Menntamál - 01.01.1927, Page 6

36
MENTAMÁL
til hennar lei'öir til þess misskilnings, aö þaö, sem átt hefir
viö eitt barn, hljóti aS gefast vel viS önnur, — eSa liins, aS
])aS, sem fer vel í höndum eins kennara, hljóti og aö eiga
l)ezt viö alla aöra. Svo er ekki. Barnið og kennarinn hafa sitt
einstaklingseöli. Eðli barns og kennara er og breytilegt frá
degi til dags og ári til árs. Sjerhver aSstaöa er ný og einstæð.
Þess vegna er sjálfsuppeldiö svo örSugt. Þegar bergmáliö af
framkomu vorri vekur hjá oss óánægju, hugsum vjer oss hvern-
ig vjer eigum aS haga oss í næsta skifti. En þetta „næsta skifti“
kemur aldrei, því „næst“ er aSstaöan önnur, einhver nýr þáttur
kominn í viðbót, sem hin íyrri reynsla nær ekki til. Vjer kom-
um á hverjum degi í nýtt land. MeS öSrum orSum, að jafnvel
þó viö höfum reynsluna aö baki, og höfum Ijósa hugmynd
um orsakir manngildisins, í einhverju einstöku tilfelli, þá er
ekki víst aS sú reynsla komi aö notum.
Þegar þess er gætt, hversu sundurleitar skoSanir manna eru
um uppeldisaðferöir, og þegar hinsvegar er gert ráð fyrir aö
allir vilji læra af reynslunni, þá veröur ekki annaö sjeS, en
aö reynslan, aS svo miklu leyti, sem um reynslu má tala í þessu
sambandi, kenni mönnum sitt hvaS. M. ö. o. á þessu sviöi er
ekki um ótvíræSar staöreyndir aS ræSa. Reynslan er þannig
vaxin, aS margir geta taliö sjer trú um, aS reynslan sanni þaS,
sem þeir hafa óskaS. LeitiS og þjer munuö finna! Reynslan
brosir t. d. jafnt á móti þeirn, sem fylgir samkenslu pilta
og stúlkna, eins og hinum, sem eru henni andstæSir. Reynsla
mannanna lýsir betur þeim sjálfum en lífinu. Menn eru yfir-
leitt alt af sannfærSir til þess aS læra annað af lífinu en þaö,
sem kernur heim viS skoöanir þeirra sjálfra.
Um uppeldismálin eigum vjer yfirleitt ekki kost ótvíræSra
staöreynda. Kemur þaS m. a. fram í því, aS ýmsir kennarar
gera sig þráfaldlega seka um sömu yfirsjónirnar alla sína tíö
á sama hátt og þeir halda kostum sínum óbreyttum. Þetta er
algengast, aö kostir og gallar haldist óbreyttir hinir sömu.
Þeir nemendur, sem kennarinn hefir núna, líta á hann sömu
augurn og nemendur hans gerSu fyrir tuttugu árum. Nem-