Menntamál - 01.12.1938, Blaðsíða 37
MENNTAMÁL
í)9
Hjá frændþjóðum okkar á Norðurlöndum liafa hlið-
stæðar rannsóknir verið framkvæmdar, en í miklu smærri
stíl en hinar amerísku. Tilgangur þeirra er liinn sami og
framkvæmd i öllum aðalatriðum eins hagað.
Sænsk talning, sem framkvæmd var af C. Hassler-Gör-
ansson fil. lic., kom út árið 1931. Nær hún yfir 110 þús-
und orð lesmáls úr stílum og bréfum barna og lesbókum.
Eru þar birtir listar yfir 1000 algengustu orðin í heimild-
um þessum. Árið áður hafði sami höf. birt allýtarlegar
rannsóknir á ritvillum barna. Ná þær yfir 100 algeng orð,
sem prófuð voru á 1000 börnum í 3.—7. hekk, 200 'úr
hverjum, 100 stúlkum og 100 drengjum. Þar eru birtir
tveir orðalistar fyrir hvern aldursflokk, annar fyrir drengi,
en hinn fvrir stúlkur. Aftan við livert orð er sýnt í lmndr-
aðshlutum (%), hve mikill hluti barnanna hefur skrifað
j)að rétt. Eftir því er svo reiknuð út meðalgeta hvers ald-
ursflokks. Er jætta einskonár mælikvarði, sem ætlazt er
til að megi nota til að prófa getn einstakra nem. eða heilla
bekkja.
Árið 1935 kom út i Noregi ágæt bók um móðurmáls-
kennslu eftir H. Bergersen. Er ])ar meðal margra merki-
legra athugana skýrt frá helztu niðurstöðum talningár,
er hann hefur framkvæmt. Valdi hann til rannsókna rit-
gerðir barna og lesbækur, alls 133 jms. orð lesmáls. Af
þeim birtir hann svo auk annars 400 algengustu orðin úr
ritgerðum barnanna og ])er saman tiðni þeirra j)ar og í
lesbókunum. Það er athyglisvert, að þessi 400 orð höfðu
svo háa tíðni, að ])au reyndust að vera 85% af öllum orða-
forða ritgerðanna, en 77% af orðaforða kafla þeirra, er
teknir voru úr lesbókunum. Lætur Bergersen svo um
rnælt,, að augljóst sé, að það hljóti að vera mjög mikils-
vert atriði, að börnin læri sem fyrst að stafsetja og nota
])essi algengu orð. Bergersen hefur einnig gert viðtækar
rannsóknir á ritvillum barna, og eru orðalistar ])eir, sem
7*