Menntamál - 01.12.1938, Blaðsíða 115

MENNTAMÁL
177
Skólinn á aö kenna móðurmálið
en ekki málfræði.
Snemnia á þessn ári andaðist hinn heimsfrægi franski
málfræðingur, Ferdinand Brunot. Hann var tvímælalaust
talinn mesti málfræðingur Frakka um langt skeið. Hann rit-
aði I. (1. sögu franskrar tungu frá upphafi til aldamótanna
1900, geysimikið verk í 17 bd. Þá skrifaði hann, auk margs
annars, bók, sem nefnist „Kennsla franskrar tungu“. Eftir-
farandi kafli úr þeirri bók lýsir vel skoðunum Brunots á
lilgangi móðurmálskennslu í barna- og unglingaskólum. Hér
])ýtt eftir École liberatrice 12. febrúar 1938.
Yilji maður koma móðurmálskennslunni í rétt liorf,
vakna fyrst þessar spurningar: Er hún nothæf i daglegu
lifi? Hefir hún uppeldisfræðilegt gildi? Hvernig verður
hún nolliæfust? Hvernig fær hún mest uppeldisfræðilegt
gildi? Hvað viljum vér? Að liverju ber oss að stel'na?
Gera nemendurna að málfræðingum ? Alls ekki.
Málfræðina her ekki að kenna vegna sjálfrar sín. Barn-
ið kemur í barnaskólann til þess að læra málið. Á vissu
stigi, I. d. í gagnfræða- og menntaskólum, má segja, að
krefjast megi ítarlegri málfræðikunnáttu vegna náms í
öðrum tungumálum, sem kennd eru i þessum skólum. En
i barnaskólum má færa mjög niður kröfur um þá kunn-
áttu, sem allir þurfa að tileinka sér. Að sjálfsögðu geta
menn ekki án þess verið að vita hvað er fleirtala, eintala,
kvenkyn, gjörmvnd, þolmynd o. s. frv., vegna þess, að það
eru þekkingaratriði, sem sí og æ þarl' að grípa til. Aðeins
er um að gera að leitasl við að liafa sem minnst af regl-
unum, í stað þess að hafa þær sem víðtækastar. Hagnýt
kunnálta málsins er í fyrsta lagi fólgin í því. að geta lesið
allt og skilið allt, án þess að nokkuð fari framhjá manni,
af hugsunum annara, og í öðru lagi, að geta látið í ljós
cigin hugsanir, hvort sem er í töluðu eða rituðu máli, svo
að hugsanir manns sjálfs verði öðrum að fullu ljósar.
Það verður að glæða li.já barninu smekk fyrir að njóta
12