Menntamál - 01.08.1927, Blaðsíða 3

MENTAMÁL
99
Fyrri aöferSin má heita nær eingöngu notuð í Þýzkalandi og'
Danmörku, því að Danir hafa sniöiö sína aSferS niest eftir
ÞjóSverjum. Aftur hafa Svíar aSallega hina aSferðina, aS
nota heimilin seni mest, en hælin sem minst. Jeg skal nú lýsa
þvi nokkuS, hvernig þessu er hagaö í Kaupmannahöfn, eftir
þýzku sniöi, og svo skal jeg lika lýsa því, hvernig Svíar fara
aö, sem hina aöferSina hafa. Mjer viröist þaö einfaldara og
skýrara, aS taka þetta tvent til dæmis, heldur en aö fara
víSa yfir.
ÞaS er fyrst, aö löggjöf er um þessi efni og sjerstök nefnd
í hverri borg og hverju hjeraði í þessum löndum, sem ann-
ast þessi mál í samráSi við lögregluna, en þó sjerstaklega i
samráði viö skólastjórnir og kennara. t Danmörku eru þessar
nefndir launaðar, j)ví aS starfiö er allmikiö. Þessar nefndir
eru, sem vita má, einkum skipaSar skólamönnum og kennur-
um. En í Stokkhólmi t. d. er það svo, aö formaöurinn einn
hefir laun, og svo maSur, sem haföur er til sendiferöa, en ann-
ars er nefndin ólaunuS. Þegar nú ástæða þykir til aö skifta
sjer af barni, eöa kvörtun kemur, þá er fyrsta ráSiö því nær
æfinlega þaS, að settur er sjerstakur maSur ti! eftirlits, þeg'-
ar hætta þykir á feröum vegna barnsins eöa heimilisins. Barn-
inu og heimilinu er fenginn maöur, sem á að líta eftir og
hjálpa til. Þaö er reynt, á meöan tiltækilegt þykir, aS barniö
geti veriö heima, aö barniS gæti lrætt ráö sitt, eöa þá heimil-
iö, ef þvi er um að kenna. Sje heimiliö viSunandi, þá er barn-
iö ekki tekiS fyr en i fulla hnefana. En annars hafa þessar
nefndir töluvert mikiS vald, mega láta taka börnin algert frá
heimilunum eSa foreldrunum. En til dæmis um þaS, aS ekki
er gripiö til ])essa fyr en i síöustu lög, skal jeg geta um, aö
meöal nær þrjú þúsund barna höföu ein þrjú börn veriö tekin
frá foreldrunum. eöa foreldrarnir sviftir umráöum yfir þeim.
Danir hafa fyrir sín börn margskonar hæli. NokkuS not-
uöu þeir í fyrstu einkahemili, eins og Svíar hafa nú aö meira
leyti, og konui börnum sínum þangaö, en það er alveg hverf-
andi lítill hluti, t. d. var eitt áriö einum 26 af 60S bömum