálf.
Jeg hefi orðið svo fjölorður
um yfirlýsingu þessa til þess
að sýna bardagaaðferð yðar,
en alls ekki af því að mjer sje
illa við yfirlýsinguna. Þvert á
móti met jeg mikils slíkar yfir-
lýsingar góðra manna, sem finna
sig knúða til að gefa þær af
eigin hvötum. Hitt mun rjett,
að yöur sje lílið um slík liltæki
gefið og skil jeg það vel.
Ráð yðar um að hafa yfir-
lýsinguna í vasanum í kosninga-
bardaganum i Skagafirði er sjálf-
sagt að þakka, en jeg hefi held-
ur hugsað mjer að hafa með-
ferðis nokkur blöð af »Tíman-
um,« því að hann hefir hingað
til reynst mjer drjúgur málsvari
norður þar.
Um enska lánið og gengis-
hækkunina vil jeg aðeins leiða
athygli að því, að spádóma mína
um gengið getið þjer ekki hrak-
ið með öðru en því að ganga
út frá, að gengið fari eigi á 30
árunum næstu niður úr því,
sem það var 1921, þótt allir
voni, aö það komist í fult lag
á 5—10 árum. Pjer eruð altaf
að hamra á því, hversu alt verði
gott hjer á landi þegar þjer og
Jónas hafið meiri hluta á þingi,
en gengið er þó sjáanlega ekki
tilætlunin að laga eflir þessari
kenningu að dæma.
Reykjavik, 9. júlí 1923.
Magnús Guðmundsson.
II Ijómleikar.
Pau Dóra og Haraldur Sigurðs-
son hafa nú endurtekið hinn
fyrsta hljómleik sinn og haldið
nýjan hljómleik 3ja þ- m. með
breyttri söngskrá,
Eins og undanfarið ljek Har-
aldur ýms sigild verk eftir á-
gæja höfunda, Fr. Chopin, César
Franck o. fl., og var því öllu
tekið með hjartanlegum fögnuði.
Frúin söng nú alltnörg lög á
þýsku og dönsku og 3 íslensk:
Gígjan og Ein sit jeg úti á steini
eftir Sigf. Einarsson og Sólskríkj-
an eftij Jón Laxdal. Alt var
þetta sungið af mestu snild og
framburður íslenskunnar var
aðdáanlega góður, eígi að eins
með hliðsjón af því, að söug-
mærin er útlend kona, heldur I
raun og veru, og á hún mikinn
heiður skilð fyrir að sýna máli
voru þann sóma.
Fyrirspurn
um
fjárveitingar,
Af því að jeg þykist vita,
að »Vörður« sje öllum þing-
hnútum kunnugur, ætla jeg að
biðja hann að gefa mjer upp-
lýsingar um það, sem hjer fer
á eftir, því að langt mun að
bíða þingtíðindanna. Er það við-
víkjandi fjárveitingum, sem þing-
maður Vestur-Skaftfellingæ(Lár-
us Helgason) gat komið fram
I Alþingi þ. á. En þótt peninga
sje golt að fá til hins eða þessa,
þá furðar þó ýmsa á, hvernig
fjeð er hjer veitt. Er þetta þann-
ig lagað, að svo virðist sem hjer
hljóti að vera um annað tveggja
eða hvortveggja að tefla, að
þingmaðurinn hafi beitt sam-
þingismenn sína blekkingum,
eða (og) að hjer hafi átt sjer
stað óforsvaranlegt gáleysi eða
jafnvel ósvifni i meðferð á al-
þjóðarfje, með »hrossakaupum«
og þvíl.
I 1. Er fyrst að nefua fjárstyrk
til sjúkrahúss og læknisbústað-
ar í Siðuhjeraði, I fjáraukalögum
fyrir 1923, — þriðjungur kostn-
aðar, alt að kr. 10000,00 (tíu
þús. kr.). í þessu læknishjeraði
var við síöustu áramót um 960
manns, að því er talið er. Til
Sjúkraskýlisbyggingar var búið
að safna þar að sögn fje (sam-
skotum), er skiftir mörgum þús-
undum króna, Heyrst hefir, að
sýslusjóður hafi veilt til þessa
1000 kr. Læknisbústaður er þar
að Breiðabólsstað. Sú jörð er
rikiseign. íbúðarhús er þar stórt
úr timbri (járnvarið) og átti
sýslufjelagið það, en seldi það i
fyrra hreppum læknishjeraðs-
ins fyrir þriðjung verðs, rúm
3000 kr„ eftir því, sem oddviti
sýslunefndarinnar hefir skýrt frá
á sýslufundi. í vetur var svo á-
kvarðað að reisa þar sjúkra-
skýli« — skúrbyggingu við lækn-
ishúsið, fullnægjanlega stórt
handa þessu litla hjeraði, um
leið og dubba skyldi upp ibúð-
arhúsið. Var gerð um það á-
ætlun, allrííleg er fullyrt og átti
alt að kosta (sjúkraskýlisbygg-
ing og full viðgerð á húsinu),
eftir því, sem áheyrendur á
sýslufundi hjer I sýslunni, i vor
heyrðu sýslunefndarmann af
Siðu skýra frá, kr. 10000,00—
12000,00, eða alls ekki yfir 12
þús. kr. og var þess jafnframt
gelið af sama manni, að land-
læknir og stjórnarráð hefði tall-
ist á þetta. Áður hafði heyrst,
að áætlunin væri eitthvað yfir
8000 kr.
En svo kom til þingsins kasta.
Eftir einhverjar mismunandi til-
lögur, sem sagt er að þingmað.