Bjarmi - 15.05.1927, Blaðsíða 3

B J A R M I
111
fræðingum. Má því segja, að þeir
hafi á sjer yfirskin vísinda, en af-
neiti þeirra krafti.
2. Hin mótbáran þarf meiri íhug-
unar. Það er svo lauslega frá henni
skýrt hjá sra G. B. og »Straumum«,
þótt nógar sjeu fullyrðingarnar, að
þeirra »fræðsla« er verri en ekkert.
»Sýrlendingar« eða sýrlensku-mæl-
andi smáriki voru nánustu nágrann-
ar Gyðingalands að norðan og austan,
á dögum Krists. Kristindómurinn
breiddist þar út nærri því jafnsnemma
og á Gyðingalandi, aðallega í borg-
unum, en borgarbúar, eins og t. d. í
Antiokiu, skilduflestir grísku og þurftu
því engar þýðingar af guðspjöllunum.
Öðru máli var að gegna um þá Sýr-
lendinga, er austar bjuggu, austur við
Evfrat og Tígris. Par eystra störfuðu
sumir postularnir að kristniboði, að
því er gamlar sagnir herma.
Um miðja 2. öld, eða jafnvel fyr,
var kristinn söfnuður stofnaður í
Edessu höfuðborg eins smáríkisins
sýrlenska, um 80 km. fyrir austan
Evfrat. Sýrlendingar kölluðu hana Ur-
hoí, en Tyrkir Urfa eða Orfa. Þar sátu
konungar er hjetu Abgar hver eftir
annan. Rikti Abgar V. Ukama i
Edessu á dögum Iirists, og mynduð-
ust löngu síðar sagnir um, að þeir
hefðu skifst á brjefum, og að Jesús
hefði jafnvel sent Abgar mynd af sjer.
Abgar IX. var fyrsti lconungur Edessu,
og ef til vill fyrsti konungur yfirleitt,
sem tók kristna trú, árið 207 e. Kr.
Elstu kristilegu bókmentirnar á
sýrlenska tungu, sem fræðimenn vita
um, eru frá miðbiki 2. aldar. Gamla-
testamentið var þýtt úr hebresku á
sýrlensku, og um 170 gerir Tatían
guðspjalla-harmóníu á sýrlensku,
(venjulega kölluð »Díatessarón«). Hún
er að vísu glötuð á frummálinu, en
skýringarit yfir hana eru til á armen-
isku eftir Afram, Sýrlending frá 4. öld.
Almenna bibliuþýðingin sýrlenska
er kölluð Peshita, er hennar fyrst
greinilega getið á 4 öld, en sumir
ætla hana mikið eldri, er hún í fullu
samræmi við þá biblíutexta, sem al-
mennastir eru um Norðurálfuna.
Síðustu öld fundust 2 sýrlensk hand-
rit gömul af guðspjöllunum, sem vak-
ið hafa mikla eftirtekt, þótt talsvert
vantaði í bæði, og aldrei virðist þau
hafa náð almennri útbreiðslu, er
sýnir að þau hafa ekki orðið vin-
sæl innan sýrlenskrar kristni. Pau
voru að ýmsu leyti frábrugðin Peshita
í verulegum atriðum, en liktust að
lesmáta fáeinum gömlum latneskum
þýðingum, sem lítils höfðu verið virt-
ar og taldar bera vott um hroðvirkni
og frábrigðilegar trúarskoðanir þýð-
andans.
Annað þessara sýrlensku handrita
er kent við enskan fræðimann, Cúreton
að nafni, er fyrstur varð til að gefa
það út árið 1858. Bersýnilegt er að
sýrlenski þýðandinn hefir þar viljað
forðast öll orðatiltæki, er komið gætu
ógætnum lesendum til að halda að
Jesús væri sonurjósefs. Má sem sýn-
ishorn nefna hvernig nokkur vers i
Matt. 1. kap. eru í þessu Cúretons
handriti1), í því trausti að lesandinn
fletti upp biblíu sinni og beri sam-
an, 16. versið hljóöar svo: »Jakob
átti Jósef, sem Maria mey var trú-
lofuð, er átti Jesúm Messías«. í 19.
v. vanta orðin : wmaður hennar«, sem
annars eru i öllum fornhandritum: í
20. v. stendur: »Mariu unnustu þína«,
þar sem annars stendur: »konu þina«.
í 24. v.: »tók Maríu til sin«« (ekki:
»tók konu sína til sín«).
Eftirtektarvert er að »gamla guð-
fræðin« hefir ekki reynt að hagnýta
1) Sbr. Th. Tradítional Text of the Holy
Gospels by J. W. Burgon B. D., edited by
E. Miller M. A. London bls. 295.
L