Bjarmi - 01.11.1928, Blaðsíða 8

232
B J A R M I
menn, sem ef til vill gerðu sjer þeg-
ar frá upphafi óljósar og fáránlegar
huguiyndir um hann. En Gyðingar
voru, og eru enn, þjóð Jesú, landar
hans »að holdinu«, en fjandmenn
hans »að andanum«.
Búdapest, 11. sept. 1928.
(L. S. ísl.). Gísli Johnson.
Ferðaminningar
ritstjórans.
(Framhald VII. kafla).
Jeg verð að byrja á því, að biðja
Wittenberg »forlats«, misminti um
ibúatöluna. Bærinn er ofurlítið mann-
fleiri en Reykjavik (um 26,000 ihúar),
en talsvert minni um sig.
Fegar Marteinn Lúther fluttist þang-
að árið 1508, í »svarta klaustiið«
Ágústins múnka, var »bærinn« fá-
mennur og tilkomulitill. Mykónfus
prófessor (-{- 1552) segir að húsin í
Wittenberg hafi um það leyti verið:
»lílil, gömul, Ijót og lág smábús úr
timbri«. — Að visu stofnaði Friðrik
kjörfursti vitri þar háskóla árið 1502,
en hann ver lítt sóttur þangað til
Lúther kom til sögunnar.
Engum kom til hugar, að úr slíku
þorpi kæmi birta um alt land. —
»Wittenberg var litil meðal þýskra
þúsundaa.
Lúther varð brátt góðkunnur há-
skólakennari, en þjóðkunnur varð
hann ekki fyr en hann hafði fest upp
95 »greinar« sfnar gegn aflátssölu á
Hallarkirkju-hurðina í Wittenberg
31. okt, 1517. En eftir það varð að-
streymi að háskólinum úr ýmsum
áttum og löndum, og Wittenberg um
langt skeið kunnasti bær Þýskalands,
og er enn í dag oft nefndur »Lúthers-
bærinn«, enda minnir þar æðimargt
á Lúther og siðabótina.
»Lúlhershúsið« svonefnda er einkar
myndarlegt þrílyft steinhús, er það
gamla Ágústíns-klaustrið, sem Lúther
bjó i, sambygt við »stúdentagaið«,
er Ágústus Saxakjörfursti reisti árið
1564. — Háskólinn var lagður niður
árið 1813 í Napóleons-styrjöldunum,
en samt búa þar enn i dag 18 guð-
fræðis-stúdentar og stunda nám í
kennimannlegri guðfræði. —
þegar ferðamaður fer þar um sali
í fyrsta sinn, verður hann forviða á
að sjá ýms kjarnyrði Lúthers ýmist
máluð eða grafin víða á veggina, og
þó ber enn meira á sliku, þegar
kemur i »gamla klaustrið«. Að vfsu
er klausturklefi Lúthers horfinn, því
að húsið var endurbætt mjög um
1850, samt eru þar enn flest her-
bergin óbreytt, sem Lúlher bjó í með
fjölskyldu sinni; en öll eru þau nú
full, nema eitt, af bókum og brjefum,
munum og málverkum, er snerta
sögu Lúthers. Er það Lúthers-safn
fjölskrúðugt og gullnáma sagnfræð-
ingum. Engin leið er að lýsa því
verulega hjer. Fað má rjett geta þess,
að i einni svefnstofu munkanna eru
nú flugrit Lúthers á 30 borðum;
í öðru herbergi er safn af níðritum
um Lúther, sum »með myndum«,
frá 16. öld. Brjefasafnið i 3. herberg-
inu er merkilegt mjög, en ekki fljót-
skoðað. Meðal annars bendir leið-
sögumaður þar á latneskt brjef í
vönduðum málm-ramma. Það brjef
skrifaði Lúther til Karls keisara V.
á leiðinni frá kirkjuþinginu í Worms,
en Spalatin, vinur Lúthers, hjelt það
mundi ekki bæta skap keisarans, og
stakk þvi undir stól. Árið 1911 ljet
eigandi þess það á uppboð. »Lúthers-
Framhald á bls. 250.