Menntamál - 01.04.1960, Blaðsíða 97
menntamál
83
andanum meira a£ þekkingu sinni og reynslu en unnt er í jafnstuttu
máli. Hann lýsir sjúkdómseinkennum, sálarástandi, greind, sjálfsstjórn,
hugarflugi, geðtengslum og uppeldi taugaveiklaðara barna. Ennfrem-
ur gerir hann grein fyrir orsökum taugaveiklunar. Ef rúm liefði leyft,
hefði ég kosið enn fyllri lýsingu á sjúkdómseinkennunum, því að
sjúkdómseinkennin og kennsi á þeim eru líklegust til þess að
skynsamiegra læknisráða sé leitað. Hitt ætla ég ógerandi að iýsa or-
sökum taugaveiklunar að ráði i jafnstuttu máli. Þetta er einn þeirra
kafla bókarinnar, sem kennara varðar sérstaklega ntikið unt.
Benedikt Tómasson skrifar um geðvillusliapgerö, og lýsir hann
þeirri geðvillu „sem birtist í andfélagslegum eða óféiagslegum við-
brögðum, með öðrum orðum aðaliega í afbrotum eða brotum á við-
urkenndu siðgæði." Þetta er hin merkasta grein og svo gagnorð, að
hún verður ekki endursögð að gagni í styttra máli, og liún varpar —
e. t. v. án ætlunar itöfundar — merkilegu ljósi á ýmsa þá kappa, sem
gegna stórum lilutverkum á leiksviði sögunnar, ekki sízt á óvenjuleg-
um tímum.
Brandur Jónsson ritar um skynjunargalla og sálrœnar ajleiðingar
þeirra. Helztu kaflar í ritgerð lians eru heyrnar- og málleysi, málhelti
og stam og blinda og heyrnarleysi. Ritgerð þessi ber jafnan vott um
þekkingu og reynslu Brands sem mannúð þá, er auðkennir starf hans
og stofnun þá, er hann veitir forstöðu.
Einar Halldórsson ritar um blindu, hina þörfustu grein, bæði með
hliðsjón af almennu uppeldi biindra barna og ekki síður sakir þess, að
höfundur sýnir íram á, hversu margar starfsgreinir geta kornið tii
álita, er búa skal blindan ungling undir iífsstarf.
Kristinn Björnsson skrifar um fötlun barna og likamslýti, einkar
ljósa grein og skilmerkilega, bæði urn gagnorðar fræðilegar athuganir
sem hagnýtar bendingar. Kemur hann þar furðu víða við og er
jafnvígur á aimenna sem sérlega sáiar- og uppeldisfræði. Ailir ábyrgðar-
menn fatlaðra barna ættu að iesa grein Kristins.
Ritstjórinn Matthías Jónasson skrifar urn námserfiðleika tornœmra
barna. Þetta er efnismikiii og yfirgripsmikill kafli. M. a. birtir liöf-
undur töflu um samband einkunna barna á barnaprófi og unglinga-
prófi annars vegar og greindarvísitölu hins vegar. Tafla þessi er brot
úr stærri rannsókn, sem óskandi er, að höfundur hljóti tök á að ljúka
sem fyrst. Af töflu þessari virðist mér mega ætla, að sérstaklega ltá
fylgni sé með einkunnagjöf á framan greindum prófum og greindar-
vísitölu, sem fundinn er með prófkerfi höfundarins, en það ætti að
feta í sér að prófkerfið mældi í mjög ríkurn mæii þá þætti, sem eink-
um reynir á í (bókiegu) námi, og tiltölulega gott samræmi væri í ein-
kunnagjöfinni á prófunum.