Bjarmi - 01.04.1928, Síða 4
81
B J A R MI
enda trúðu því fastlega, a8 þeir
tímar væru í aðsigi, er full ráðning
fengist á lífsins miklu gátu. En
þetta er nú orðið breytt og heyrir
liðnum timum til. Það eru skamm-
sýnir orðleplar visindanna, en ekki
vísindamennirnir sjálfir, sem hafa
þessa oftrú á mætti mannsandans
og yfir höfuð láta sjer detta slíkt
í hug. Visindamennirnir sjálfir, og
þeir ekki hvað sýst, sem dýpst kafa,
eru orðnir ólíkt varkárari í staðhæf-
ingum sínum en þeir voru fyrir
mannsaldri. Nú er því ekki lengur
haldið fram af neinum þeirra, sem
nokkuð kveður að, að trú og þekk-
ing geti ekki samrýmst hvað öðru,
þegar hvor heldur sjer á sinu sviði;
þeir kannast nú hiklaust við tak-
mörk þekkingarinnar og samsinna
skilyrðislaust orðum Páls postula
um að „þekking vor sje í molum“.
Hvað veldur þessari breytingu? Hún
er sjálfum visindunum að þakka og
stendur i sambandi við hinar miklu
framfarir þeirra. Því lengra sem
vísindin hafa komist, þess fleiri ó-
ráðnar gátur hafa þau rekið sig á,
sem þau sáu enga leið til að ráða
með tækjum sínum. Þetta er eitt af
hinum merkilegustu táknum nálægs
tíma, sem vjer gerðum öll vel i að
festa oss í huga. Það er því líka trú
min, að þeir tímar sjeu í aðsigi, er
enginn getur lengur, án þess að gera
sig hlægilegan, notað vísindin til
þess að fegra með neikvæða afstöðu
sina til hins yfirnáttúrlega í lifi
Jesú Krists eða i hinni kristnu trú,
eða notað ósamrýmanleik hins yfir-
náttúrlega i trúarbrögðunum við
skynsemina sem ástæðu til þess að
hafna þvi sem ómögulegu.
En þegar jeg þvi næst lít á menn-
ina, eins og þeir eru upp og ofan, þá
gerist jeg veiktrúaður á, að það sje
i rauninni fyrst og fremst þetta, sem
fælir menn frá Iíristi og kristinni
trú. Það eru sem sje alls ekki eins
mikil brögð að því og látið er i veðri
vaka, að hið yfirnáttúrlega geti ekki
samþýðst anda mannsins, eða að
honum sje það eins óeiginlegt og
einatt er gefið í skyn. öllu heldur
virðist margt benda til þess, að andi
mannsins geti ekki án hins yfirnátt-
úrlega verið og að hann meira að
segja fremur hneigist að því sem
yfirskynjanlegt er og undursamlegt,
heldur en fjarlægist það; enda er
hann sjálfur yfirskynjanlegur og
undursamlegur í eðli sínu. Þegar
því góðir menn snúa baki við Jesú
Kristi eða vilja engin mölc eiga við
kristnu trúna og færa sem ástæður
fyrir því hið yfirnáttúrlega bæði í
lífi Jesú og' ltenningu, sem þeir geti
ekki samsint, þá er mjer geði næst
að halda, að þeir geri sig' seka í
sjálfsblekkingu.
Loks staðfesta þær tilraunir, sem
gerðar hafa verið til að gera krist-
indóminn „skynsamlegri“ með því
að skera burt hið yfirnáttúrlega,
mikillega þetta hugboð mitt; því að
þessi „endurbætti“ kristindómur hef-
ir, sem kunnugt er, fæstum í geð
fallið, og þeir, sem glæptust á hon-
um, horfið fljótt frá honuin aftur,
af því að þeim fanst hann eltki hafa
annað en steina fyrir brauð að
bjóða. í trúarlegu tilliti reyndist
hann áhrifalaus. Hann gerði engan
mann trúaðri eða viðurtækilegri fyr-
ir áhrifum að ofan. Hann gerði
menn ekki fúsari til að gefast Kristi
nje til að lifa og breyta eftir fyrii'-
mælum hans. Það kom miklu frem-
ur berlega i ljós, að kristna trúin
hafði mist rið það alt aðdráttarafl
sitt fyrir anda mannsins. Hún hafði
ekkert framar að bjóða mannshjart-
anu, þvi að það getur aldrei hvílst
við hyggindalærdóipa eina saman,