Menntamál - 01.08.1927, Blaðsíða 7

MENTAMÁL
103
ir reynzt afi tæta um á heimilum eða i öðrum venjulegnm vist-
um. En hæliö starfar, í fám oröum sagt, eftir þeirri megin-
reglu : aö betra ung'lingana með vinnu og reglusemi og trausti
á sjálfum þeim, og ai5 kenna þeim eitthvert þaC starf, sem
þeir geta lagt fyrir sig í lífinu.
Hælinu fylgir mikiS land, bújörS, akrar og skóglendi, svo
aS sjálffengin verkefni eru næg. Fyrst, þegar strákarnir koma,
eru þeir látnir stunda einhverja útivinnu, eftir aldri og þroska,
meSan þeir eru aS venjast og ráSa viö sig, hvaö þeir vilji
helzt stunda. En auk búskaparins, sem þeir geta stundaö og
láert, ef þeir vilja, er þ'arna trjesmiöja, járnsmiöja, saumastofa
og garöyrkja, og er ’^vaö fyrir sig fjárhagslega sjerstætt.
Búiö t. d. selur hælinu sjálfu mjólk og önnur matvæli, en bo.rg-
ar vinnuna, sem strákarnir inna af hendi. Eins er um smiöj-
urnar. Strákarnir fá frá upphafi vist kaup við hvert verk, aö
vísu lágt, en því er haldið sarnan og þeim geymt ])aö, þangaö
til þeir fara af hælinu. Þeir fá ákveöna borg'un fyrir hverja
flik, sem þeir sauma, smíðisgripirnir eru seldir, en flestir ganga
þó til bæjarins þarfa á einhvern hátt, en smiöirnir fá sitt kaujr.
Eangflestir strákarnir leggja fyrir sig smiðar; margir verö.i
klæöskerar, en sumir vilja ekki ööru sinna en útivinnu, og er
þeim þaö þá írjálst.
Nú er það svo um slíka unglinga. aö sumir þeirra eru allvel
gefnir, og sem vita má eru margir ])rýöilega gefnir aö likams-
atgervi. En mjög títt er hitt, aö þeir eru vanmetakindur and-
lega á einhvern hátt, sumir vesalingar frá fæðingu vegna sjúk-
dóms foreldranna eða af öðrum slíkum ástæöum. Vill því verða
svo, aö mjög hæfir sitt hverjum í allri meöferö og allri hjálp
til þess aö koinast úr vesöld sinni.
í þessu hæli er hin strangasta reglusemi í hverjum hlut,
stundvísi og nákvæmni, en frelsi svo mikiö, aö strákarnir gætu
strokiö daglega, ef þeir vildu þaö. En ])eir gera ])aö ekki.
T. d. var þaö, þegar jeg var þar, aö tveir voru aö skógarhöggi
all-langt frá hælinu, en forstöðumaðurinn gekk til þeirra einu
sinni eöa tvisvar á dag.