Vörður - 30.12.1926, Page 2

2
V O R Ð U R
til solu.
Jörðin Mykjunes í Holtahreppi í Rangárvallasýslu, er lil
kaúps og ábúðar í næstu fardögum. — Jörðin heí’ir
greiðfær og grasgefin tún, góðar engjar, sem liggja vel
til áveitu, og góð ræktunarskilyrði að öðru leyti. — Lyst-
hafendur snúi sjer til éiganda jarðarinnar
Runólfs Halldórssonar,
Ráuðalæk.
Aöalfundur
H. i’. Eimskipafjelags Suðurlands verður lialdinn mánudaginn
21. í'ebrúar 1927 á skrifstoi’u herra hæstarjettannálaflutnings-
manns Lárusar Fjeldsted, Hafnarstræti 19, Reykjavík, og hefst
kl. 4 eftir hádegi.
Dagskrá samkv. 14. gr. í'jelagslagaima.
Reykjavík, 30. desemher 192(5.
Fjelagsst jórnin.
4-
I
Arni Jónsson
fyrrum bóndi ab Stóru Ökrum
Hann var fæddur 25. ágúst
18á0 að Hafsteinsstöðum í Skaga-
firði. Voru foreldrar hans Jón
Rjörnsson hónda í Glæsihæ, Haf-
liðasonar Jiónda á Hofdölum
Jónssonar og Þrúðar Jónsdóttir
hónda á Hafgrímsstöðum, Guð-
mundssonar i Tungukoti Rafns-
sonar. En kona Jóns í Glæsihæ
var Guðrún, systir Jóns alþing-
ismanns í Ólafsdal Bjárnasonar
a Hraunum í Fljótum og Reyni-
stað, Þorleifssonar. — Bjuggu
foreldrar Árna á Rafssteinsstöð-
um og siðan í Asi í Hjaltadal og
Saurhæ í Kolbeinsdal, en um
18(50 fluttu þau að Miðhúsum í
Blönduhlíð og bjuggu þar siðan.
Ólst Arni upp með þeim og byrj-
aði húskap á móti föður sínum
í Miðhúsuin vorið 187(5 og giftist
um það leyti Sigríði Jóhanns-
dóttur í Krossanesi í Vallhólmi,
Þorvaldssonar. Bjó Árni í Mið-
Inisum í tvö ár, en þá í Brekku-
koti í nokkur ár og kom þar upp
góðu húi, á nytja-rýru hýli. Þá
hjó hann á Minni-ökrum eitt ár,
en iók svo Stóru-Akra til áhúðar
og l)jó þar síðan. Þótti suinum
mikið í ráðist af Árna, að taka
Akra til áhúðar. Voru þá nýaf-
staðin harðindaár og margir orð-
ið fyrir skepnumissi og því óhug-
ur í mönnum lil húskapar á þeim
árum. Hafði Árni orðið fyrir
fjóni al' harðærum; sýnir það á-
ræði hans, að ráðist í að taka
stóra jörð, þá fremur skepnufár
og heldur látækur. En fyrir hag-
sýni og atorku Árna hlómguð-
ust efni hans hrátt, og átti kona
bans góðan þátt í því. Var Árni
lalinn dugnaðarhóndi í seinni tíð.
Hann var alla tíð leiguliði, sat
hann áhúðarjarðir sínar vel og
gerði töluverðar jarðahætur á
Leikhúsið.
‘Vetraræfintýri*
eftir Shakespear.
„Vetraræfintýri" Shakespears
verður ekki talið í röð freinstu
verka hans, en her þó öll hin
tignustu og glæstustu einkenni
hins mikla Breta, sem af ölliun
sjónleikjaskálduin heimsins var
skyklastur þeim málurum, sem
njóta sín þá aðeins til fulls,
þegar þeir hafa stóran myndflöt
að fylla með formum og lituin,
svipuin og hreyfing.
í hverju einasta al' verkum
Shakespears ægir saman hinu
fjarskyldasta í mannlegu eðli og
mannlegum kjörum,— í öflugum
andstæðum, í stórfeldum örlaga-
leik. Hjer mætast konungár og
umrenningar, tiginhor ir og al-
múgi, einfaldir og vitrir, glæpa-
menn og göfuglyndir — ástríð-
iun lýstur saman, viljarnir tak-
ast á, innri nauðsyn og æfin-
týrleg tilviljun ryðja farveginn,
sem elfur Iífsins streymir eftir,
máttug og breið.
Hjer á alt jafnan rjett á að
sýna svip sinn, koma til dyr-
anna eins og það er klætt — alt
sem er sannleikur, mannleiki,
seinni húskaparárum sínum,
einkum túnasljettur og girðingar.
Árni var vel greindur maður,
bókhneigður og fróður, unni
hann einkuin öllum sögufróðleik
og kunni feikn mikið af sögum,
sem hann sagði olt öðrum til
skemtunar. Hann var hæglátur
og stiltur og liinn einstakasti geð-
prýðismaður og vildi ekki vanim
sitt vita i neinu. Um eilt skeið
átli hann sæti í hreppsnefnd og
sóknarnefnd sveitar sinnar og
þólti þar, sem annarsstaðar,
koma vel í'rain. Eftir að dragferj-
an komst á Hjeraðsvötnin, hjá
Ökrum (eftir 1890), varð Árni
ferjumaður og gengdi því starfi
lcngi. Var hann á þeim árum
inörgum kunnur, því umferð var
þá mjög mikil á ferjunni, því
l'lestir l'erðamenn fóru landleið-
ina, þar eð skipaferðir voru þá
strjálar og óhagstæðar. Árni
hætti búskap vorið 1919, hafði
hann þá húið á Ökrum yfir 30 ár.
Síðustu árin hafði hann liaft fje-
lagsbú við Jón son sinn, og
dvaldi hann hjá honum á Ökrum
til vors 1922, að Jón flutti burtu
úr sveitinni. Fór þá Árni lil dótt-
ursonar síns, Magnúsar hónda á
Vögluin Gíslasonar og andaðist
þar 20. nóvemher 1925. Var bana-
mein hans lungnahólga.
Börn Árna og' Sigríðar konu
hans voru þrjú: Þrúður, kona
Gísla Björnssonar hónda á Stóru-
Ökrum og síðar á Vöglum, Jón,
hóndi á Stóru-Ökrum og svo á
Skörðugili ylra á Langholti, og
Sigríður, kona Rögnvahls Jóns-
sonar, hónda á Ytri-Kotum i
Norðurárdal. S.
Magnús Guðmundsson
ráðherra og frú hans fóru ut-
an með „Esju“ 27. þ. m. Mun ráð-
herrann í þessari ferð leggja
fyrir konung stjórnarfrv. þau, er
flutt verða á þingi í vetur.
líi'. Hjer er ekki tekið fyrir
kverkar neinum, þótt hann sje
láglyndur og klúr í orðum. Hjer
hljóma allar raddir náttúrunn-
ar, samstiltar af tónsprota hins
mikla meistara.
Þannig er lífsverk Shakespears
í senn hin auðugasta og hlóð-
ríkasta lýsing mannlegs lífs, sem
nokkurt skáld hefir skapað —
og hinn sannasti, kynhornasti
s jónleih jc/skál dskapur, sem lil
er. Því ekkert af leikskáldum
heimsins hefir sem Shakespear
kunnað að hregða hirtu yl'ir hið
leyndasta i sálum mannanna —
í loghjörtum Íeiftrum, án þess
að staldra við, án þess að draga
úr þeirri hraðfletjgi hinnar sí-
streymandi rásar viðhurðanna,
sem er aðalsmerki hins mikla
drama.
Jeg læt ógjort að rekja efni
„Vetraræfinlýrisins“, því að
enginn færi nær um fegurð og
tilþrif leiksins þótt jeg reyndi
það, í svo stuttu máli sem jeg
gæti lijer (il þess varið.
Vel sje Leikfjelagi Reykja-
víkur fyrir að hafa nú enn að
nýju ráðist á garðinn þar sem
hann er hæstur — og hoðið
krafta sína í þjónustu Shake-
spears. Auðvitað er meðferð
leikenda mjög ávant — en eng-
inn vex á því að glíma aldrei við
Hestavísur.
Síðan að dr. Guðmundur Finn-
hogason gaf út Hafrænu — sjáv-
arljóð og siglinga — liefi jeg
heyrt fjölda marga menn hafa
orð á því, ao æskilegt væri, að
safnað væri i eina heild öllu því
hesta, scm kveðið hefir verið um
hesta, reiðmenn og fleira í því
sambandi og það gei'ið út í bókar-
formi.
Nú er vitanlegt, að minslur
liluti þess kveðskapar het'ir verið
prentaður, íslendingar hafa í
margar aldir leikið þá list, að
kveða uin gæðinga sína og þó að
margt af því tagi sje týnt, mun þó
allinikið geymast enn hjá alþýðu
og l'innast, ef vel er leitað.
Jeg hci'i nú í fjórðung aldar
unnið að því að safna allskonar
alþýðuvísuin og hjarga frá glöt-
un. Hei'i jeg á þann hátt komist
yfir allmikið af hestavísum, sein
livergi eru prentaðar. En betur
má ef duga skal.
Þess vegna eru það tilmæli mín
til hagyrðinga, hestamanna og
allra annara góðra manna, sem
slíkan kveðskap eiga í fórum sín-
um, að þeir riti hann upp og
sendi mjer. Það mega vera lausa-
vísur, erfidrápur eftir hesta, rcið-
vísur, ferðavísur . yfir höfuð
alt, sem lcveðið er í einhverju
samhandi við hesta.
Gott væri að einhverjar upp-
lýsingar fylgdu um höfunda
vísnanna, svo sem fæðingarár
þeirra, eða hvenær þeir hefðu
uppi verið, og hvar, og ef kost-
ur er, dánarár þeirra, sem ekki
eru lengur ofanjarðar.
Þá mundi og ekki spilla þó að
sitthvað fylgdi mcð um gæðinga
þá, sem kveðið er um, hvenær
þeir voru uppi og hvar og hverj-
ir átlu þá.
Bregðist alþýða vcl við þessari
málaleitan minni, vænti jeg að
ekki verði þess langt að híða, að
úr safni þessu megi vinna og gefa
þrautir, sem honum eru um
megn.
Leikurinn er mannmargur,
það hefur orðið að tefla l'ram
líll reyndu og óreyiidu fólki, en
ýmsir hinna vanari leikenda
fengið hlutverk, sem vart eru
meðfæri óleiklærðra inanna. Best
tekst það sem óbrotnast er og
næst hversdagslífinu — en þeg-
ar kcmur upp í hálendi mann-
legra tilfinninga og ástríðna,
þegar óvættir grimmra örlaga
sækja að mönnum og instu líf-
taugár þeirra spennast og titra,
þegar orðfærið verður myndríkt
og þrungið af uinhrolum hinna
viltustu sálarkrafla — þá hrest-
ur víða á hæfileika og kunn-
áttu í Iciklist. Hinn innri
funi hrekkur ekki til, icikend-
urnir hafa ekki vald á að anda
inn í orðin því lií'i sem i þeim
felst. Hugsun, sem á að hæfa
hjarla þess, sem hún er töluð til,
eins og hárheittur hníl'soddur,
verður að þokuhnoðra, sem lið-
ur upp i loftið. Óvæntum hörin-
ungum eða gleðifregnum er tek-
ið með stakri geðprýði o. s. frv.
Það er auðvitað ekkert nýtt
að oí' veikt, of dauflega sje leik-
ið á leiksviði voru. En í verkum
Shakespears verður slíkt tilfinn-
anlegra miklu en í leikum ann-
ara skálda. Örvænting og fögn-
út skemtilegt úrval af hestayís-
um þjóðarinnar.
Reykjavík, 2(5. des. 1926.
Einar E. Sæmundsen.
Blöð út um land eru vinsam-
lega heðin að hirta greinarkorn
þetta.
Skriðuhlaup eyðir hæ.
Segir svo frá í skeyti lil F. B.:
Aðfaranótt annars jóladags
hljóp skriða á bæina á Steinum
undir Eyjafjöllum. Er þar tví-
hýli og hjuggu þar bændurnir
Björn Jónasson og Ólafur Si-
monarson. Síra .lakob Ó. Lúrns-
son í Holti undir Eyjafjöllum
segir svo frá i skcyli Lil eins ai'
daghlöðunum hjer i Sænum:
„Kl. 2 á aðfaranótt annars
jóladags vaknaði fólkið í Ytri-
Steinum við það að vatnsflóð
fylti hæinn. Svonefndur Steina-
lækur hafði í stórrigningu hlaup-
uð, ást og heift, ótta og reiði, —
alt er honum tamast að mála
með sterkum litum.
Annars eru tilsvörin í leikuin
Shakespears oft örðug viðfangs,
jafnvel þaulæfðum leikendum —
langdregin, flókin, ofhlaðin inn-
skotssetningum - og verður alt
]>etlíi tilfinnanlegra miklu í þýð-
ingu á máli, sem enn er óþjált
og ótamið í þjónuslu klassiskrar
leikritagerðar. Á þetta her að líta
þegar dæma skal þá erfiðleika, er
leikendur glima við í meðferð
slíks leiks sem „Vetraræfintýr-
ið“ cr.
En þegar metin er annars-
vegar öll aðstaða og starfsskil-
yrði Leikl'jelagsins, hins vegar
sá vandi, sem hundinn cr sýn-
ingu margmanns og stórfelds
leiks af óleiklærðum leikendum
— þá má hiklaust telja að með
„Vetrarælintýrinu" hafi fjelagið
sótt í hrattann og það svo, að því
sje sómi að.
Allur ytri húningur leiksins,
tjöld og sjerstaklega búningar, er
hinn fegursti og skrautlegasti
sem enn hefir sjest hjer á leik-
sviði. Það var æfintýraljómi og
suðrænt sólskin yfir öllum leilcn-
um.
K. A.
Um siðastliðin mánaðamót,
tapaðist rauðhlesóttur hestur á
6. vetur, frá Brautarholti á
Kjalarn. Mark: Blaðstýft fr.,
stig aft. v. Finnandi heðinn að
gera undirrituðuin viðvart hið
allra fyrsta.
Teódór Arn björnsson,
ráðunautur.
ið úr farvegi og stefndi á háða
bæina. Bóndinn úr Suðurhæ fór
til hesthúss með dóttur sinni.
Komust þau ekki heim lil hæjar
þar sem eftir var nætur, vegna
vatnsgangs og grjóthurðar. Þau
fundu hestana á sundi í lnisinu
og hjörguðu þeim út um þekj-
una. í upphænum var veik kona
rúmföst. Bjargaði fólkið sjer og
henni og húsmóðurinni i Suður-
hæ upp á baðstofuþekjuna og
hafðist þar lengi við. Komst það-
an með naumindum á skemmu-
þekju, þaðan eftir langa stuiul
til fjárhúss, cr hærra stóð. Ljct
þar i'yrirherast uns hirti, en leil-
aði þá nágrannahæja. Vatn og
skriða í'ylti hæina báða á Ytri-
Steinum og jafnaði aðra haðstoi'-
una við jörðu ásamt bæjardyr-
um og flestum útihúsum. Fylt-
ust hæjarslæðin og umhverfið
stórgrýti og aur, l'jós i'yltust og
stóðu kýr þar í vatni á iniðjar
síður. Bæirnir eru nú hrundnir
að mestu. Það sem eftir stendur
er á kafi í stórgrýtisurð.
4(1 menn hafa í dag verið að
moka þar til. Kálgarðar eru ger-
eyddir, tún, cngi og hagar liala
stórskemst. Hey eru að mestu
cyðilögð. Matvæli, innanstokks-
munir, sængurföt og annar i'atn-
aður sömuleiðis. Tjónið skiftir
þúsundum. Tilfinnanlegt fyrir
fátækt l'ólk. Væri þörf hjálpar
almenning's með samskotum".
Dánarfregn.
Guðrún Jónsdúiiir, kona Magu-
úsar Ólafssonar ljósmyndara,
andaðist hjer í hæ 21. þ. m.
Ferðir „Suðurlands“
inilli Reykjavíkur og Borgar-
ness janúar— apríl 1927:
Frá Reykjavík: Janúar 5., 14.,
21. Fehrúar 1., 9., 17., 24. Mars
4., 14., 22., 30. Apríl 6., 12., 20.
Skipið kemur við á Akranesi i
hverri ferð el' veður leyfir.
Prenlsmiðjan Gutenberg.