Vörður - 13.02.1926, Síða 4

v U rt u u rs
%
áti, áldrei boriö á skjögri í
lömbum mínura.
19. Gefið pjer sauðfje og hrossum
inni eða úli ?
Inn í garöann eins og hey.
20. Parf grindur undir fje, sem gef-
inn er súrpari ?
Jeg reyndi fyrst aö gefa þarann
í grindarlausum húsum, en sá
mjer það ekki fært áfram, því
fjeö vildi skitna og loftið stækna,
en það er ef til vill ekki vel að
marka, því jeg gef alt af sölt
bein úr fiski með þaranum,
eins og áður er sagt (þó af-
vötnuð).
Svo get jeg bætt þessu við:
Þari, sem er meiri partur þöngl-
ar, er óhæfur til súrsunar, sömu-
leiðis smásaxaður þari. Smágerðir
þönglar notast vel en stórvaxnir
ekki, þeim kasta jeg.
Það er mikill kostur við þarann,
hvað hann geymist vel upptekinn.
Hefi geymf hann í ílátum í fjárhús-
inu vikum saman litið skemdan.
Lika hefir þari orðið eftir í gryfju
yfir sumarið til næsta vetrar ó-
skemdur, nema dálítil skán ofan á.
Enn fremur get jeg þess, að mjer
hefir reynst hann vel i undirburð,
nýtekinn úr gryfjunni.
Svo dettur mjer ekki fleira í hug
sem bæta skyldi við, nema að óska
þess, að þjer vilduð gera hvað i
yðar valdi stendur til að útbreiða
notkun súrþara, því þar liggur flsk-
ur falinn undir steini.
Jón bóndi Fjalldal á Melgraseyri
við ísafjarðardjúp hefir notað þara
til fóðurs handa kúm í 10 ár og
gefist vel. Hann tekur þarann úr
fjörunni, skolar hann í vatni, og
gefur hann síðan. í fyrstu stráir
hann litlu einu af rúgmjöli á hann,
á meðan kýrnar eru að venjast við
að jeta. Hann hefir gefið kúnni
30—40 pd. af þara á dag, álítur það
jafngilda 6—7 pd. af töðu. Kýrnar
hafa mjólkaö vel. Bestu þarateg-
undir álítur Jón söl og mariukjarna,
hinar stórvaxnari tegundir (hesta-
og beitisþara) má einnig nota.
í kringum strendur landsins vex
afar mikið af sæþörungum. í þeim
eru fólgin fóðurefni, áburðarefni,
læknislyf (joð) o. fl. Haföldurnar
hafa skolað þararöstunum upp að
ströndum landsins öld eftir öld.
Lítið af því höfum vjer hagnýtt
oss (sauðfje helst notað nokkuð).
Nú er tími til kominn að athuga
hvert verðmæti felst í sæþörungum.
Að þvi vill Búnaðarfjelag íslands
vinna. Það hefir falið ráðunaut sin-
um, Theodóri Arnbjörnssyni, að
safna upplýsingum um eitt og ann-
að, er að þessu lýtur, og að undir-
búa nánari tilraunir síðar.
Fróðleg ritgerð um sæþörunga,
eftir dr. Helga Jónsson, birtist í 1.
hefti Búnaðarritsins 1918.
S. S.
Meðalannara
orða -.
Fallegt nafn.
Vlsir skýrir frá því að síð-
astliðinn sunnudag hafi verið
fundur haldinn hjer í bænum
eftir boði alþingismannanna
Benedikts Sveinssonar, Jakobs
Möllers og Sigurðar Eggerz og
þar ákveðið að stofna fjelag
frjálslyndra manna í Reykjavík.
Fundinn hafi sótt um 70 manns.
Segir blaðið að i ráði sje að
stofna frjálslyndan flokk um
land alt.
Um nauðsyn þessa flokks
hljóta að verða skiftar skoðanir.
Pað er alviðurkent að hvergi
gæti meira allra meginókosta
þingræðisins, en í löndum þar
sem flokkar eru margir og eng-
inn einstakur þeirra fær neinu
ráðið stundinni lengur nema
með eilífum hrossakaupum og
tilslökunum. HvergF'erU'líitjórn-
arskifti og stjórnarvöbáwé6i*.lið-
ari en í flokkamörgöffidlöndum,
hvergi verður oftar að*|*rfpa til
þess óyndisúrræðis að fjarskyld-
ir flokki leggi í bili inn á ein-
hvern hlykkjóttan meðalveg, —
uns samlyndið fer aftur út um
þúfur og hvorir halda sina leið
í nýjum fjelagsskap. Af öllu
þessu leiðir hringl, stefnuleysi,
athafnaleysi og hverskonar
stjórnarfarsspilling.
Hamingjan forði okkur frá
mörgum, litlum, afllausum
flokkum. Eins og nú er háttað
eru frjálslyndir menn innan
allra flokka — og vjer viljum
skjóta því til ihugunar þeirra
manna, sem frjálslyndi unna,
hvort ekki sje heillavænlegra
að þeir skipi sjer undir merki
þess flokks, sem þeir helst geta
aðhylst og reyni að efla frjáls-
lyndið innan hans — í stað
þess að mynda nýjan flokk.
Svo sem kunnugt er, er frjáls-
lyndi flokkurinn í Englandi að
deyja út, en frjálslyndir, gáfað-
ir og stórhuga menn fara með
völdin i íhaldsflokknum. Það er
nefnilega ekkert því til fyrir-
stöðu að íhaldsflokkur geti verið
frjálslyndur.
Sennilegt er að eitlhvað af
ungum mönnum gangist fyrir
nafni hins nýja flokks — það
lætur vel í eyrum að heita
frjálslyndur. þó hafa margir
hinna gáfuðustu og frjálslynd-
ustu yngri manna litið svo á,
að verksvið þeirra væri innan
íhaldsflokksins — að hlutverk
Jrjálslyndra manna hljóti að
verða það, að efla frjálslyndið
innan hins starjhœjasta og best
skipaða flokks á landinu, hins
eina af flokkunum, sem ekki
er stjettaflokkur.
í*að er nefnilega fullkomin
ósvífni, að Vísir skuli jeta það
eftir Tímanum og Alþtjðublað-
inu, í grein sem er rituð af
kaldlyndri, ófrjórri illkvitni, að
íhaldsflokkurinn sje stjettar-
flokkur, sem hafi »það höfuð-
markmið, að hlynna að efnuð-
ustu mönnum þjóðfjelagsins«.
Tíminn og Alþyðublaðið hafa
borið þetta á íhaldsflokkinn —
og Visir veit með hvaða rökum:
íhaldið lagði niður einkasölurn-
ar, andstæðingarnir fengust ekki
til þess að sjá annað í þessum
ráðstöfunum en velgerðir við
kaupmenn.
Vísir var sammála íhalds-
flokknum í þessum málum. En
nú þegar blaðið er að boða
stofnun frjálslynds flokks, og
getur ekkert um það sagt, hvað
þessi nýi flokkur vilji, þá er
gripið til þess að níða íhalds-
flokkinn fyrir stefnu, sem blaðið
hefir áður talið sig fylgjandi.
Af því að blaðið veit engin
önnur einkenni á þessum nýja
flokki en þau, að hann á að
»bera heill alþjóðar fyrir brjósti«
og ekki að vera stjettarflokkur
— þá eru fengin að láni þau
ósannyndi frá tveim ómerkileg-
ustu blöðum landsins, að íhalds-
flokkurinn sje stjettarflokkur.
Hvernig má það vera að fjöl-
mennasti flokkur landsins sje
flokkur fámepnustu stjettarinnar
— hinna »efnuðustu manna
þjóðfjelagsins«?
það má sanna meðótaldæm-
um að íhaldsflokkurinn verð-
skuldar hvorki að vera nefnd-
ur »rammasta ihald« nje efna-
mannaflokkur, svo sem ,Vísir
gerir. í einu af stjórnarfrv. nýju
er.t. d. farið fram á að heima-
vistum sje komið á fót við
mentaskólann fyrir ekki færri
en 50 nemendur. »Skulu þeir
njóta þar ókeypis húsnæðis,
ljóss og hita. Forgangsi jett tii
heimavistar hafa þeir nemend-
ur að ööru jöfnu. sem búa ut-
Reykiavíkur«. Lagaákvæði þetta
er í samræmi við tiliögu þriggja
íhaldsþingmanna á síðast þingi,
Björns Líndals, Jóns Sigursson-
ar og Pórarins Jónssonar.
Kannast nokkur við hinn
ramma íhaldsanda efnamanna-
flokksins í þessari og þvílíkum
tillögum ?
Sá sem kallar íhaldsftokkinn
stjettarftokk, hann talar gegn
betri vitund.
Forustugrein.
5. þ. m. hirti Morgunblaðið nokkra
kafla úr ritgerð eftir stórmerkan
franskan rithöfund um »sjúkdóma
þingstjórnanna«. Pýðingin var eftir
Guðm. Hannesson prófessor, en
hvorki hann sjálfur nje blaðið bættu
neinum hugieiðingum við orð hins
franska rithöfundar.
Þetta varð til þess, að Alpýðu-
blaðið flutti daginn eftir eina af
þessum viðbjóðslega vitlausu og
skrílslegu forustugreinum sinum,
sem er blettur á skildi íslenskra
jafnaðarmanna. t
Blaðið segir að íhaldið hafi »feng-
ið« G. H. til þess að þýða þessa
grein — og til hvers? Hjer er skýr-
ingin:
»Alþingi kemur saman í dag. Ætli
meiri hluti þingmanna sje svo blind-
ur, að hann sjái ekki, hvað Ihalds-
liðið, sem stjórnar »Morgunblaðinu«,
ætlar sjer með þessu? Núerbyrjað
að reyna að koma fólkinu í skilning
um, að ef þingmennirnir sjeu ekki
nógu auðsveipir við íhaldsstjórnina
og þá, sem stjórna henni, þá eigi
að leggja þingið niður, gera Jón
Porláksson eða Ólaf Thórs að ís-
lenskum Mussolini og stjórna svo
landinu með axarskaftaliöi, sem
dansar eftir pipublæstri dökkasta
íhaldsliðsins. Skyldu þeir verða
margir, alþingismennirnir, sem gang-
ast upp við slíkar hótunarprjedik-
anir? Slikt væri óliklegt, en það
kemur bráðlega i ljós.
Almenningur mun sjálfsagt úr
þessu fara að skilja, að málstaður
íhaldsins er svo »illur og svartur«,
aö háskalegt er að veita honum
brautargengi.«
Þetta er kafli úr forustugrein í
blaði, sem ætlast til þess, að tekið
sje mark á sjer — sem talar fyrir
munn manna, sem krefjast trausts
bjá almenningi og valda í landinu!
Og nokkrum dögum siðar segir
Vísir, blað frjálslyndis og hugsjóna,
að ætla megi, að ungir menn hneig-
ist fremur að Jafnaðarmönnum en
að íhaldsflokknum. Það vantar ekki
annað á, en að Vísir bæti því við,
að slikt sje engin furða, svo mjög
sem Alpýðublaöið beri af íhalds-
blöðunum að vitsmunum, sannleiks-
ást og aölaðandi rithætti.
Kirkjuhljómleikum í Frikirkjunni
stjórnaði Páll ísólfsson á mið-
vikudag. Léku þeir Emil Thor-
oddsen á tvo flygla konzert eftir
Bach, Óskar Norðmann söng
(hann hefur eioa fegurstu rödd
hér í bæ) og 40 manna blandað
kór söng með undirleik hljóm-
sveitar tvö mikil tónverk eftir
Brahms. Söngurinn var á köflum
tilkomumikill og auðheyrilega
vandlega æfður. En fegurðar-
skortur einstakra radda var á
stundum all áberandi. Að öllu
samanlögðu var hinbesta skemt-
un að hljómleiknum. Páli ísólfs-
syni er heiður að áhuga sínum
og dugnaði.
Alþingi.
það var sett 6. þ. m. Forsetar
voru kosnir hinir sömu og í
fyrra. Jóhannes Jóhannesson
var kosinn forseti sam. þings
með 22 atkv., Klemens Jónsson
fjekk 15 atkv. og Sigurður
Eggerz ö. Halldór Sleinsson
var kosinn forseti Efri deildar
með 8 atkv., Guðm. Ólafsson
fjekk 5. Benedikt Sveinsson var
kosinn forseti Neðri deildar með
17 atkv., Klemens Jónsson fjekk
11 atkv.
Nefndarkosningar fóru svo:
Efri deild.
Fjárhagsnefnd: Björn Krist-
jánsson, Jónas Jónsson, Jóhann
Jósefsson, Gunnar Ólafsson og
Ingvar Pálmason.
Fjárveitinganefnd: Jóh. Jó-
hannesson, Einar Árnason, Ingi-
björg H. Bjarnason, Guðm. Ól-
afsson og Eggert Pálsson.
Samgöngumálanefnd: Sigurð-
ur Eggerz, Einar Árnason, Jó-
hann Jósefsson, Ágúst Helgason
og Björn Kristjánsson.
Landbúnaðarnefnd: Eggert
Pálsson, Ágúst Helgason og
Gunnar Ólafsson.
SjávaÉ útvegsnefnd: Björn Kr.,
Ingvar Pálmason og Jóh. Jós.
Mentamálanefnd: Ingibj. H.
Bjarnason, Jónas Jónsson og Jó-
hannes Jóhannesson.
Allsherjarnefnd: Jóh. Jóhann-
esson, Guðm. Ólafsson og Egg-
ert Pálsson.
Neðri deild:
Fjárhagsne.fnd: Jón A. Jóns-
son, Kl. Jónsson, Magnús Jóns-
son, Ásg. Ásgeirsson, Björn Lín-
dal, Halld. Stef. og Jak. Möller.
Fjárneitinganefnd: Pórarinn
Jónsson, Porleifur Jónsson, Jón
Sigurðsson, Tryggvi Þórhallsson,
Pétur Ottesen, Ingólfur Bjarnar-
son og Magnús Torfason.
Samgöngumálanefnd: Hákon
Kristófersson, Kl. Jónsson, Jón
Auðunn Jónsson, Sveinn Ólafs-
son og Jón Kjartansson.
Landbúnaðarnefnd: ÁrniJóns-
son, Jörundur Brynjólfss., Há-
kon Kristófersson, Halldór Stef-
ánsson og Jón Sigurðsson.
Sjávarútvegsnefnd: Ól. Thors,
(form.) Sveinn Ólafsson, Sigurj.
Jónss., Jón Baldvinss. og Björn
Líndal.
Stjórnarfrumvorpiu
eru 16 að tölu:
Frv. til fjárlaga 1927.
Frv. til fjáraukalaga 1924.
Frv. um samþykt á lands-
reikningum 1924.
Frv. um útsvör.
Frv. um kosningar í málefn-
um sveita og kaupstaða.
Frv. um lærða skólann í
Reykjavík.
Frv. um viðauka við lög um
áveitu á Fióann,
Frv. um löggilta endurskoð-
endur.
Frv. um fræðslu barna.
Frv. um skipsströnd og vog-
rek.
Frv. um kynbætur hesta.
Frv. um bryggjugerð í Borg-
arnesi.
Frv. um raforkuvirki.
Frv. um veitingasölu, gistihús-
hald o. fl.
Frv. um happdrætti og hlu*a-
veltur.
4. tbl. I. árg. Varðar ósk-
ast keypt á afgreiðslu biaðsins.
Frv. um heimild fyrir ríkis-
stjórnina lil að ganga inn í við-
bótarsamninga við myntsamn-
"ing Norðurlanda.
Þá flytur stjórnin og tillögu
um samþykt símasamningsins.
Uían úr heírnL
Ungverjaland.Símað er að þing-
netndin sem rannsakar seðlaföls-
unarmálið hafi sannað aðBeth-
len forsætisráðherra hafi vitað>
um seðlafölsunina, en þagað j'fir
henni og ekkert gert lil þess a»
stöðva tiltækið. Audstæðingar
hans krefjast þess að hann leggi:
niður völd, en hann þverneitaiv
Fyrir nokkrum dögum kom
fölsunarmálið á dagskrá í þing-
inu. Æsingar voru hóflausar,
þingmenn hentu blekbyttum,
borðum og stólum hver í annán
og margir særðust.
Mussolini og Stresemann. Á
mánudasinn héltMussoliniþrum-
andi ræðu í þinginu um félags-
skapi í Suður-Þýskalandi og
Austurríki, er starfa að því að
útiloka ítalskar vörur. Sagði
Mussolini, að taki Þýskaland
á sig ábyrgð þessara félaga
og styðji ibúana i Suður-Tyrot
í baráttu þeirra gegn Fascism-
anum, muni ítalir gera nauð—
synlegar ráðstafanir í Brenner-
skarði og færa siðan landamæiin
heldur norður á bóginn en hitt.
Daginn eftir hélt Stresemann
miklaræðuum framkomu Musso-
lini gagnvart þýskum íbúum í
Suður-Tyrol. Las hann upp
yfirlýsingarítalskrastjórnarvalda,
þar sem því er lofað að láta
íbúana óáreitta og lofa þeim að
halda siðum sinum. Stresemann
benti á, að Mussolini hefði brolið
öll þessi loforð og hótun Musso-
lini um að flytja Iandamærin
lengra norður á bóginn væri í
rauninni ógnun um styrjöld á
hendur Austurríki og Þýskalandi.
Mussolini svaraði Stresemann
aftur af mesla hroka. Kvaðst
hann mundi standa við alt, er
hann hafi sagt, og meira til.
Jafnt ensk blöð sem þýsk ámæla
Mussolini harðlega fyrir ræður
hans.
Traust til stjórnarinnar. Símað
er frá Raufarhöfn 11. þ. m. að
landsmálafundur þar hafi ein-
róma samþykt svohljóðandi til-
lögu: Fundurinn lýsir trausti
sínu á núverandi stjóm, sjer-
staklega fjérmálastjórninni, og
þakkar henni vel unnið starf
síðasta fjárhagstímabil.
Norsk-íslenska kappteflið. Norð-
menn hafa gefið upp sem tapað
annað taflið við íslendinga.
Telfdu það af okkur hálfu þeir
Brynjólfur Stefánsson stud.
polyt., Guðmundur Bergsson
póstafgr.maður og Sigurður
Jónsson ölgerðarmaður. Hvern-
ig fer á hinu taflborðinu er enn
óvíst.
Ritstjórarnir Gunnl. Tryggvi
Jónsson frá Akureyri og Sig-
urður Krisijánsson frá safirði
eru staddir hjer í bænum. Meö
S. K. er frú hans, sem komin
er hingað sjer til lækninga.
Próf. Bjarni Jósefsson frá
Melum hefir lokið efnafræðis-
prófi á fjöllistaskólanum í Khöfn.
Bolli Thoroddsen (sonur Skúla
heitins) hefir lokið verkfræði-
pr’ófi með hárri I. einkunn á
sama skóla.
Leiðrjettiag'w í greininni Kaup-
fjelag Kaupmannahafnarbúa í síð-
asta tbl. heíir misprentast: Fjelagið
hefir 21 sölubúö, en á að vera 101
sölubúð.__________________________
- ’
Prentsmiðjan Gutenberg.