Bjarmi - 01.08.1927, Blaðsíða 2

158
B J A R M I
nú líka kiistin kirkja í heild siani
bygt á þessu, sem því bjargi, er eigi
gæti nje mælti bifast. Og sú trú og
tilfinning hefir ætíð síðan verið meir
og minna lifandi og rík í hugum og
hjörtum kristins almennings, að bif-
aðist þetta bjarg, eða ef mögulegt
væri að grafa svo kringum það og
undan því, að það haggaðist eða ylti
um koll, eða ef trúin á það yrði gerð
ómöguleg, þá yrði líka kristin kirkja
að velta um og hrynja. Enda sýnast
og nógu mörg allglögg dæmi hafa
verið og vera til um það, að svo
mundi fara; því að svo er vist um
flesta þá, sem annaðhvort hafa aldrei
fótað sig á þessu bjargi eða þá hafa,
einhverra hluta vegna, misl fótfestuna
á því, að þeir hafa verið og eru
eins og vellandi bátur á bárum eða
ruggandi hús á sandi bygt, svo að
þeir berast og byltast á ýmsar hliðar
og áttir, úr einu í annað, og verða
svo sem alstaðar og hvergi, oftast
jafnt í trúar- og siðgæðislegu tilliti,
ráðlagi og háttum í flestu; en örlög
og afdrif munu og þar eftir fara,
En hvernig verður nú haggað við
þessari trú á Iieilags anda getnaðinn,
eða hvernig missa menn hana? Jeg
get að eins hugsað mjer eða fundið
tvær ástæður. Önnur er sú, að sönnun
óhrekjanleg fáist fyrir því, að getn-
aðar saga Lúkasar í dag, Matteusar
og annara Nýja testamentis höfunda,
sje ekkert annað en hjátrúar tilbún-
ingur eða skáldskapur tilhæfulaus;
og ekki nóg með það, heldur og öll
þau önnur orð og ummæli, bæði
Jesú sjálfs og postula hans, sem ým-
ist eru bygð á eða studd við ein-
getnaðar trúna, eða þá benda ótví-
rætt til hennar. Og enn þá meira
þyrfti að aðhafast til þess að eyði-
leggja eingetnaðar trúna; því að ýmis-
legt — jafnvel margt — í æfisögu Jesú
í guðspjöllunum, að því er snertir orð
hans og verk og lífsviðburði, er vissu-
lega álíka einstætt, undursamlegt og
óskiljanlegt eins og getnaður hans af
Heilögum anda. — Alt saman þetta
yrði að afsanna óhrekjanlega og síðan
stryka það út, hvað með öðru, úr
trúarbók vorri, Nýja testam., til þess
að geta, með góðri samvisku, hafnað
eingetnaðar trúnni og kenningunni,
og fengið aðra til að sleppa henni.
— En yrði nú alt þetta forsvaranlega
hrakið og strykað út úr Nýja testam.,
þá mundi það harla mjög fara að
rýrna, bæði að stærð og gæðum, og
heldur fáum verða að miklum eða
varanlegum andlegum og eilífum
notum. — Eða hvað haldið þjer?
— En hin áslæðan eða orsökin —
líklega aðalorsökin — sem jeg finn
til afneitunar eingetnaðar trúnni, er
einmitl einstæði hennar eða það, hve
einstakur og óþektur eingetnaður að
öðru leyli er í allri sögu mannlegs
lífs hjer á jörð, að ekkert dæmi líkt
eða hliðstælt er kunnugt neinsstaðar
annarsstaðar frá i mannkynssögunni,
enda þótt reyndar eingetnaður sje
þek'tur, á svokölluðu lægra stigi, í
náttúrunni utan mannlífsins.
Aðal orsök fráfallsins frá eingetn-
aðar trúnni er því: mannlegt skiln-
ingsleysi eða þekkingarleysi og andúð
gegn öllu því, sem ekki er þekt nje
skilið, eða þá þetta: »Jeg skil ekki;
jeg þekki ekki, og get því ekki trúað.
Það hlýtur að vera rangt, fyrst jeg
skil það ekki og þekki ekkert dæmi
annars eins«. En hvað skiljum og
þekkjum vjer, hver einn, til hlýtar
eða til instu og dýpstu róta? Hver
skilur og þekkir sjálfan sig eða aðra
menn til fulls, og alt, sem við ber í
lífi sínu og annara? Skilur þú eða
þekkir allan uppruna þinn eða alt,
sem er og gerist í þjer og um þig,
frá upphafi til enda? Jeg held ekki.
Pó getur þú ekki neitað tilveru þinni