Vörður - 17.07.1926, Blaðsíða 1

Rifsíjóri og ábyrg3»
armaður
Kristján AlbertsoiX
Túngötu 18.
Afgreiðsíu- og ínn
. heimtumaSur
Ásgeir Magnússott,
kennari.
HJtt^ef amdi : MEiöstf ói*n íhaidefiokJksiiiB.
IV. ár.
JReytcJavík 17. jwlí 1036.
30. blad.
Skrifstofur Þjóðbandalagsins.
Þessa byggingu hefur Stóra-Bretland látið reisa í Genf og gefið
hana Þjóðbandalaginu. Verður hún aðsetur allra þeirra skrifstofa,
er vinna að alþjóðlegum efnum undir stjórn bandalagsins. Eins og
á myndinni sjest er byggingin mikil og ásjáleg, en hið innra er hún
sögð fögur og mjög vandað til húsgagna og alls útbúnaðar.
Fjármál Frakka.
Fjárhagur franska ríkisins
hefur farið síversnandi ár frá ári
eftir ófriðarlok, skuldir aukist
og frankinn fallið. Fram á síð-
asta ár hafa stjórnmálamennirn-
'*«...........¦........»¦¦—¦¦........-¦¦¦ i.............. .......
Stjórnarskifti hafa verið tíð, hver
fjármálaráðherrann tekið við af
öðrum og flestir farið frá eftir
skamma stund. Þingið hefur enn
ekki getað fallist á neinar þser
Caillaux.
ir veigrað sjer við að viðurkenna
hve óvænlega horfði og talið
þjóðinni trú um að þýsku skaða-
bæturnar myndu smám saman
rjetta við fjárhag Frakka. En
rannsóknir á getu Þjóðverja til
skaðabóta og samningur sá, er á
þeim var reistur, Dawes-sam-
þyktin, komu Frökkum smám
saman í skilning um að þeir
höfðu gert sjer hinar hættuleg-
Ustu tálvonir í þessum efnum og
að brýn nauðsyn var bráðra að-
gerða til þess að rjetta fjárhag-
Siðastliðið ár hefur öll frönsk
Stjórnmálabarátta snúist um
þetta ema mikla vandamál.
Robineau.
ráðstafanir, er að fullu sjá fjár-
hagnum borgið. Viðreisnartillög-
ur fjármálaráðherranna hafa
þótt of harðar aðgöngu, of mik-
il neyðarúrræði — og vandræði
hafa aukist, frankinn stöðugt
lækkað i verði.
Meðal þeirra, er reyndir hafa
verið í fjármálaráðherrasæti á
siðasta ári, er Caillaux, maður
metnaðargjarn, harðvítugur og
óvinsælL Hann þykir einn mesti
fjármálavitringur Frakka og
menn væntu kraftaverka af ráð-
snild hans og skarpsýni — en
brátt gafst þingið upp á að bíða
þeirra og honum var steypt. í
síðasta mánuði þurfti enn að
Prófessor Lessing.
Stúdentar í verkfræði-háskól-
anum í Hannover hafa undanfar-
ið hvað eftir annað krafist þess
með óeirðum og gauragangi, að
rikið viki frá einum af prófess-
orunum, Theodor Lessing, fyrir
afskifti hans af stjórnmálum. Er
hann eldheitur jafnaðarmaður,
en stúdentar flestir andvígir
jafnaðarstefnunni. Stjórnin í
Hannover hefur látið hegna þeim
er staðið hafa fyrir óeirðunum,
en það hefur síst bætt úr skák,
því nú hafa um 3000 stúdentar
hótað að hætta námi við háskól-
ann ef Lessing verði látinn halda
embætti. Hinir prófessorar há-
skólans hafa nú lagt til að Less-
ing verði vikið frá og færa það
til, að kennarastarf hans sje
ekki svo mikils virði, að vert sje
að Játa stúdentana fara til þess
að háskólinn geti orðið þess að-
njótandi áfram.
skifta um fjármálaraðherra.
Ýmsir höfðu nú verið reyndir
og ekki þótt duga. Blöðunum
kom saman um, að ef hinn næsti
fengi ekki leyst vandræðin, þá
væri vonlaust um framtíð frank-
ans, þá biðu hans sömu örlög og
þýska markið hrepti, hann
myndi stefna hröðum skrefum
að algerðu verðleysi. Briand átti
að mynda ráðuneyti, en hver af
öðrum hinna merkari stjórn-
málamanna veigraði sjer við að
taka að sjer fjármálin. Þá boð-
aði hann Caillaux á fund sinn,
og er þeir höfðu setið lengi
nætur á ráðstefnu, þá varð það
úr, að hann lofaði að gerast f jár-
málaráðherra. En hann setti m.
a. þau skilyrði fyrir þátttöku
sinni í nýrri stjórnarmyndun, að
hann rjeði valinu á nokkrum
hinna ráðherranna — og Briand
gekk að því.
Caillaux Ijet það verða sitt
fyrsta verk, að víkja frá yfir-
bankastjóra franska þjóðbank-
ans, Robineau, sem er áhrifa-
maður hinn mesti í viðskifta- og
fjármálaheiminum, ekki síst
vegna þess, að hann er skyldur
Rothschild-unum. Bar Caillaux
það á hann, að bankastjórn hans
stæði frankanum fyrir þrifum,
og kvað vonlaust að reyna að
festa gengið nema með sterkri
Byltingarnar í Portúgal.
Það er ekki nema rúmur mánuður síðan hermálaráðherran t
Portúgal, Comes Costa, gerði uppreisn gegn forsætisráðherranum,
stefndi byltingarliði til höfuðstaðarins, rak hina ráðherrana frá og
tók sjer alræðisvald í landinu. En nú í vikunni herma símfregnir
að einn af ráðherrum Costa, er hann nýlega hafði rekið frá, Carmona
hershöfðingi, hafi steypt alræðisstjórninni og myndað ráðuneyti
með stuðningi hersins. Hefur Costa nú verið gerður landrækur og
fluttur til Azoreyjanna.
Myndin er af upprisnarsveitum Costa á leið yfir Frelsissviðið í
Lissabon.
stoð Banque de France. Vakti
frávikning þessi hina mestu
furðu, og þótti sýna að Caillaux
ætlaði ekki að láta neinum hald-
ast uppi að veita fyrirætlunum
hans mótspyrnu.
Enn hefur Caillaux ekki gert
nákvæma grein fyrir því í þing-
inu, hvað hann ætlaðist fyrir til
þess að rjetta við fjárhaginn. Þó
hefur hann tjáð sig samþykan
í höfuðatriðum tillögum sjer-
fræðinganefndar, er fyrir
skemstu hefur haft fjárhaginn
til rannsóknar, enda áttu sæti i
henni ýmsir af nánustu vinum
hans og samherjum. Til þess að
ekki verði tekjuhalli á þessu ári
þarf nú á síðari helmingi þess
að auka tekjurnar um 3 mill-
jarða franka, en næsta ár þarf
að sjá fyrir tekjuauka sem nemi
5 milljörðum. Báðar upphæðir
eru miðaðar við að frankinn ekki
falli frá því sem nú er. Ráð
nefndarinnar eru stórum aukinn
sparnaður í rikisbúskapnum og
nýir óbeinir skattar. Þessa stefnu
hennar aðhyllist Caillaux. En
auk þess krefst hann að aukið
verði vald stjórnarinnar til þess
að taka ákvarðanir i fjárhags-
málum án ihlutunar þingsins.
Hann fer fram á að sjer verði
veitt takmarkað einræði i fjár-
málum — og siðan á að gefa
þinginu tveggja mánaða sumar-
leyfi.
Síðustu fregnir herma að tví-
sýnt sje talið að þingið gangi
að þessu, en úr þvi verður bráð-
lega skorið.
Eitt hið örðugasta atriði sem
bíður bráðrar úrlausnar stjórn-
ar og þings i Frakklandi, er
hvort játa skuli eða hafna
skuldasamningi þeim, er Banda-
ríkin hafa boðið og tjáð vera
hinn hagkvæmasta, er Frakkar
geti vænst að fá. Samkvæmt hon-
um eiga þeir að greiða Banda-
ríkjunum stórfje árlega næstu
62 ár, hærri upphæðir en þeir
telja kleift að borga. Oaillaux
neitaði í fyrra að ganga að þess-
um samning. En neyðist hann til
þess nú? Allir eru sammála um,
að fall frankans verði ekki
stöðvað nema með hjálp Breta
og Bandaríkjanna, en hinir síð-
arnefndu neita að veita Frökk-
um veðfestingarlán, nema að
þeir fallist á samninginn um
stríðsskuldirnar.
í samningnum eru óaðgengi-
leg ákvæði, sem ekki eru í samn-
ingum þeim, er Bandaríkin hafa