Menntamál - 01.12.1937, Blaðsíða 19

MKNNTAMÁL
1.77
Um tal' og framsagnarlist,
eftir Harald Björnsson leikara.
Á allra síðuslu áratugum, liefir hér í Evrópu, og víöar,
verið rælt og ritað meira um meðferð hins talaða orðs,
en nokkurn tíma áður á síðustu öldum. Og þó að menning-
arþjóðir veraldarinnar hafi sjaldan látið sig þetta litlu
skipta, er þó sam t áslæða til að l'agna, yfir þeim mikla
ahuga, sem virðist nú vera vaknaður viðsvegar um heim,
fyrir þessu máli. Því að fált er það í sambandi við menn-
ingu þessarar veraldar, og samfélag mannanna, sem ekki
snertir beinlínis, eða óbeinlínis málið — og hina skriflegu
eða munnlegu meðferð þess.
Alþýðumenntunin er almennt talin á lágu stigi, þar sein
allur þorri þjóðarinnar er ekki læs og skrifandi. Lestur
og skrif t telst undirstaða allrar annarar menntunar og
bóknáms. Þess vegna hefir verið, — og er lögð mikil á-
herzla á þessar tvær námsgreinar.
Að sem allra flestir nái því, að geta lesið orðrétt og á-
heyrilega sitt eigið móðurmál, geti skrifað læsilega rit-
liönd, og geti náð réttri slafsetningu, og sem fegurstum
stílsmáta.
En þó að þetta allt liafi verið, — og sé ástundað — hefir
þó þýðingarmikil hlið þessa náms, verið vanrækt um
langt skeið meira en skyldi.
Efnið — sem myndar talið, — sjálf mannsröddin, sem
gefur talinu líf, hljóm og tilbreytni, — með öðrum orð-
um hið lifandi orð. Auðvitað er hægt að tala, án þess að
nota röddina, — sem sé með því að livísla, — — en þá
tapast sá möguleiki, að talið nái þeim álirifum, sem það
annars getur náð, þegar mannsröddin nýtur sín til fulls.
Að vissu leyti er hægt að segja, bæði frá líkamlegu og
sálarfræðilegu sjónarmiði, að röddin sé maðurinn. Ekki
12