Menntamál - 01.01.1927, Blaðsíða 3

MENTAMAL
ÚTGEFANDl: ÁSGEIR ÁSGEIRSSON
III. ÁR JAN. 1927 9. BLAÐ
Kenning og framkvæmd.
Grein þessi er eftir próf. A. N. Larsen, ráÖunaut kenslumálaráðuneyt-
isins danská, í málum, gr snerta barna- og unglingaskóla. Lesendur eru
beðnir að athuga, að hugleiðingar þessar snerta eingöngu siðferðilegt
uppeld'i og gáfnaþroska, en ekki námsgreinar, þar sem þekking eða
leikni er aðalatriðið. En því er hugvekjan birt hjer, að hún er vel til
þess fallin að vekja athygli kennara á því, hversu óviðeigandi sá ofsi
og heift, sem þráfaldlega gerir vart við sig, þegar um stjórnmál og
trúmál er að ræða, er í umræðum um uppeldismál. Umræður um stefn-
ur, aðferðir og markmið uppeldisstarfseminnar eru nauðsynlegar, og
verða þó engar allsherjarsaþyktir gerðar um hina rjettu aðferð eða hið
eina takmark, þegar um gáfna- og siðferðisþroska er að ræða. Frjáls-
lyndi og víðsýni verður að' rikja í þeirri baráttu, og trúin á, að það haldi
velli, sem hæfast er.
Þegar talað er um kenningar uppelclisfræðinnar og reynsl-
una, er venjulega átt við uppeldi i þrengri merkingu þess orðs.
í þessarí grein er hvorki átt viö líkamsuppeldi nje þekkingu
og leikni, heldur uppeldi skapgeröar og hugsunarháttar. Þaö
er og alment álit, aö uppeldiö beri góöan árangur, livað sem
líður heilsufari og þekkingu, ef lyndiseinkunn, hugsunarháttur
og áhugi nær góðum þroska; í samanburði við það, er alt ann-
að aukaatriði, meðal en ekki mark.
Þegar fluttar eru nýjar kenningar á öðrum sviðum, verður
auðvitað fyrst fyrir að spyrja reynsluna um gildi þeirra. Reynsl-
an á að staðfesta kenninguna. Tímaröðin er að vísu ekki ætíð
sú, að fyrst sje kenningin flutt og síðan reynslan spurð, heldur
er oft svo, að reynslan er fyrst, og út af henni er kenningin
leidd; kenningin er ávöxtur af skynsamlegri athugun reynsl-