Menntamál - 01.01.1927, Side 7

MENTAMÁL
37
endurnir eiga þar sameiginlegar endurminningar. ÞaS ver’Sur
ekki verulega vart viö, aö kennarinn hafi lært miki'ð af reynsl-
unni. Hin almenna skoðun, að ein kynslóðin sje ekki fremri
þeirri, sem næst er gengin á undan, og jafnvel síðri, gerir
ekki rá'ð fyrir nhkilli hagnýtri reynslu, að þvi er mannkyni'ð
í heild sinni snertir.
Af þessu leiðir, að uppeldisstörfin eru síður komin undir
eldri reynslu heldur en færni og lagni, þ. e. a. s. hæfileikan-
um til að laga starf sitt eftir aðstæðunum, en það er hæfileiki,
sem vart er hægt að æfa eða þroska beinlínis (direkte), þvi
hann er háður ýmsum andlegum eiginleikum, svo sem gáfum,
mentun, samúð og g’óðsemi. Þeirri skoðun hefir heldur ekki
veriö haldið fram, að yngri systkini í stórum liarnalióp sjeu
yfirleitt ágætari en hin eldri, þar sen: þau hafi notið göðs af
aukinni reynslu foreldranna við uppeldisstörf.
En af þessu leiðir og, að kennarar eiga að fá að hafa upp-
eldiskenningar sínar í friði, vart j)ó í friði fyrir öðrum kenn-
urum, heldur i friði fyrir þeirri ,,reynslu“, sem hvorki getur
sannað eða ósannað. Auk þess eiga leiðirnar aö vera opnar
fyrir öllum nýjum kenningum, enda er enga reynslu-sönnun
hægt að heimta. Uppgangur nýrra kenninga, er yfirleitt ekki
undir því kominn, að hægt sje að benda á árangur hinna nýju
aðferða, sem allir verði að beygja sig fyrir, heldur undir ])ví, að
hve miklu leyti er hægt að gera fullyrðingarnar sennilegar.
Sumir líta ])ó svo á, að sá eldmóður, sannfæringarkraftur og
sigurvissa, sem fram kemur í l)oðum kenningarinnar, sje sönn-
un fyrir sanngildi hennar.
Vjer erum oftlega ekki eingöngu ósammála um uppeklisað-
ferðir, heldur og um mark og mið uppeldisins. Venjulegast
er ])ó rætt um aðferðirnar á þeim grundvelli, að takmarkið
sje eitt og hið sama. Svo verður líka að vera. Það væri fá-
víslegt af mönnum, sem ætla sitt í hvora áttina, að deila um
])að, hvaða leið sje sú rjetta. Á sama hatt er sameiginlegt
mark og mið skilyrði fyrir þvi, aö hægt sje að rökræða um
rjettar aðferðir í uppeldisefnum. Og þó brestur oft þetta skil-