Menntamál - 01.11.1945, Síða 20

194
MENNTAMÁL
irnar hverfa, og við erum komnir í nána umgengni við
aðrar þjóðir. Þjóðlegar landvarnir okkar þurfa að vera
traustar. Svo þurfum við að umgangast aðrar þjóðir, að
virðingu þeirra veki. Við þurfum að temja okltur kurteisi
þeirra fornu Islendinga, sem í konungsgarði dvöldust, en
létu aldrei af rétti sínum og fyrirlitu daður. Allur undir-
lægjuháttur skerðir sjálfsvirðingu okkar og krenkir álit
okkar í augum hinna framandi. Þess er okkur nauðsyn, að
öll viðskipti okkar séu mótuð af þeirri menningu, sem gef-
ur smáþjóð rétt til þess að halda því sjálfstæði, sem hún
hefur barizt fyrir og loks fengið, eftir að kynslóðirnar
höfðu í. þrengingum sí-num verndað þau verðmæti, sem
urðu innsti kjarni þjóðréttar okkar. Margt þurfum við að
læra af öðrum þjóðum, og vinsamleg viðskipti við þær eru
okkur nauðsyn, en allt það, sem við lærum, verður að lúta
íslenzkum lögum, falla inn í menningu okkar og verða
henni eiginlegt.
Alþýðumenning okkar með öllum sínum takmörkunum
varð þess umkomin að geyma okkur rétt til þess að vera
þjóð. Á liðnum öldum tókst alþýðu þessa lands að geyma
hetjusagnir okkar og gera þær að vörn gegn dauða. í tví-
sýnni baráttu við ánauð erlends valds og hamfarir ís-
lenzkrar náttúru varðveittu kynslóðirnar fjöregg okkar,
tungu og bókmenntir, og gáfu okkur í hendur, svo að við
ættum óhrekjanlegan rétt til þessa lands. — Tunga og
bókmenntir urðu líf kynslóðanna í áþján og örbirgð. Svo
verður einnig í sjálfstæði og velmegun. Þess vegna má
þjónustuskylda okkar við þjóðleg helgimál aldrei bregðast.
Hún verður að vera einn lífþátturinn í skólastarfsemi
okkar.
Þórleifur Bjarnason.